Το επόμενο κεφάλαιο στην διαστημική ιστορία των ΗΠΑ σχεδιάζει να γράψει το δίδυμο Ντόναλντ Τραμπ – Ίλον Μασκ, με μια φιλόδοξη ατζέντα που περιλαμβάνει τις πρώτες ανθρώπινες πατημασιές στον πλανήτη Άρη.
Στην προηγούμενη θητεία του, ο Τραμπ κατέστησε τη Διαστημική Δύναμη (Space Force) την πρώτη νέα στρατιωτική υπηρεσία των ΗΠΑ εδώ και επτά δεκαετίες. Επίσης υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο αναβίωσε το Εθνικό Συμβούλιο Διαστήματος, που είχε διαλυθεί το 1993.
«Από όσα γνωρίζουμε και έχουμε δει, ο Τραμπ φαίνεται να ενδιαφέρεται πολύ για το διάστημα. Δεν ξέρω αν ενδιαφέρεται τόσο πολύ για τις λεπτομέρειες της διαστημικής πολιτικής, όσο για το διάστημα ως σύμβολο της αμερικανικής ισχύος», σχολιάζει στον Guardian ο Κέισι Ντράιερ, διευθυντής διαστημικής πολιτικής στην ΜΚΟ Planetary Society.
«Είναι ενδιαφέρον ότι όταν μιλάει για το διάστημα, μιλάει πάντα για τον Άρη, και την αποστολή ανθρώπων στον Άρη», συμπληρώνει.
Στην ομιλία της ορκωμοσίας του είπε χαρακτηριστικά: «Θα κυνηγήσουμε το προφανές πεπρωμένο μας στα αστέρια, για να φυτέψουμε την αστερόεσσα στον πλανήτη Άρη». Ενώ σε προεκλογική του ομιλία τον περασμένο Σεπτέμβριο, απευθύνθηκε στον Μασκ: «Ίλον, βάλε μπροστά τους πυραύλους, γιατί θέλουμε να φτάσουμε στον Άρη πριν από το τέλος της θητείας μου». Καλώντας, με αυτόν τον τρόπο, τον Μασκ να επισπεύσει το ήδη αισιόδοξο σχέδιό του για μια επανδρωμένη αποστολή στον Κόκκινο Πλανήτη μέχρι το 2028 και μια αυτοσυντηρούμενη κοινότητα εκεί μέσα σε δύο δεκαετίες.
Πρώτα όμως, η Σελήνη
Αυτό που σίγουρα θα δει προλάβει να δει ο Τραμπ είναι την επιστροφή Αμερικανών αστροναυτών στη Σελήνη για πρώτη φορά από το 1972, μέσω του προγράμματος Artemis της NASA. Αρκεί βέβαια να μην αποκλίνει από την ατζέντα της προηγούμενης κυβέρνησης Μπάιντεν, και ακυρώσει – όπως λένε οι φήμες ότι θα ήθελε να κάνει – τον υπερκοστολογημένο και πολύ καθυστερημένο πύραυλο Space Launch System (SLS), που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του οράματος της NASA για το Artemis και την πορεία προς τη Σελήνη, τον Άρη και, ίσως μια μέρα, το βαθύ διάστημα.
«Αν κάνει μια ριζική αλλαγή τώρα, θα καθυστερήσει πολύ το χρονοδιάγραμμα της προσεδάφισης στη Σελήνη. Φτου κι απ’ την αρχή», εκτιμά ο Ντράιερ.
«Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού για τους SLS των αποστολών Artemis 2 και 3 έχει κατασκευαστεί, οπότε είναι πιο λογικό να τους χρησιμοποιήσει, ακόμη κι αν θέλει να τους αλλάξει. Μπορεί να ακούσουμε πολλά μεγάλα λόγια, για ριζικές αλλαγές, αλλά η εφαρμογή τους δεν είναι εύκολη. Σχεδόν κάθε πολιτική της NASA απαιτεί ένα όριο 60 ψήφων στη Γερουσία, οπότε χρειάζεσαι κάποιους Δημοκρατικούς να σε υποστηρίξουν. Η εξερεύνηση του διαστήματος δεν είναι εγγενώς κομματική, αλλά θα μπορούσε εύκολα να γίνει», εξηγεί.
Η επόμενη μέρα για τη NASA
Βασικός παράγοντας στην κατεύθυνση της διαστημικής ατζέντας της δεύτερης θητείας του Τραμπ θα είναι ένας άλλος δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας, ο Τζάρεντ Άιζακμαν, τον οποίο επέλεξε ως δοικητή της NASA. Ο Άιζακμαν θα χρειαστεί να καλλιεργήσει συναίνεση στο Κογκρέσο και να διαχειριστεί τις όλο και πιο διαπλεκόμενες και απαιτητικές σχέσεις της διαστημικής υπηρεσίας με διεθνείς εταίρους και ιδιωτικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Boeing και της Blue Origin του Τζεφ Μπέζος.
H πρώτη εντολή του Άιζακμαν θα είναι μια ολική επιθεώρηση για να διαπιστώσει σε ποιο σημείο βρίσκονται τα διάφορα προγράμματα της NASA για τις επανδρωμένες διαστημικές αποστολές και την έρευνα. Για τον λόγο αυτό και μόνο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι οποιαδήποτε άμεση αλλαγή κατεύθυνσης στη διαστημική πολιτική των ΗΠΑ είναι απίθανη.
AP Photo/John Raoux
«Πρέπει να κάνει έναν απολογισμό, εξετάζοντας το πρόγραμμα Artemis, το κόστος και το χρονοδιάγραμμά του, κάτι που είναι ιδιαίτερα πιεστικό, λαμβάνοντας υπόψιν την Κίνα και την ταχεία πρόοδό της», δηλώνει ο Σκοτ Πέις, διευθυντής του Ινστιτούτου Διαστημικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσινγκτον, ο οποίος διετέλεσε εκτελεστικός γραμματέας του Εθνικού Διαστημικού Συμβουλίου κατά τη διάρκεια της πρώτης κυβέρνησης Τραμπ.
«Το ποιες αλλαγές θα προκύψουν από αυτόν τον απολογισμό, μένει να καθοριστεί. Οι γενικές κατευθύνσεις της διαστημικής πολιτικής είναι σε μεγάλο βαθμό ήδη χαραγμένες. Η πραγματική πρόκληση τώρα είναι η ενσωμάτωση και η εκτέλεση», λέει.
«Κάποιος με τις ισχυρές τεχνικές δεξιότητες του Άιζακμαν, και με προσωπική εμπειρία στις διαστημικές πτήσεις όπως εκείνος, είναι νομίζω αυτό που χρειάζεται ο οργανισμός», εκτιμά ο Πέις.
Όσον αφορά τις φήμες για κατάργηση του πυραύλου SLS εν μέρει ή ολικά και την ανάθεση των αποστολών στη Σελήνη στον φθηνότερο και ισχυρότερο πύραυλο Starship του Μασκ, ο Πέις σχολιάζει: «Υπάρχει μια παροιμία στην Ουάσινγκτον που λέει ότι αυτοί που ξέρουν δεν μιλάνε, και αυτοί που μιλάνε δεν ξέρουν. Δεν θα απέκλεια κατηγορηματικά τίποτα, επειδή η κυβέρνηση Τραμπ έχει ελευθερία δράσης, αλλά καλό θα ήταν να μην παίρνετε τοις μετρητοίς όλα όσα μπορεί να ακούσετε».
AP Photo/Eric Gay
Η εικόνα θα ξεκαθαρίσει, όπως λέει, όταν ο Άιζακμαν περάσει από ακρόαση στο Κονγκρέσο και απαντήσει στις ερωτήσεις που θα του κάνει η επιτροπή.
Η «διαστημική οικονομία»
Να σημειωθεί, τέλος, ότι τόσο ο Τραμπ όσο και ο Άιζακμαν έχουν αναφερθεί στην ανάπτυξη της «διαστημικής οικονομίας».
«Το διάστημα διαθέτει απαράμιλλες δυνατότητες για επαναστατικές ανακαλύψεις στη μεταποίηση, τη βιοτεχνολογία, την εξόρυξη, και ίσως ακόμη και δρόμους προς νέες πηγές ενέργειας. Θα υπάρξει αναπόφευκτα μια ακμάζουσα διαστημική οικονομία – μια οικονομία που θα δημιουργήσει ευκαιρίες για αμέτρητους ανθρώπους να ζήσουν και να εργαστούν στο διάστημα», έχει δηλώσει ο Άιζακμαν. «Στη NASA, θα επιδιώξουμε με πάθος να αξιοποιήσουμε αυτές τις δυνατότητες και θα εγκαινιάσουμε μια εποχή όπου η ανθρωπότητα θα γίνει ένας πραγματικός διαστημικός πολιτισμός».
