Το κακό νέο είναι ότι η κατανάλωση ηλεκτρισμού αυξάνεται παγκοσμίως και ότι η ζήτηση προβλέπεται αυξημένη κατά 3,4% έως το 2026, κυρίως λόγω της Κίνας, της Ινδίας και των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας – πρόκειται άλλωστε για μια γεωγραφική περιοχή όπου ζει περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού του πλανήτη. Το καλό νέο είναι ότι οι επιπλέον ανάγκες για ηλεκτρική ενέργεια θα καλυφθούν από ένα πλεόνασμα πηγών με μικρές έως μηδενικές εκπομπές άνθρακα.
Είναι η περίπτωση της παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές (αιολικές, ηλιακές και υδροηλεκτρικές μονάδες). Είναι και η περίπτωση της πυρηνικής ενέργειας, η παραγωγή της οποίας δεν επιβαρύνει μεν την ατμόσφαιρα – με την τραγική εξαίρεση του ατυχήματος – αλλά δημιουργεί απόβλητα που στην καλύτερη των περιπτώσεων θάβονται και αποθηκεύονται στη γη για να παραμείνουν εκεί εις τον αιώνα τον άπαντα.
Απανθρακοποίηση
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ουδόλως ανανεώσιμη αλλά φθηνή, που είναι η πυρηνική, παρήγαγαν το 2023 λίγο λιγότερο από το 40% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώθηκε στον πλανήτη. Το 2026 θα παράγουν περισσότερη από τη μισή, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ), ενός διακυβερνητικού οργανισμού που ιδρύθηκε μεσούσης της πρώτης πετρελαϊκής κρίσης το 1974 και εδρεύει στο Παρίσι.
Στις αρχές του 2025 οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Από την πλευρά της η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας θα καταρρίψει το τελευταίο ρεκόρ, που πέτυχε το 2021. «Πρόκειται για μια αντιστροφή της τάσης των τελευταίων δεκαετιών και κυρίως μετά την καταστροφή της Φουκουσίμα, που οδήγησε στη δαιμονοποίηση και εγκατάλειψη της πυρηνικής ενέργειας ακόμα και τη Γερμανία», σημειώνει η Αρμέλ Μποϊνέ στον «Figaro».
«Παρότι ορισμένες χώρες εξακολουθούν να εγκαταλείπουν σταδιακά την πυρηνική ενέργεια και να απενεργοποιούν πρόωρα τους αντιδραστήρες τους, η πυρηνική παραγωγή θα αυξάνεται σχεδόν κατά 3% ετησίως κατά μέσο όρο τα επόμενα χρόνια», εκτιμά ο ΔΟΕ.
Η αύξηση αυτή αποδίδεται από τους ειδικούς στην ολοκλήρωση των εργασιών συντήρησης των πυρηνικών σταθμών στη Γαλλία, στην επανέναρξη της παραγωγής σε ιαπωνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που είχαν κλείσει μετά το πυρηνικό δυστύχημα και στην έναρξη της λειτουργίας νέων αντιδραστήρων στην Κίνα, την Ινδία, τη Νότια Κορέα, καθώς και σε ευρωπαϊκές χώρες.
Πρόκειται για μια αδιαμφισβήτητη αποδαιμονοποίηση της πυρηνικής ενέργειας, την οποία ο διεθνής Οργανισμός λαμβάνει υπόψη του ως δεδομένη δίχως να την κρίνει, και προβλέπει τον διπλασιασμό της ηλεκτροπαραγωγής από πυρηνικά εργοστάσια έως το έτος 2050.
Κίνα, Ινδία και Ρωσία πρωτοστατούν
Η επιστροφή στην πυρηνική ενέργεια «επικυρώθηκε» σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια της διάσκεψης για την κλιματική αλλαγή COP28, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο στο Ντουμπάι. Περισσότερες από 20 χώρες υπέγραψαν κοινή δέσμευση για τριπλασιασμό της ικανότητας παραγωγής ατομικής ενέργειας έως το 2050. «Κάποιες ευρωπαϊκές χώρες επιμένουν στην σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας, αλλά πολλές αναδυόμενες και προηγμένες οικονομίες δηλώνουν αποφασισμένες να επενδύσουν σ’ αυτή», γράφει ο «Figaro».
«Η Ασία έχει αναδειχθεί σε βασική κινητήρια δύναμη της πυρηνικής ανάπτυξης», σημειώνεται στο ρεπορτάζ, καθώς σε μία μόλις διετία, το 2026, θα παράγεται εκεί το 30% του συνόλου της πυρηνικής ενέργειας παγκοσμίως. Περισσότεροι από τους μισούς αντιδραστήρες που θα τεθούν έως τότε σε λειτουργία θα βρίσκονται στην Κίνα και την Ινδία.
Αλλά και η Ιαπωνία, μια δεκαετία μετά τη βιβλική καταστροφή της Φουκουσίμα (2011), επιστρέφει στην πυρηνική ενέργεια και έχει θέσει ως στόχο για το 2030 να καλύπτει απ’ αυτήν το 20% του συνόλου των αναγκών της για ηλεκτρισμό.
Ευρωπαϊκή Πυρηνική Συμμαχία
Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, το Βερολίνο δεν σκοπεύει να επιστρέψει στην πυρηνική ενέργεια, ενώ και η Ισπανία σχεδιάζει να την εγκαταλείψει έως το 2027. Δεκατέσσερις όμως ευρωπαϊκές χώρες υπό την αιγίδα της Γαλλίας έχουν σχηματίσει μια άτυπη συμμαχία για να αυξήσουν κατά 50% έως το 2050 την σημερινή δυνατότητα
ηλεκτροπαραγωγής από πυρηνική ενέργεια που διαθέτουν. Η Ολλανδία συγκεκριμένα έχει αποφασίσει να επιστρέψει σε αυτήν, ενώ η Σουηδία, το Βέλγιο, η Βουλγαρία και η Πολωνία σκοπεύουν να επεκτείνουν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις τους.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σχεδιάζουν επίσης να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής ορισμένων αντιδραστήρων έως και κατά 80 χρόνια, ενώ προγραμματίζουν και την κατασκευή νέων. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας, ωστόσο, σημειώνει ότι η χρηματοδότηση για την κατασκευή νέων αντιδραστήρων δεν είναι απλή υπόθεση.
«Αποφασίζομεν και διατάσσομεν»
Η έναρξη της κατασκευής ενός πυρηνικού εργοστασίου γίνεται συχνά με καθυστέρηση ετών, ενώ και το κόστος ξεπερνά κατά πολύ το αρχικώς προϋπολογιζόμενο. Ακόμα και στην «πυρηνική» Γαλλία η μονάδα της Φλαμανβίλ πρόκειται να ξεκινήσει εφέτος με οκτώ χρόνια καθυστέρηση (είχε προγραμματιστεί για το 2016) και με τετραπλάσιο κόστος από το προϋπολογισθέν, σημειώνει ο Οργανισμός.
Οι καθυστερήσεις οφείλονται βέβαια στις αντιδράσεις των κατοίκων των περιοχών που βρίσκονται κοντά στα πυρηνικά εργοστάσια. Η υπερπήδηση των δυσκολιών αυτών είναι μια χρονοβόρα και κοστοβόρα διαδικασία, αλλά μόνο για τις χώρες όπου λειτουργεί η δημοκρατία και ο πολίτης έχει φωνή και δικαιώματα – ασχέτως αν κι αυτά συν τω χρόνω κάμπτονται, εξαγοραζόμενα συνήθως.
Στην Κίνα και στη Ρωσία οι άδειες και οι προετοιμασίες για την ανέγερση πυρηνικών σταθμών ολοκληρώνονται με συνοπτικές διαδικασίες, ενώ και το κόστος των
αντιδραστήρων που κατασκευάζονται είναι χαμηλότερο συγκριτικά με την Ευρώπη ή τις ΗΠΑ.
«Ευλόγως το Πεκίνο και η Μόσχα παρέχουν σήμερα την τεχνολογία για το 70% των υπό κατασκευή αντιδραστήρων σε ολόκληρο τον κόσμο, πολύ μπροστά από την Ινδία, τη Γαλλία, τη Νότια Κορέα, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία», υπογραμμίζει ο ρεπόρτερ της γαλλικής εφημερίδας.
