Πέμπτη, 31 Ιουλίου, 2025
31.6 C
Ηρακλείου

Δες τον καιρό

Πώς η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή επηρεάζει ένα βασικό ενεργειακό σωσίβιο της Ευρώπης – Οι εκτιμήσεις

Πρέπει να διαβάσετε

Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν υποχωρήσει σημαντικά, το πετρέλαιο κινείται σε διψήφια νούμερα και οι αποθήκες αερίου στην Ευρώπη είναι γεμάτες κατά περίπου 70%, ποσοστό ρεκόρ για τη συγκεκριμένη εποχή του χρόνου. Αυτά σε συνδυασμό με τον σχετικό ήπιο χειμώνα, την αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ και τη μειωμένη ζήτηση,  ωθούν αρκετούς να μιλήσουν για το τέλος της ενεργειακής κρίσης.

Ωστόσο, ένας νέος κίνδυνος απειλεί ένα βασικό «σωσίβιο» στην ενεργειακή θωράκιση της Ευρώπης: πύραυλοι και drones πετούν στην Ερυθρά Θάλασσα, διακόπτοντας μια από τις βασικές εμπορικές αρτηρίες του κόσμου και δημιουργώντας ένα σημείο ασφυξίας για τις αποστολές ενέργειας με κατεύθυνση την Ευρώπη.

Οι επιθέσεις των ανταρτών Χούθι συνιστούν μια νέα απειλή για το μέλλον του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 χωρών, η οποία βασίζεται σε εισαγόμενο φυσικό αέριο για την τροφοδοσία εργοστασίων, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τη θέρμανση των σπιτιών.

Τα δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν υγροποιημένο φυσικό αέριο – το οποίο υπερψύχεται για να ταξιδεύει με πλοία και όχι μέσω αγωγών – διέρχονται τακτικά από την Ερυθρά Θάλασσα και αρκετές αποστολές προς την Ιταλία έχουν ήδη ακυρωθεί.

Η νέα αυτή εστία προκαλεί ανησυχία, ειδικά καθώς η Ευρώπη εξακολουθεί να παλεύει με τις συνέπειες μιας ενεργειακής κρίσης μετά την εν πολλοίς διακοπή του φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην ήπειρο λόγω της εισβολής στην Ουκρανία .

Ανησυχίες στη ναυτιλία

Οι ανησυχίες για την ασφάλεια οδήγησαν τη ναυτιλία και ορισμένες εταιρείες ενέργειας να επαναδρομολογήσουν τα πλοία γύρω από το νότιο άκρο της Αφρικής αντί μέσω της Διώρυγας του Σουέζ στο βόρειο άκρο της Ερυθράς Θάλασσας. Αυτό επιμηκύνει το ταξίδι προς την Ευρώπη από προμηθευτές στη Μέση Ανατολή, όπως το Κατάρ, κατά μία εβδομάδα ή περισσότερο και αυξάνει το κόστος.

Περίπου το 70% των αποστολών LNG από το Κατάρ που κατευθύνονταν προς τον κύριο τερματικό σταθμό της Ιταλίας στην Αδριατική Θάλασσα ακυρώθηκαν τον Ιανουάριο. Πέρυσι, το Κατάρ προμήθευε το 40% του LNG της Ιταλίας.

Διαφοροποίηση

Η Ευρώπη βασιζόταν για δεκαετίες στο αέριο που μεταφέρονταν μέσω αγωγών από τη Ρωσία. Αυτό έληξε απότομα αφού η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία και διέκοψε το μεγαλύτερο μέρος του εφοδιασμού της. Το LNG έγινε σωσίβιο, με τη γερμανική κυβέρνηση, για παράδειγμα, να παρατάσσει βιαστικά πλωτούς τερματικούς σταθμούς εισαγωγής στη βόρεια ακτή της.

Πέρυσι, το 12,9% του LNG της Ευρώπης διήλθε μέσω της Ερυθράς Θάλασσας από προμηθευτές στη Μέση Ανατολή, κυρίως στο Κατάρ. Αυτό σημαίνει ότι «ένα εκτεταμένο κλείσιμο της διαδρομής της Ερυθράς Θάλασσας από τη Μέση Ανατολή ενέχει κίνδυνο εφοδιασμού για την Ευρώπη», δήλωσε χαρακτηριστικά στο ABC, ο Kaushal Ramesh, αντιπρόεδρος της Rystad Energy.

Μικρή επίδραση

Μέχρι στιγμής, πάντως, τις ανησυχίες και τις αναλύσεις, υπήρξε μικρή έως καθόλου επίδραση στις τιμές του φυσικού αερίου. Στην πραγματικότητα, οι τιμές spot για το φυσικό αέριο έχουν μειωθεί από την έναρξη των επιθέσεων των Χούθι, από περίπου 45 ευρώ ανά μεγαβατώρα πριν από την έναρξη του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς κοντά στα 30 δολάρια.

Η Ευρώπη φαίνεται ότι παίρνει μια ανάσα καθώς η ζήτηση για φυσικό αέριο είναι αδύναμη εν μέσω μιας υποτονικής οικονομίας. Η αργή ανάπτυξη στην Κίνα έχει επίσης μειώσει τον ανταγωνισμό. Και οι αποστολές LNG από τις ΗΠΑ δεν χρειάζεται να περάσουν από την Ερυθρά Θάλασσα.

Εν τω μεταξύ, το φυσικό αέριο μέσω αγωγών εξακολουθεί να ρέει από τη Νορβηγία και το Αζερμπαϊτζάν, και η Ευρώπη αγοράζει λίγο LNG από τη Ρωσία παρά τις κυρώσεις.

Οι αποθήκες

Ένας βασικός παράγοντας στη διατήρηση -μέχρι στιγμής- της ομαλότητας στην αγορά ήταν οι προσπάθειες της Ευρώπης να γεμίσει τις υπόγειες αποθήκες με φυσικό αέριο ενόψει του χειμώνα: Η πληρότητα πλέον είναι κοντά στο 70% με το μεγαλύτερο μέρος της περιόδου θέρμανσης να έχει τελειώσει.

Αυτό σημαίνει ότι «ο αντίκτυπος στις τιμές θα καθυστερήσει έως ότου η αποθήκευση φυσικού αερίου της Ευρώπης έχει μειωθεί επαρκώς», δήλωσε ο Ramesh της Rystad.

Οι διαφορές από το 2022

Τα πράγματα ήταν διαφορετικά το 2022 όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η διακοπή της Ρωσίας οδήγησε τις τιμές του φυσικού αερίου σε απότομη άνοδο, εκτινάσσοντας τον πληθωρισμό σε υψηλά ρεκόρ και συμβάλλοντας στην πρόκληση μιας κρίσης κόστους ζωής. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και εταιρείες αγωνίστηκαν για να εξασφαλίσουν εναλλακτικές λύσεις.

Καλά εφοδιασμένη αγορά

Η ενεργειακή αναλύτρια στο think tank Bruegel, Σιμόνε Ταλιαπέτρα, υπογραμμίζει ότι η αγορά φυσικού αερίου της Ευρώπης είναι «καλά εφοδιασμένη». Η άφθονη αποθήκευση σημαίνει «ένα πολύ καλό buffer» έναντι τυχόν διακοπών ή καθυστερήσεων στις αποστολές αερίου.

Υπάρχουν φόβοι ότι ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς θα μπορούσε να εξαπλωθεί σε άλλες χώρες της περιοχής, ιδιαίτερα στο Ιράν, και να οδηγήσει σε διακοπή της ναυτιλίας μέσω του Στενού του Ορμούζ στο τέλος του Περσικού Κόλπου.

Αυτή είναι μια βασική διαδρομή όχι μόνο για το LNG αλλά και για το πετρέλαιο. Μέχρι στιγμής, το Ιράν και οι ΗΠΑ, ο βασικός σύμμαχος του Ισραήλ, έχουν δηλώσει ότι θέλουν να αποφύγουν έναν ευρύτερο πόλεμο. Αλλά η εισβολή στην Ουκρανία έδειξε ότι ακόμα και τα πιο απροσδόκητα μπορούν να συμβούν.

«Υπάρχει πάντα ένα «αλλά», είπε η Ταλιαπιέτρα στο ABC. «Ο κίνδυνος είναι μια κλιμάκωση που επηρεάζει τα στενά του Ορμούζ».

Η απαγόρευση Μπάιντεν

Οι εξαγωγές αερίου των ΗΠΑ αυξήθηκαν απότομα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 και η κυβέρνηση Μπάιντεν γιόρτασε τις παραδόσεις στην Ευρώπη και την Ασία ως βασικό γεωπολιτικό όπλο κατά του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν.

Έκτοτε, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν σταμάτησε να εγκρίνει νέες προτάσεις για τερματικούς σταθμούς εξαγωγής LNG.

Η παύση θα επιτρέψει στους αξιωματούχους να μελετήσουν τον αντίκτυπο των έργων LNG στην κλιματική αλλαγή, την οικονομία των ΗΠΑ και την εθνική ασφάλεια, δήλωσε η υπουργός Ενέργειας Jennifer Granholm. Έσπευσε πάντως να διευκρινίσει -προκειμένου να κάμψει τις αντιδράσεις- ότι η απόφαση αυτή δεν θα επηρεάσει πέντε τερματικούς σταθμούς που είναι ήδη εγκεκριμένοι και υπό κατασκευή.

Ο βιομηχανικός σύνδεσμος Eurogas χαρακτήρισε την ενέργεια του Μπάιντεν «ανησυχητική» και είπε ότι οι εισαγωγές αερίου από τις ΗΠΑ «θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο για την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια» σε περίπτωση πιθανών ελλείψεων.

Η Ταλιαπέτρα ανέφερε ψστόσο, ότι με άφθονη νέα εξαγωγική ικανότητα που έχει ήδη εγκριθεί, η απόφαση του Μπάιντεν δεν θα έχει «καμία βραχυπρόθεσμη ή ακόμη και μεσοπρόθεσμη επίπτωση στην Ευρώπη».

Η χωρητικότητα LNG των ΗΠΑ έχει διπλασιαστεί από τότε που ξεκίνησαν σοβαρά οι εξαγωγές πριν από λιγότερο από μια δεκαετία, και πρόκειται να διπλασιαστεί ξανά βάσει ήδη εγκεκριμένων έργων.

Υποδομές ορυκτών

Η σοφία της επένδυσης περισσότερων χρημάτων σε υποδομές ορυκτών καυσίμων συζητείται επίσης στην Ευρώπη, η οποία στοχεύει να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 έως το 2030.

Η ζήτηση φυσικού αερίου της Ευρώπης αναμένεται να μειωθεί κατά 8% την περίοδο 2022-2026 καθώς κλιμακώνεται η χρήση ΑΠΕ όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια.

Σχετικά άρθρα

Άλλα Πρόσφατα