Πριν μερικούς μήνες από έρευνα που διεξήγαγε ομάδα ερευνητών του πανεπιστημίου Κα’ Φοσκάρι της Βενετίας προέκυψε ότι ίχνη από αντιηλιακά και άλλα προϊόντα προσωπικής φροντίδας βρέθηκαν στο χιόνι της Αρκτικής.
Σε διαφορετικό υψόμετρο, ακόμα και στην κορυφή, πέντε παγετώνων του αρχιπελάγους Σβάλμπαρντ στον Αρκτικό Ωκεανό, ανιχνεύθηκαν οκτοκρυλένιο και τη βενζοφαινόνη-3, δύο φίλτρα UV που χρησιμοποιούνται συνήθως σε αντηλιακά, και εικάζεται ότι μεταφέρθηκαν μέσω αέρα από χαμηλά γεωγραφικά πλάτη.
Όπως είχε εξηγήσει μέλος της ομάδας, η παρουσία αναδυόμενων ρύπων σε απομακρυσμένες περιοχές μπορεί να αποδοθεί στο ρόλο της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας σε μεγάλες αποστάσεις.
Τώρα νέα μελέτη του Ινστιτούτου Τζέιμς Χάτον στο Αμπερντίν της Σκωτίας και το πανεπιστήμιο Γκρατς της Αυστρίας αποκαλύπτει την παρουσία επικίνδυνων χημικών ουσιών PFAS, τα λεγόμενα «παντοτινά χημικά», σε χιονοδρομικές πίστες.
Οι PFAS, ή αλλιώς υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες είναι εξαιρετικά επιβαρυντικές για το περιβάλλον και την υγεία αφού μπορούν να προκαλέσουν βλάβες σε ήπαρ, θυρεοειδή, προβλήματα γονιμότητας, ακόμα και καρκίνο.
Είναι ιδιαίτερα ανθεκτικές -εξ ού και «παντοτινά χημικά»- και ανιχνεύθηκαν σε ανησυχητικά υψηλές συγκεντρώσεις σε περιοχές τις οποίες σκιέρ επιλέγουν για να απολαύσουν το χειμερινό άθλημα, αναδεικνύοντας τον άμεσο αντίκτυπο της χειμερινής δραστηριότητας στη μόλυνση του περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το κερί το οποίο χρησιμοποιείται για τις σανίδες του snowboard και τα σκι για να γλιστρούν στο χιόνι, ώστε να ενισχύεται η απόδοση, αλλά και να παρατείνεται η διάρκεια ζωής των σκι, βρίσκεται πίσω από την απελευθέρωση των ουσιών αυτών, οι οποίες παραμένουν στο σημείο από όπου έχει περάσει ο σκιέρ, συσσωρεύονται αλλά και εξαπλώνονται.
Δεκατέσσερις διαφορετικοί τύποι τέτοιων ουσιών βρέθηκαν στο έδαφος σε σημεία που συχνάζουν λάτρεις του σκι στις αυστριακές Άλπεις σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από ό,τι σε περιοχές που δεν χρησιμοποιούνται για σκι.
Η επικεφαλής της έρευνας, Βικτώρια Μούλερ, από το πανεπιστήμιο της Αυστρίας, δήλωσε ότι οι χημικές αυτές ουσίες λέγονται «παντοτινές» γιατί χρειάζονται εκατοντάδες χρόνια για να διασπαστούν, εκφράζοντας την ανησυχία της να μεταφερθούν, μεταξύ άλλων, και στο δίκτυο υπόγειων υδάτων.
Η αποκάλυψη έρχεται στον απόηχο της πρόσφατης απαγόρευσης του κεριού σκι με PFAS στο επαγγελματικό σκι.
Η Μούλερ τονίζει πως ακόμα και σε σημεία που δεν προσεγγίζουν οι σκιέρ εντοπίζονται τέτοιες ουσίες ακόμα και σε μικρότερο επίπεδο, επιβεβαιώνοντας ότι «τα χημικά έχουν εξαπλωθεί στο περιβάλλον».
Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε τις ουσίες σε έξι κεριά που διατίθενται στο εμπόριο πριν την εφαρμογή της απαγόρευσης. Πέντε από αυτά περιείχαν φθοριούχες ενώσεις, αποτυπώνοντας την ευρεία χρήση των PFAS σε προϊόντα για το σκι.
Τον περασμένο Οκτώβριο η δύο φορές Ολυμπιονίκης Νορβηγίδα Ράνχιλντ Μόινκελ αποκλείστηκε κατά τη διάρκεια Παγκοσμίου Κυπέλλου αλπικών αγώνων στην Αυστρία επειδή χρησιμοποίησε σκι με PFAS.
Τα σκι της Νορβηγίδας ελέγχθησαν μετά την πρώτη διαδρομή στην οποία είχε καταλάβει την έκτη θέση και εντοπίστηκαν φθοριούχες ενώσεις. Η δύο φορές αργυρή Ολυμπιονίκης έφυγε κλαίγοντας από τον χώρο τερματισμού του αγώνα και σε δηλώσεις της σε νορβηγικό τηλεοπτικό σταθμό δήλωσε ότι είχε δοκιμάσει πολλές φορές το κερί, τονίζοντας ότι τηρεί πάντα τους κανόνες και δεν προσπάθησε να τους παραβεί.
Ο χορηγός της αθλήτριας υποστήριξε ότι δύο ημέρες πριν τον αγώνα τα σκι είχαν περάσει το τεστ παρότι είχαν προετοιμαστεί με τον ίδιο τρόπο, αφήνοντας αιχμές για τον τρόπο διεξαγωγής του.
Οι ερευνητές, πάντως, καταλήγουν ότι οι δραστηριότητες του σκι μπορούν να αποτελέσουν σημαντική πηγή PFAS, αλλά δεν μπορούν να αποκλειστούν άλλες πηγές PFAS, όπως η ατμοσφαιρική εναπόθεση.
