Είναι εξαιρετικά ανθεκτικές, παραμένουν για σημαντικό διάστημα στο περιβάλλον, μπορούν να εισέλθουν στον οργανισμό όταν έρθουν σε επαφή με το δέρμα, ή μέσα από την κατάποση και είναι περισσότερες από 14.000. Οι υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS), τα γνωστά πλέον «παντοτινά χημικά», εντοπίζονται σχεδόν παντού, από συσκευασίες τροφίμων, καλλυντικά, ακόμα και στο νερό, το έδαφος και τον αέρα.
Επιπλέον, ανιχνεύονται στο αίμα, σε ιστούς του οργανισμού και συνδέονται με προβλήματα υγείας, όπως δυσλειτουργία του θυρεοειδούς, αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου, ακόμα και δυσκολίες στην αναπαραγωγή και την ανάπτυξη των βρεφών.
Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου καθώς η συχνή παρουσία των «παντοτινών χημικών» σε αντικείμενα διαδεδομένα στην καθημερινότητα μπορεί να εντείνει τους κινδύνους, με νέα έκθεση από την Ιταλική Ένωση Ιατρών για το Περιβάλλον (ISDE) να αναδεικνύει τουλάχιστον δύο ακόμα πηγές των ουσιών αυτών: Το αντικολλητικό χαρτί ψησίματος και τη συσκευασία ποπ κορν που προορίζονται για το φούρνο μικροκυμάτων.
Χάρη στην ανθεκτικότητά τους, τα PFAS αποδεικνύονται χρήσιμα για τη δημιουργία του χαρτιού ψησίματος που αντέχει σε υψηλές θερμοκρασίες και τις λιπαρές ουσίες των τροφίμων. Εντούτοις, οι ειδικοί τονίζουν ότι δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε θερμοκρασία και χρονική διάρκεια που υπερβαίνουν τις ενδείξεις του κατασκευαστή, καθώς μπορούν να απελευθερωθούν τα «παντοτινά χημικά» με πιθανές επιπτώσεις στην υγεία του καταναλωτή.
Όπως σχολίασε στην ιταλική εφημερίδα La Repubblica η Σάρα Βαλσέκι, ερευνήτρια του Ινστιτούτου Ερευνών για το Νερό του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνών (CNR) μπορεί τα ίχνη να είναι ελάχιστα και να μην παρουσιάζουν οξεία τοξικότητα ωστόσο «μπορούν να επηρεάσουν τα βιολογικά μας συστήματα, για παράδειγμα αυξάνοντας τη χοληστερίνη ή προκαλώντας προβλήματα στα νεφρά και τον θυρεοειδή και μερικές φορές – αν συσσωρευτούν στον εγκέφαλο – να οδηγήσουν ακόμη και σε γνωστικά προβλήματα».
Η ειδικός τονίζει ότι το ζήτημα που ανακύπτει είναι πως ο κατασκευαστής δεν υποχρεούται να αναφέρει την παρουσία τους στην ετικέτα, επομένως είναι απαραίτητο οι αρμόδιες αρχές να επισπεύσουν τη διαδικασία ώστε να αναγράφονται στη συσκευασία του προϊόντος.
Η έκθεση αναδεικνύει ανάλογο πρόβλημα και στις συσκευασίες των ποπ κορν που προορίζονται για το φούρνο μικροκυμάτων, με τους ειδικούς να αναφέρουν ξεκάθαρα: «Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η χρήση των PFAS και άλλων ενδοκρινικών διαταρακτών σε συσκευασίες τροφίμων, από τα οποία μπορούν εύκολα να απελευθερωθούν στα τρόφιμα που περιέχονται σε αυτά. Οι σακούλες ποπ κορν που χρησιμοποιούνται σε φούρνους μικροκυμάτων θα πρέπει να αποφεύγονται».
Ο Τζουζέπε Ουνγκερέζε από την Greenpeace Italia, μιλώντας στην ίδια εφημερίδα κάλεσε τους καταναλωτές να αγοράζουν αποκλειστικά χαρτί ψησίματος που αναφέρει ότι είναι απαλλαγμένο από αυτές τις ουσίες, «PFAS free», και να μην υπερβαίνουν τη θερμοκρασία που καθορίζεται στη συσκευασία, καθώς και το χρόνο. Επιπλέον, ως πιο «βιώσιμη» εναλλακτική πρότεινε την παραδοσιακή χρήση βουτύρου με αλεύρι ώστε να μην κολλάει το μείγμα κατά το ψήσιμο.
Σύμφωνα με την έκθεση τα PFAS έχουν ανιχνευθεί στους ιστούς των πολικών αρκούδων και άλλων ζωικών ειδών που έχουν εξεταστεί σε όλες τις ηπείρους, ενώ εντοπίζονται στο αίμα του 95 % των ανθρώπων που εξετάστηκαν σε όλες τις ηπείρους, ακόμη και σε μέλη της κοινότητας των Ινουίτ της Γροιλανδίας. Επιπλέον, καθώς είναι υδατοδιαλυτά, μπορούν εύκολα να μεταναστεύσουν από το έδαφος στα υπόγεια ύδατα και να μεταφερθούν σε μεγάλες αποστάσεις μολύνοντας το δίκτυο υδάτων.
