Με συγκίνηση και πλήθος κόσμου, παρά την βροχόπτωση, η Τύλισος υποδέχτηκε ξανά μια σπουδαία μορφή του τόπου: Τον Ιωάννη Περδικάρη, μία από τις σημαντικότερες μορφές της πολιτικής και των γραμμάτων για ολόκληρη την Κρήτη, η προτομή του οποίου από σήμερα, κοσμεί την κεντρική πλατεία του πανέμορφου οικισμού.
Αμέσως μετά την επιμνημόσυνη δέηση που τελέστηκε από τον Αρχιερατικό Επίτροπο, Πρωτοπρεσβύτερο π. Γεώργιο Μαλλιωτάκη, παρουσία του Δημάρχου Μαλεβιζίου Κώστα Μαμουλάκη, του εκπροσώπου του Περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρου Αρναουτάκη, Εντεταλμένου Σύμβουλου Λάμπρου Βαμβακά, σύσσωμης της Δημοτικής Αρχής Μαλεβιζίου, εκπροσώπων τοπικών φορέων και αρχών, καθώς και κατοίκων της Τυλίσου, ο Δήμαρχος προχώρησε στην αποκάλυψη της εξαιρετικής προτομής που φιλοτέχνησε ο διακεκριμένος καλλιτέχνης Κώστας Παγωμένος. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων και αμέσως μετά, πραγματοποιήθηκε εσπερίδα αφιερωμένη στη ζωή και τη σπουδαία δράση του Ιωάννη Περδικάρη.
Για τον Ιωάννη Περδικάρη μίλησε ο φιλόλογος Μανόλης Αστυρακάκης και ο Καθηγητής Πανεπιστημίου Μανόλης Δρακάκης, οι οποίοι και φώτισαν σημαντικές πτυχές του βίου και τις δράσεις του τιμωμένου. Από την πλευρά του ο Δήμαρχος Μαλεβιζίου Κώστας Μαμουλάκης, στον χαιρετισμό του ανέφερε:
«Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, αγαπητοί συνδημότες, αγαπητοί φίλοι! Με έντονα συναισθήματα τιμής και συγκίνησης σας υποδεχόμαστε εδώ απόψε στην όμορφη Τύλισο, σε μια ιστορική εκδήλωση για τον τόπο μας. Για τα αποκαλυπτήρια της προτομής μίας από τις σημαντικότερες μορφές που γέννησε η Τύλισος και ολόκληρη η Κρήτη. Της προτομής του αειμνήστου Ιωάννη Περδικάρη, φιλοτεχνημένης από τα άξια χέρια του γλύπτη κ. Κώστα Παγωμένου. Και είμαι πολύ ευτυχής που η σημερινή απόδοση τιμών συμπίπτει με τη συμπλήρωση 110 χρόνων από το θάνατο του Ιωάννη Περδικάρη.
Με την αποψινή παρουσία μας, αποδίδουμε την ύψιστη τιμή που είθισται να αποδίδουν οι αρχές ενός τόπου, ΜΟΝΟ σε ανθρώπους που υπήρξαν ξεχωριστοί με το παράδειγμα του βίου τους. Και η τιμή αυτή, η ύψιστη, συνίσταται στην ανέγερση προτομών και ανδριάντων που θυμίζουν για πάντα τη μορφή των τιμωμένων νεκρών. Φιλοτεχνήσαμε λοιπόν κι εμείς την προτομή του Ιωάννη Περδικάρη, έχοντας πλήρη πεποίθηση ότι ο τιμώμενος άντρας υπήρξε ξεχωριστός. Υπήρξε ξεχωριστός όχι μόνο για την Τύλισο αλλά για ολόκληρη την Κρήτη και την Ελλάδα.
Πρώτα και κύρια για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του στην προετοιμασία και τη διεξαγωγή των Κρητικών Επαναστάσεων, μέχρι την τελική απελευθέρωση της Κρήτης από τον οθωμανικό ζυγό.
Και έπειτα για την σπουδαία πολιτική και εκπαιδευτική δράση του, η οποία κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια του καθεστώτος της αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας, αμέσως μετά την απελευθέρωση της Κρήτης. Τα χρόνια αυτά ο Περδικάρης διακρίθηκε στα ανώτερα διοικητικά αξιώματα, στον τομέα της παιδείας, και σημάδεψε με το έργο του την ανάπτυξη της εκπαίδευσης της Κρητικής Πολιτείας.
Δεν υπολείπεται βέβαια σε σπουδαιότητα, και το τελευταίο μεγάλο έργο της ζωής του. Η ίδρυση του ιδιωτικού εκπαιδευτηρίου «Ο Κοραής» στο Ηράκλειο. Ενός πρότυπου ιδιωτικού εκπαιδευτηρίου για ολόκληρη την Κρήτη, τόσο πρωτοποριακού για την εποχή, που προκαλεί και σήμερα ακόμα εντύπωση, 120 χρόνια μετά. Ενός σχολείου με καθοριστικό ρόλο στα εκπαιδευτικά πράγματα της Κρήτης, καθώς αποτέλεσε φυτώριο ορισμένων εκ των σπουδαιότερων πνευματικών και επιστημονικών μορφών του τόπου μας. Όμως, δε θα μιλήσω εγώ, αγαπητοί φίλοι, για τη ζωή και το έργο του σπουδαίου αυτού ανθρώπου που τιμούμε σήμερα. Το δύσκολο αυτό έργο έχουμε αναθέσει σε δύο ανθρώπους που είναι οι πλέον ειδικοί γι αυτό το ρόλο:
Αφενός στον εξαίρετο συμπολίτη μας, τον επίσης Τυλίσιο, διαπρεπή φιλόλογο, διακεκριμένο συγγραφέα και πνευματικό άνθρωπο του τόπου μας και βέβαια εκλεκτό φίλο κ. Μανόλη Αστυρακάκη. Και αφετέρου στον εξέχοντα ιστορικό της Κρήτης, καθηγητή στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και πολυγραφότατο συγγραφέα, με τις άπειρες δημοσιεύσεις στο ενεργητικό του, φίλο σταθερό και συμπαραστάτη στις πολιτιστικές δράσεις του Δήμου Μαλεβιζίου, κ. Μανόλη Δρακάκη. Και οι δύο ομιλητές, με το επιστημονικό κύρος και την αμεσότητα του λόγου τους, θα φωτίσουν την ζωή και το πλούσιο έργο του Ιωάννη Περδικάρη. Και θα αναδείξουν τους λόγους εκείνους που ο Δήμος Μαλεβιζίου και η Τύλισος αποδίδουν σε αυτόν την αποψινή τιμή.
Θα αναδείξουν ακόμη και τους λόγους για τους οποίους η Τύλισος δικαιούται να είναι υπερήφανη που ανέδειξε έναν άντρα του διαμετρήματος του Ιωάννη Περδικάρη. Έναν άνθρωπο που με την πλούσια δράση του τιμάται δεόντως στις σχετικές ιστορικές μελέτες για την εποχή. Κι ένας δρόμος στο κέντρο του Ηρακλείου φέρει τιμητικά το όνομά του.
Και ενώ το όνομα του Περδικάρη είναι αρκετά γνωστό, στον πολύ κόσμο, δυστυχώς, με τα χρόνια λησμονήθηκε η γενέτειρά του, η Τύλισος. Και φτάσαμε στο σημείο η καταγωγή του από την Τύλισο να αμφισβητείται από κάποιους βιογράφους του. Υπήρξαν όμως άνθρωποι στο Δήμο Μαλεβιζίου που αναζήτησαν σχολαστικά την αλήθεια. Και εντόπισαν ακλόνητα ιστορικά δεδομένα που επιβεβαιώνουν την καταγωγή του Περδικάρη από την όμορφη αυτή και ιστορική κωμόπολη που μας υποδέχεται απόψε. Πρόσφατα, μάλιστα, ΚΑΙ το Γυμνάσιο Τυλίσου πήρε το όνομα του μεγάλου λογίου συντοπίτη μας. Είμαι λοιπόν ευτυχής σήμερα, κυρίες και κύριοι, που με τη σημερινή εκδήλωση ο Ιωάννης Περδικάρης επιστρέφει ΟΡΙΣΤΙΚΑ στον τόπο που τον γέννησε. Και συντελείται, λοιπόν, σήμερα, η ταύτιση εις το διηνεκές του Ιωάννη Περδικάρη με τη γενέτειρά του, αλλά και η ταύτιση της Τυλίσου με το άξιο αυτό τέκνο της!
Εδώ στην ίδια όμορφη πλατεία της Τυλίσου, εμείς και οι επόμενες γενιές, θα συναντάμε τον σπουδαίο Ιωάννη Περδικάρη και θα παίρνουμε θάρρος και διδάγματα, από το παράδειγμα του γόνιμου και επωφελούς για το κοινό καλό βίου του.
Ιωάννη Περδικάρη! Υπήρξες άξιο τέκνο του τόπου που σε γέννησε και σε ανάθρεψε! Συνέβαλες καθοριστικά στην απελευθέρωσή του από τον καταπιεστικό οθωμανικό ζυγό! Κι έπειτα εργάστηκες με πάθος για την κοινωνική και πολιτιστική του ανόρθωση και προκοπή! Τίμησες με τις πράξεις σου την καταγωγή σου, και επάξια υπάγεσαι στην χορεία των Επιφανών της τοπικής ιστορίας! Επάξια σήμερα, κι εμείς, η Τύλισος και ο Δήμος Μαλεβιζίου, σου ανταποδίδουμε μέρος από τα οφειλόμενα για την προσφορά σου! Αθάνατος!».
Ποιος ήταν ο Ιωάννης Περδικάρης (1851- 1909)
Ο Ιωάννης Περδικάρης, φιλόλογος και παιδαγωγός με καταγωγή από την Τύλισο, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα στρατιωτικά, πολιτικά και πνευματικά πράγματα της Κρήτης, κατά τη μετάβαση από τον 19ο στον 20ο αιώνα.
Ήδη από το 1881 υπήρξε εξέχον μέλος του «Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου» στο οθωμανοκρατούμενο Ηράκλειο και υπήρξε ο εισηγητής της πρότασης για τον προσανατολισμό του – υπό τον Ιω. Χατζιδάκη – Συλλόγου προς την προστασία και διάσωση των κρητικών αρχαιοτήτων, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας πρώτης, άτυπης αρχαιολογικής υπηρεσίας στην Κρήτη. Μεταξύ των μεγάλων επιτευγμάτων της αρχαιολογικής δράσης του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου υπήρξε η διάσωση των αρχαίων του λεηλατούμενου Ιδαίου Άντρου και της περίφημης Μεγάλης Επιγραφής της Γόρτυνας, και βέβαια η λειτουργία του πρώτου Μουσείου στο Ηράκλειο με εκατοντάδες εκθέματα, το οποίο αποτέλεσε τον πρόδρομο του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου.
Το 1896 ο Περδικάρης λαμβάνει μέρος στην Επανάσταση και αναγκάζεται να φύγει εκτός Κρήτης, διαδραματίζοντας καθοριστικό ρόλο από τη θέση του Γενικού Γραμματέα της Κεντρικής των Κρητών Επιτροπείας στην Αθήνα. Μετά την απελευθέρωση της Κρήτης και τη δημιουργία του καθεστώτος της Κρητικής Πολιτείας διετέλεσε γραμματέας της Ανωτέρας Διευθύνσεως της Παιδείας και Γενικός Επιθεωρητής της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως.
Στις αρχές του αιώνα (1900) υπήρξε βασικός εισηγητής του πρώτου εκπαιδευτικού νόμου, ο οποίος ήταν ιδιαιτέρως προοδευτικός για την εποχή του και σημάδεψε την ανάπτυξη της εκπαίδευσης της Κρητικής Πολιτείας.
Απεβίωσε στο Ηράκλειο το 1909, εποχή κατά την οποία είχε αφοσιωθεί στη διοίκηση του πρωτοποριακού για την εποχή, ιδρυμένου από τον ίδιο, ιδιωτικού Λυκείου «Ο Κοραής», ενός σπουδαίου εκπαιδευτηρίου της πόλης, το οποίο αποτέλεσε φυτώριο ορισμένων εκ των σπουδαιότερων πνευματικών και επιστημονικών μορφών της Κρήτης.
