Η κατακόρυφη πτώση στις τιμές του λιθίου, του βασικού συστατικού για τις μπαταρίες, κατά 30% τον τελευταίο μήνα και κατά 80% σε σχέση με πέρυσι, αυξάνει τις δυνατότητες της κυβέρνησης να απελευθερώσει περισσότερο ηλεκτρικό χώρο, σύμφωνα με το σχέδιο που ετοιμάζεται να ανακοινώσει στο πρώτο δίμηνο του 2024.
Η βουτιά στις τιμές των μπαταριών, στις οποίες το παγκόσμιο μερίδιο της Κίνας ξεπερνά το 50%, αλλάζει τα δεδομένα και διευκολύνει το σχέδιο που προωθεί ο υπ. ΠΕΝ Θοδωρής Σκυλακάκης, να ενθαρρύνει με κάθε τρόπο τη διείσδυση τους στην ελληνική ενεργειακή αγορά: Από τα φωτοβολταϊκά στη στέγη μέχρι τους διαγωνισμούς για ένα χαρτοφυλάκιο ηλιακών πάρκων 2 GW, το οποίο έχει όρους σύνδεσης, και με προσθήκη μπαταριών «πίσω από τον μετρητή» (behind the meter).
Τελικές αποφάσεις για το αρκετά σύνθετο αυτό σχέδιο του ΥΠΕΝ θα έχουμε τους πρώτους μήνες του 2024. Στα βασικά του πάντως συστατικά, τα οποία επεξεργάζονται οι υπηρεσίες την περίοδο αυτή, είναι και η δυνατότητα της βιομηχανίας να έχει πρόσβαση σε φθηνό πράσινο ρεύμα μέσω διμερών συμβολαίων. Όσο για τον πρώτο διαγωνισμό, (200-300 MW) λέγεται ότι προγραμματίζεται μέχρι τον προσεχή Φεβρουάριο.
Οι τιμές του λιθίου στις αγορές έχουν πέσει στα 97.000 γουαν ανά τόνο, όταν τον Ιούλιο βρίσκονταν στα 300.000 γουάν και τον Ιανουάριο στα 500.000. Και η τιμή μιας μπαταρίας λιθίου κινείται σε ιστορικά χαμηλά, κοντά στα 139 δολάρια / kWh, σύμφωνα με έρευνα του BloombergNEF (BNEF) που δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο.
Όσο επομένως πέφτουν οι τιμές, τόσο αυξάνονται και οι δυνατότητες της χώρας να επιδοτήσει την εγκατάσταση μεγαλύτερης ισχύος συστημάτων αποθήκευσης, που με τη σειρά του οδηγεί σε μεγαλύτερη απελευθέρωση ηλεκτρικού χώρου, επομένως δίνει περισσότερες δυνατότητες στο σύστημα για να μπουν στο μέλλον περισσότερες ΑΠΕ.
Και αυτό καθώς με την προσθήκη μιας μονάδας αποθήκευσης «πίσω από τον μετρητή», ένα φωτοβολταϊκό καταλαμβάνει μικρότερο ηλεκτρικό χώρο από την εγκατεστημένη του ισχύ. Αν π.χ. ένα έργο, ισχύος 2 MW συνδυαστεί με μπαταρία διάρκειας 1 ώρας, τότε αντί για 2 MW, δεσμεύει το 50% του ηλεκτρικού χώρου, δηλαδή 1 MW. Κατ’ αναλογία, το σχέδιο για φωτοβολταικά 2 GW σημαίνει ότι θα «καταλάβουν» δυναμικότητα στο δίκτυο 1 GW, το μισό της προβλεπόμενης. Κάτι που σημαίνει πως θα εξοικονομηθεί ηλεκτρικός χώρος 1 GW για να συνδεθούν νέα έργα ΑΠΕ.
Η συνεχής πτώση των τιμών στις μπαταρίες ήταν και η αιτία που το ΥΠΕΝ μείωσε προ μηνών στο μισό την επενδυτική ενίσχυση, από τα 200.000 ευρώ ανά MW που ίσχυαν για τον πρώτο διαγωνισμό της ΡΑΑΕΥ, στα 100.000 ευρώ για τον δεύτερο. Οσο πέφτουν οι τιμές, δηλαδή όσο «βγαίνει» ένα έργο με χαμηλότερη επενδυτική ενίσχυση, τόσο δίνεται η δυνατότητα στο ΥΠΕΝ να την μειώσει περαιτέρω, άρα να κάνει κι άλλους διαγωνισμούς και να διευρύνει τις δυνατότητες εγκατάστασης μπαταριών στον ελλαδικό χώρο.
Αυτή είναι και η βάση της στρατηγικής του υπουργείου για τον ηλεκτρικό χώρο, όπως εξηγεί ανώτατη πηγή του: Όσο περισσότερες μπαταρίες μπουν, τόσο περισσότερος ηλεκτρικός χώρος απελευθερώνεται και τόσο πιο πολλές ΑΠΕ θα μπορεί να σηκώσει το σύστημα.
Το σχέδιο θεωρείται βέβαιο ότι θα συναντήσει μεγάλη ανταπόκριση. Το δείχνει η χωρίς φρένα υποβολή αιτήσεων για μονάδες ΑΠΕ με μπαταρίες στον κύκλο Οκτωβρίου της ΡΑΑΕΥ. Τα αιτήματα αφορούσαν νέα έργα 2,4 GW, όταν στο μητρώο της δίνουν το παρών άλλα 75 έργα 4,3 GW, άρα αθροίζεται ένας όγκος 7,7 GW, τη στιγμή που το Εθνικό Σχέδιο για το 2030 προβλέπει μονάδες αποθήκευσης 3,1 GW. Έχουν δηλαδή κατατεθεί φάκελοι για υπερδιπλάσιες επενδύσεις.
Αν και αρκετά στοιχεία από το σχέδιο για τους διαγωνισμούς 2 GW με «μπαταρία πίσω από τον μετρητή», βρίσκονται υπό επεξεργασία, το βέβαιο είναι ότι τα έργα θα έχουν πολύ σφιχτό χρόνο ηλέκτρισης, δηλαδή ολοκλήρωσης και σύνδεσης στο δίκτυο. Διότι μόνο η κατασκευή τους σε συγκεκριμένα χρονικά πλαίσια, και όσο το δυνατόν πιο σύντομα, θα επιτρέψει στον Διαχειριστή να προχωρήσει εξίσου γρήγορα στην προσφορά όρων σύνδεσης στον επόμενο «γύρο» επενδύσεων στις ΑΠΕ.
Σήμερα, τα περιθώρια για όρους σύνδεσης έως το 2030 σε καινούρια έργα είναι στην πράξη ανύπαρκτα. Το γεγονός αυτό σημαίνει πως είτε θα πρέπει να εξευρεθεί ηλεκτρικός χώρος, είτε οι Διαχειριστές θα χρειαστεί να δίνουν όρους σύνδεσης σε καινούριες μονάδες ΑΠΕ, οι οποίοι θα ενεργοποιούνται μετά το τέλος της 10ετίας.
Προφανώς μια τέτοια απόφαση θα «πάγωνε» τις επενδύσεις στον κλάδο. Από την άλλη, η ωρίμανση νέων πράσινων επενδύσεων δεν έχει νόημα να ανακοπεί, καθώς τίποτα δεν προεξοφλεί πως όσα έργα έχουν δεσμεύσει ηλεκτρικό χώρο, και βρίσκονται υπό ανάπτυξη, θα υλοποιηθούν σίγουρα.
