Του Κώστα Α. Μπογδανίδη
Ήταν λίγο μετά τον πόλεμο όταν ο Σάμιουελ Μπέκετ εμπνεύστηκε τη συνάντηση δύο ανδρών κάτω από ένα δέντρο. Εκεί, μετά από διάφορες συζητήσεις, ανακαλύπτουν ότι και οι δυο τους περιμένουν έναν άνδρα, που ονομάζεται Γκοντό. Όσο περιμένουν, εμφανίζονται άλλοι δυο και μετά ένα αγόρι που λέει ότι είναι αγγελιαφόρος του Γκοντό: ο Γκοντό δε θα ‘ρθει σήμερα, αλλά σίγουρα θα έρθει αύριο…
Το επόμενο βράδυ οι δυο συναντιούνται ξανά κοντά στο δέντρο περιμένοντας ακόμη τον Γκοντό. Εκείνος δεν έρχεται ποτέ και οι δύο άνδρες αποφασίζουν ότι δεν έχει πια νόημα η ζωή τους, αλλά δεν έχουν ούτε… σχοινί να κρεμαστούν!
Η κατάληξη του έργου δεν είναι και η καλύτερη δυνατή, όπως και ποτέ δεν μάθαμε τι είναι ο πολύ-αναμενόμενος Γκοντό!
Στο θέατρο στο τέλος κάποιος εμφανίζεται ή κάτι γίνεται με αποτέλεσμα να υπάρχει μια εξέλιξη ή μια ανατροπή στην υπόθεση. Αντιθέτως, στο έργο του Μπέκετ στο τέλος δεν συμβαίνει κάτι, ούτε εμφανίζεται κάποιος. Ή τέλος πάντων δεν εμφανίζεται κάποιος με το όνομα Γκοντό. Επίσης δεν συμβαίνει κάποια ανατροπή, ούτε υπάρχει κάποια εξέλιξη. Αλλά μάλλον αυτό είναι και το νόημα. Ο Γκοντό δεν είναι τίποτε άλλο από το όνομα του γεγονότος ότι η ζωή που συνεχίζεται άσκοπα παρερμηνεύει την παρουσία της σαν αναμονή. Η θετική στάση των δύο προσώπων αποτελεί μια διπλή άρνηση: πρόκειται για την ανικανότητα να αναγνωρίσουν τη δίχως νόημα θέση τους. Η ερμηνεία αυτή επιβεβαιώνεται από τα λόγια του ίδιου του Μπέκετ, πως δεν τον ενδιαφέρει τόσο ο Γκοντό όσο το «περιμένοντας»!
Το έργο θεωρείται αριστούργημα ίσως ακριβώς για τον λόγο αυτό: Όλο περιμένεις κάτι, κάποιον σε αυτή τη ζωή και ποτέ δεν έρχεται. Ατέρμονες συζητήσεις για το σήμερα και το αύριο, τους στόχους και τα όνειρα του καθενός που θέλει να πάει κάπου, να γίνει κάτι. Όλοι περιμένουν τον Γκοντό, αλλά εκείνος δεν εμφανίζεται. Τουλάχιστον με τον τρόπο που νομίζουμε ότι θα έρθει. Ή Εκείνος που νομίζουμε ότι θα έρθει. Δείτε το στον σύγχρονο κόσμο μας. Εκεί που περιμέναμε ένα μέλλον καλύτερο, πιο φωτεινό και αισιόδοξο για τον πλανήτη μας προκύπτει ένας…Τραμπ και τα κάνει όλα σώπατο. Εκεί που λες ότι είμαστε πια ένα εξελιγμένο είδος και προσδοκούμε την επι γης ειρήνη έρχεται ένας Πούτιν, ένας Νετανιάχου που μόνο τον πόλεμο σκέφτονται!
Εκεί που ζεις μέσα στην ευδαιμονία και τη νιρβάνα σου και ατενίζεις το μέλλον με αισιοδοξία, έρχεται μια ξεγυρισμένη κρίση που σε πάει χρόνια πίσω. Εκεί που περιμένεις ότι τα οικονομικά σου θα βελτιωθούν ζεις με…pass και λες κι ευχαριστώ! Εκεί που περιμένεις ότι πρόεδρος της Δημοκρατίας θα προταθεί ο Ευάγγελος Βενιζέλος σου προκύπτει…Τασούλας. Εκεί που έπρεπε να ζούμε και να διασκεδάζουμε τη μικρή ζωή μας, έχουμε σταματήσει να γελάμε, να χαιρόμαστε, να απολαμβάνουμε τις γιορτές, αλλά μόνο μιζεριάζουμε και περιμένουμε κάτι…υπερφυσικό να μας σώσει.
Ένα είναι το σίγουρο σε αυτή τη ζωή: Γκοντό δεν υπάρχει! Ίσως όμως αυτή είναι και η δύναμη της ζωής, το νόημα του να περιμένεις τον Γκοντό! Γι αυτό το έργο (En attendant Godot ,στα γαλλικά που πρωτογράφτηκε) έχει δεχθεί πολλές ερμηνείες και συζητήσεις για την ταυτότητα του Γκοντό. Έχει γραφτεί ότι πρόκειται για την αγγλική λέξη God (Θεός) και τη συχνή γαλλική κατάληξη -ot, κάτι που θα έδινε μια μεταφυσική διάσταση στο έργο. Οι δυο χαρακτήρες περιμένουν με αγωνία την άφιξη μιας υπερβατικής φιγούρας που θα τους σώσει, αλλά δεν έρχεται ποτέ. Εν ολίγοις, δεν υπάρχει σωσμός, αλλά αυτή είναι ίσως και η δύναμη της ζωής.
Καλές γιορτές να έχουμε!