“Όσο μειώνεται το περιθώριο κερδοφορίας,τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για πόλεμο”.
Δικαιώνεται λοιπόν για άλλη μια φορά στην πράξη η μαρξιστική αυτή αρχή,που στην ουσία της είναι και πλατωνική:
«Δια τη των χρημάτων κτήσιν πάντες οι πόλεμοι γίγνονται».
Εκεί που για δεκαετίες όλοι οι αναλυτές πίστευαν ότι δε θα υπάρξει πια πολεμική σύγκρουση των μεγάλων δυνάμεων αφού η εποχή έδινε περιθώρια ανάπτυξης σε όλους και οι λογαριασμοί που έκαναν πάντα ήταν χωρίς την παράμετρο του πολέμου,τώρα που βρισκόμαστε σε μια παρατεταμένη κρίση,φαντάζομαι να καταλαβαίνουν ότι και η θάλασσα έχει σύνορα και οι εξοπλισμοί των χωρών είναι ένα αναγκαίο κακό.
Όταν ήμουν νεολαίος στο ιταλικό “PDS”,”Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς” που μετεξελίχθηκε αργότερα σε σκέτο “Δημοκρατικό Κόμμα” για να μην κοροϊδεύει τον κόσμο ότι είναι “αριστερό” και ήταν η περίοδος του πολέμου στο Κόσοβο,σε όλες τις συζητήσεις και τις αναλύσεις που κάναμε παρουσία “ινστρουχτόρων” δεν υπήρχε ποτέ και πουθενά το δεδομένο της πολεμικής σύγκρουσης των μεγάλων δυνάμεων .Γιατί πέρα από το ότι ο πόλεμος δεν θεωρούνταν “σικ” εκείνη την εποχή,υπήρχε και η βαθιά πεποίθηση ότι σαν έννοια είχε μπει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας και ότι μόνο τίποτα υπανάπτυκτοι της υποσαχάριας Αφρικής θα έλυναν τις διαφορές τους πλέον με τα όπλα.
Πέρασαν μόλις δύο δεκαετίες από τότε και όπως βλέπουμε,είμαστε πάλι στο κατώφλι ενός νέου γενικευμένου Πολέμου.
Πόλεμος και Ειρήνη
Η αίσθηση των ανθρώπων είναι ότι ο πόλεμος είναι κάτι το ξεπερασμένο,ένας τρόπος επίλυσης των διαφορών που ανήκει στο παρελθόν και στη βαρβαρότητα,ενώ η ειρήνη είναι κάτι που συνάδει με τον πολιτισμό και τον μοντερνισμό γενικότερα.
Βέβαια το παράδοξο είναι ότι αυτή τη ρομαντική άποψη τη συναντάς σε όλες τις εποχές,από αρχαιοτάτων χρόνων,ακόμη και λίγο πριν ξεσπάσουν οι πιο καταστροφικοί πόλεμοι.
Το 1938,ας πούμε,ο Βρετανός πρωθυπουργός Τσάμπερλεν επέστρεφε στο Λονδίνο μετά βαΐων και κλάδων από τη διάσκεψη του Μονάχου (30 Σεπτ.’38) όπου μόλις είχε συνάψει με τον Χίτλερ …συμφωνία ειρήνης.
Δεν πέρασε βέβαια ούτε χρόνος για να ξεσπάσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος,ο πιο αιματηρός και γενικευμένος πόλεμος του σύγχρονου Κόσμου.
[Φωτό: Συνθήκη ειρήνης του Μονάχου 1938- Τσάμπερλεν (Βρετανία),Νταλαντιέ (Γαλλία),Χίτλερ (Γερμανία),Μουσολίνι και Τσιάνο (Ιταλία).]
Στην πραγματικότητα το δίλημμα ανάμεσα στο πόλεμο και την ειρήνη είναι τόσο παλιό όσο και οι ανθρώπινες κοινωνίες.
Όλοι οι πολιτισμοί τον αντιμετώπιζαν πάντα σαν μια φυσική καταστροφή,όπως ο σεισμός,η πυρκαγιά ή οι εκρήξεις των υφαιστείων.Κάτι που υπήρχε,υπάρχει και δυστυχώς θα συνεχίσει πάντα να υπάρχει.
Λίγοι πολιτισμοί,οι πιο ανεπτυγμένοι ίσως,προσπάθησαν να τον αιτιολογήσουν λογικά.
Ακόμη και αυτοί όμως οι πολιτισμοί συνέχισαν να δημιουργούν πολεμικές συγκρούσεις.
Δεν είναι τυχαίο ότι το ζήτημα της Ειρήνης ενώ απασχολούσε τους αρχαίους Έλληνες (Βλ. Αριστοφάνη,Δημοσθένη,Ισοκράτη), πρακτικά ποτέ δεν σταμάτησαν να βρίσκονται σε πολεμικό οίστρο.
Κάτι παρόμοιο και στα χρόνια του χριστιανιανισμού.Ενώ το ζητούμενο ήταν πάντα η Ειρήνη,(Βλ. Ούγκο Γκρότιους) ή τους Ρώσους μεγάλους συγγραφείς (βλ.Τολστόι),ποτέ δεν κράτησε αρκετά.
Εξάλλου είναι λογικό όλοι να θέλουν την ειρήνη,απλά από ένα σημείο και μετά δεν είναι πια συμφέρουσα.
Το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι πότε συμφέρει η ειρήνη.
Προφανώς όταν δίνει περιθώρια αύξησης της κερδοφορίας.
Στις περιόδους δηλαδή της Ευμάρειας,που ακόμη και οι κόκορες γεννούν αυγά.
Στις περιόδους αυτές που κερδίζουν οι πάντες (ή τουλάχιστον οι μεγάλοι παίκτες),εκεί είναι απίθανο να υπάρξει πολεμική σύγκρουση,διότι είναι ασύμφορη.
Όταν όμως βρισκόμαστε σε Κρίση και η κερδοφορία γίνεται όλο και πιο δύσκολη υπόθεση,που το σύστημα έχει “κολλήσει” και δεν βρίσκει άλλες διεξόδους (μέσω ας πούμε τις αύξησης της παραγωγικότητας),τότε τα τύμπανα του πολέμου αρχίζουν ξανά να ηχούν.
Ακόμη και αν ο κίνδυνος πια δεν είναι ένας απλός πόλεμος τύπου Πρώτου και Δεύτερου παγκοσμίου πολέμου αλλά μια πυρηνική σύγκρουση.
Γιατί η στασιμότητα στην οποία έχει πέσει το παρόν σύστημα είναι τέτοια,που οι μεγάλες δυνάμεις διακινδυνεύουν ακόμη και έναν πυρηνικό όλεθρο προκειμένου να ξεφύγουν από τη ζοφερή κατάσταση που βρίσκονται εδώ και χρόνια,έχοντας πια εξαντλήσει όλα τα χρηματιστηριακά και τραπεζικά τρικ που κρατούσαν όρθιο το σύστημα,τουλάχιστον από το 2000 και μετά.
