Οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος (LMIC) ηγούνται των παγκόσμιων προσπαθειών για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στο πλαίσιο των εθνικών σχεδίων για το κλίμα, σύμφωνα με μια μελέτη της Παγκόσμιας Συμμαχίας για το Κλίμα και την Υγεία (GCHA) που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη (18/10). Σύμφωνα με τη μελέτη, η Κολομβία και το Μάλι βρίσκονται στην πρώτη θέση ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (HAE) που θα φιλοξενήσουν τη διάσκεψη Cop28 για το κλίμα τον επόμενο μήνα, κατατάσσονται μεταξύ των χειρότερων.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι χώρες του παγκόσμιου Νότου έχουν τις πιο φιλόδοξες στρατηγικές για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και των επιπτώσεών της στην υγεία, ενώ οι μεγάλοι ρυπαντές -όπως οι ισχυρές χώρες της G20- δεν φαίνεται να τηρούν τις δεσμεύσεις τους.
Όλες οι χώρες που βρίσκονται στις 15 πρώτες θέσεις της κατάταξης της GCHA, εκτός από μία, είναι χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όπως η Ακτή Ελεφαντοστού, η Νιγηρία, το Πακιστάν, η Γκάνα, η Αλβανία, το Μπαγκλαντές, η Καμπότζη, το Ελ Σαλβαδόρ, η Ονδούρα και η Σιέρα Λεόνε.
«Είναι χαρακτηριστικό ότι οι χώρες που επιδιώκουν να αναλάβουν τη μεγαλύτερη δράση για την ατμοσφαιρική ρύπανση είναι συχνά εκείνες που φέρουν το μεγαλύτερο βάρος των επιπτώσεών της», δήλωσε η Τζες Μπίγκλεϊ, επικεφαλής πολιτικής της GCHA.
Αντίθετα, οι χώρες της G20 έλαβαν χαμηλή βαθμολογία – ο Καναδάς και η Κίνα είχαν τις καλύτερες επιδόσεις μεταξύ αυτών των χωρών, ενώ η Αυστραλία, η Βραζιλία, η Ε.Ε., η Ινδία και τα ΗΑΕ είχαν τις χαμηλότερες βαθμολογίες. Η Χιλή είναι το μόνο κράτος με υψηλό εισόδημα στις πρώτες 15 χώρες της λίστας.
«Ως σημαντικοί παγκόσμιοι ρυπαντές, είναι ζωτικής σημασίας για τις χώρες της G20 να ενσωματώσουν τις εκτιμήσεις για την ποιότητα του αέρα στις [εθνικά καθορισμένες συνεισφορές τους], ωστόσο καμία κυβέρνηση της G20 δεν έχει συγκεντρώσει ούτε μισό βαθμό – ενδεικτικό της έλλειψης αναγνώρισης της σχέσης μεταξύ του κλίματος και της ποιότητας του αέρα ή της φιλοδοξίας να αναλάβουν δράση», εξήγησε η Μπίγκλεϊ.
Η GCHA εστίασε σε 169 χώρες και την Ε.Ε. και εξέτασε την πρόοδό τους όσον αφορά την ενσωμάτωση των θεμάτων ποιότητας του αέρα στα εθνικά τους σχέδια δράσης για το κλίμα. Στόχος της είναι να αξιολογηθεί «ο βαθμός στον οποίο οι εθνικές δεσμεύσεις των κυβερνήσεων για το κλίμα αναγνωρίζουν και συμβάλλουν στην εξασφάλιση υγιούς αέρα για τις κοινότητες σε όλο τον κόσμο».
Οι χώρες βαθμολογήθηκαν βάσει πέντε κατηγοριών, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στην υγεία. Το Μπαχρέιν, η Βόρεια Κορέα, το Ναουρού, το Παλάου, η Σαουδική Αραβία και τα Νησιά Σολομώντα βρίσκονται στην τελευταία θέση με μηδέν βαθμούς.
Σύμφωνα με την έκθεση, η Κολομβία «αναγνωρίζει τη σημασία της προστασίας της υγείας (συμπεριλαμβανομένης της υγείας του αναπνευστικού συστήματος) μέσω της δράσης για την ποιότητα του αέρα και της παρακολούθησης αυτών των ωφελών», ενώ το Μάλι αναφέρει «ότι ο μαύρος άνθρακας έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία» και «ότι η βελτίωση της ποιότητας του αέρα θα μπορούσε να αποτρέψει 2,4 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους έως το 2030».
Το σύστημα βαθμολόγησης, ως επί το πλείστον, αφορά τις δεσμεύσεις, τα μελλοντικά σχέδια και τους στόχους των χωρών και όχι τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί. Επίσης, δεν λαμβάνει υπόψη άλλες ευρύτερες πολιτικές σε εθνικό επίπεδο ή σχέδια που υποβάλλονται στον ΟΗΕ.
«Αυτόν τον Δεκέμβριο, η προεδρία του Cop28 έχει την ευκαιρία να θέσει την ατμοσφαιρική ρύπανση σταθερά στην ημερήσια διάταξη και να καταλύσει τις εθνικές δεσμεύσεις και τη διεθνή χρηματοδότηση για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα. Η δέσμευση της Cop28 να είναι η πρώτη ‘Cop για την υγεία”’ θα αποδειχθεί μια κενή υπόσχεση, εάν η διάσκεψη δεν επιφέρει ουσιαστική πρόοδο στην αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ως ένα από τα πιο απτά ζητήματα στη σχέση μεταξύ κλίματος και υγείας», δήλωσε η Τζένι Μίλλερ, εκτελεστική διευθύντρια της GCHA.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται για έως και 7 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, συμβάλλοντας σε μη μεταδοτικές ασθένειες όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, εγκεφαλικά επεισόδια, αναπνευστικές παθήσεις και ορισμένες μορφές καρκίνου.
