Του Κώστα Κεφαλογιάννη
Η ιστορία εν τάχει έχεις ως εξής: Ο stand – up κωμικός Πάρις Ρούπος έκανε σε μια παράστασή του, στο πλαίσιο αντιρατσιστιστικού φεστιβάλ κάποια σχόλια που θεωρήθηκαν από ορισμένους προσβλητικά για την ελληνική σημαία και άλλα που θεωρήθηκαν επιθετικά (για το Μελιγαλά π.χ.).
Το σχετικό βίντεο ανέβηκε στο youtube, αποσπασματικά. Και προκάλεσε την οργή του Κωνσταντίνου Μπογδάνου και των ομοϊδεατών του αρχικά, περισσότερων αλλά πάντα στο ίδιο ιδεολογικό φάσμα στη συνέχεια, με αποτέλεσμα να προκύψει μια μικρή αλλά ηχηρή καμπάνια μίσους ενάντια στον κωμικό. Τόσο ηχηρή ώστε μια μεγάλη εταιρεία πίτσας αποφάσισε να διακόψει την συνεργασία μαζί του. Ακολούθησε ο συνήθης διαδικτυακός χαμός με πολλούς κωμικούς να σπεύδουν να στηρίξουν τον συνάδελφό τους και να μιλούν για λογοκρισία, αρκετούς άλλους να επιμένουν ότι καλά έπαθε και ότι την σημαία δεν επιτρέπεται να τη σατιρίζεις.
Ας ξεκαθαρίσουμε ορισμένα πράγματα για να μην μπερδευόμαστε.
Ο κωμικός έχει κάθε δικαίωμα να σατιρίζει ό,τι θέλει.
Προσωπικά θεωρώ πατριωτικό μου καθήκον να υπερασπιστώ το δικαίωμα του κωμικού στην σάτιρα, ακόμα κι αν αυτή περιλαμβάνει τα εθνικά σύμβολα. Διότι περισσότερο με τρομάζει μια χώρα που θα απαγορεύσει σε έναν καλλιτέχνη να εκφράζεται παρά η κακή ή και ακραία κωμωδία.
Από εκεί και πέρα, ελευθερία σημαίνει πώς το κοινό που είτε συμφωνεί μαζί του, είτε εκτιμά τη δουλειά του, τον ακολουθεί.
Το κοινό που δεν συμφωνεί ή εκνευρίζεται, δεν είναι υποχρεωμένο να τον ακούει και σίγουρα δεν τον ακολουθεί.
Ωστόσο ελευθερία σημαίνει και ότι μια ιδιωτική εταιρεία έχει το δικαίωμα να αποφασίζει με ποιον συνεργάζεται και με ποιον όχι. Ειδικά αν μιλάμε για καλλιτέχνες που συχνά αποτελούν το πρόσωπο αυτής της εταιρείας και όχι για έναν απλό (και σεβαστό) ντελιβερά . Είτε η λήξη της συνεργασίας με τον Πάρι Ρούπο οφείλεται στα “ακραία” αστεία του, είτε στις αντιδράσεις των “ακραίων’, ευτυχώς ή δυστυχώς αποτελεί και πάλι δικαίωμα της εταιρείας να κρίνει ότι δεν επιθυμούσε άλλο ο κωμικός να δημιουργεί και να βγαίνει σε διαφημιστικά βίντεο για τα προϊόντα της.
Το πρόβλημα εδώ, δεν αφορά την έννοια της λογοκρισίας, καθώς δεν υπήρξε παρέμβαση από κάποιον ισχυρό φορέα εξουσίας.
Και φτάνουμε και στην λίγο πιο εξειδικευμένη κατηγορία της ελευθερίας του λόγου. Η ευαισθησία για την προστασία της οποίας, παρεμπιπτόντως μοιάζει να είναι a la carte.
Κοιτάξτε πώς πάει το πράγμα: αν μια εταιρεία παραγωγής μπορεί να ακυρώνει τη συμμετοχή της Γλυκερίας σε συναυλία επειδή εκείνη είχε τραγουδήσει στο Ισραήλ, τότε και μια πιτσαρία μπορεί να ακυρώνει την συνεργασία της με έναν κωμικό επειδή σατίρισε την ελληνική σημαία. Δεν γίνεται οι ίδιοι άνθρωποι που επικρότησαν την πρώτη απόφαση να διαμαρτύρονται για την δεύτερη.
Με πιο απλά λόγια: η ελευθερία του λόγου, είτε λειτουργεί για όλους, είτε δεν είναι ελευθερία.
Ας μην το περιπλέκουμε άλλο λοιπόν: η απόλυση του Πάρι Ρούπου από την αλυσίδα πιτσαρίας δεν συνιστά λογοκρισία. Αλλά σίγουρα δίνει ένα ανησυχητικό μήνυμα φόβου και υποταγής στις ακραίες φωνές του διαδικτύου.
Κάτι όμως που δυστυχώς, μέσα στον κόσμο τον οποίο έχει δημιουργήσει η cancel culture, μπορεί να θεωρηθεί πια ως και αναμενόμενο.
Και τούτο πρέπει να μας ανησυχεί όλους.