Μετά από μια στάση στις ΗΠΑ που διήρκεσε το μεγαλύτερο μέρος ενός αιώνα, ένας μπαρόκ πίνακας ζωγραφικής που χάθηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου επέστρεψε στη Γερμανία την Πέμπτη.
Το FBI παρέδωσε το έργο του αυστριακού καλλιτέχνη του 18ου αιώνα Γιόχαν Φραντς Νέπομουκ Λάουτερερ σε εκπρόσωπο γερμανικού μουσείου σε μια σύντομη τελετή στο γερμανικό προξενείο στο Σικάγο, όπου εκτίθετο το ποιμενικό έργο που απεικόνιζε μια ιταλική εξοχή.
Η Art Recovery International, μια εταιρεία που επικεντρώνεται στον εντοπισμό και την ανάκτηση κλεμμένων και λεηλατημένων έργων τέχνης, εντόπισε τον δυσεύρετο πίνακα, αφού ένα άτομο από το Σικάγο επικοινώνησε μαζί του πέρυσι ισχυριζόμενο ότι είχε στην κατοχή του έναν «κλεμμένο ή λεηλατημένο πίνακα» που ο θείος του έφερε πίσω στις ΗΠΑ μετά τη θητεία του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο πίνακας αγνοείται από το 1945 και για πρώτη φορά αναφέρθηκε ότι κλάπηκε από τις Κρατικές Συλλογές Ζωγραφικής της Βαυαρίας στο Μόναχο της Γερμανίας. Προστέθηκε στη βάση δεδομένων του Γερμανικού Ιδρύματος Χαμένης Τέχνης το 2012, σύμφωνα με δήλωση της εταιρείας ανάκτησης έργων τέχνης.
«Ο πυρήνας της εργασίας μας στη Art Recovery International είναι η έρευνα και η αποκατάσταση έργων τέχνης που λεηλατήθηκαν από τους Ναζί και ανακαλύφθηκαν σε δημόσιες ή ιδιωτικές συλλογές. Ενίοτε, συναντάμε περιπτώσεις, όπως αυτή, όπου συμμαχικοί στρατιώτες μπορεί να έχουν πάρει αντικείμενα στην πατρίδα τους ως αναμνηστικά ή ως τρόπαια πολέμων», δήλωσε ο Κρίστοφερ Μαρινέλο, ιδρυτής της Art Recovery International.
«Το να είσαι στην πλευρά των νικητών δεν σε κάνει και δίκαιο», πρόσθεσε.
Η ταυτότητα του πολίτη του Σικάγο που είχε τον πίνακα δεν ανακοινώθηκε. Το άτομο ζήτησε αρχικά από τον Μαρινέλο να πληρωθεί για το έργο τέχνης.
«Εξήγησα την πολιτική μας να μην πληρώνουμε για κλεμμένα έργα τέχνης και ότι το αίτημα ήταν ακατάλληλο», δήλωσε ο Μαρινέλο.
«Γνωρίζουμε επίσης ότι κάποιος προσπάθησε να πουλήσει τον πίνακα στην αγορά τέχνης του Σικάγο το 2011 και εξαφανίστηκε όταν το μουσείο υπέβαλε την αξίωσή του».
Όμως με τη βοήθεια της Ομάδας Εγκλημάτων Τέχνης του FBI, των δικηγόρων και του μουσείου, ο Μαρινέλο διαπραγματεύτηκε την άνευ όρων παράδοση του έργου τέχνης.
Ο πίνακας, με τίτλο «Τοπίο ιταλικού χαρακτήρα», θα επανενωθεί τώρα με το αντίστοιχο έργο του, το οποίο μοιράζεται παρόμοια μοτίβα και εικόνες, σύμφωνα με το μουσείο.
Οι δύο πίνακες μαζί σχηματίζουν μια πανοραμική σκηνή με βοσκούς και ταξιδιώτες με τις κατσίκες, τις αγελάδες, τα γαϊδούρια και τα πρόβατά τους σε μια διάβαση ενός ποταμού.
Το ζεύγος θα εκτεθεί σύντομα μαζί για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Alte Pinakothek του Μονάχου, σύμφωνα με τον Μπερντ Έμπερτ, επικεφαλής επιμελητή του μουσείου για την ολλανδική και γερμανική μπαρόκ ζωγραφική.
Η ανάκτηση ενός χαμένου από καιρό πίνακα «είναι στην πραγματικότητα μια πολύ σπάνια στιγμή για εμάς», δήλωσε ο Έμπερτ. «Είναι συναρπαστικό».
Ο γεννημένος στη Βιέννη καλλιτέχνης, ο Λάουτερερ, έζησε από το 1700 έως το 1733.
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος το 1939, πολλές συλλογές βαυαρικών μουσείων εκκενώθηκαν σε ασφαλείς τοποθεσίες στην περιοχή, αλλά ο πίνακας του Λάουτερερ αγνοείται από την αρχή του πολέμου, γεγονός που υποδηλώνει την πιθανότητα να είχε λεηλατηθεί, σύμφωνα με το μουσείο.
Οι Κρατικές Συλλογές Ζωγραφικής της Βαυαρίας άρχισαν για πρώτη φορά να αναζητούν τον πίνακα μεταξύ 1965 και 1973, αλλά δεν προέκυψαν στοιχεία για τη θέση του παρά μόνο δεκαετίες αργότερα.
Ο Έμπερτ, ο οποίος πέταξε από το Μόναχο στο Σικάγο για να παραλάβει τον πίνακα, θα τυλίξει προσεκτικά σε φυσαλίδες το τοπίο αιώνων για να το μεταφέρει πίσω στο σπίτι του, όπου θα διορθωθεί και θα αποκατασταθεί μετά από πολλές δεκαετίες γεμάτες περιπέτειες.
Ευτυχώς, είπε ο Έμπερτ, θα χωρέσει στη βαλίτσα του.
