Η ιστορία του υπαίθριου εμπορίου και των λαϊκών αγορών στην Ελλάδα πηγάζει από τα βάθη των αιώνων, οι ρίζες της φθάνουν μέχρι την εποχή της Αθήνας και των άλλων αρχαίων ελληνικών πόλεων.
Στην αρχαία Αθήνα η αγορά είχε καταστεί επίσημα ως τόπος συνάθροισης των Αθηναίων και αποτελούσε χώρο ομιλιών συζητήσεων και διάφορων πολιτικών κοινωνικών αποφάσεων.
Η άσκηση των υπαίθριων εμπορικών δραστηριοτήτων και οι λαϊκές αγορές σήμερα έχουν γίνει θεσμός, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλες τις μικρές και μεγάλες πόλεις στη Δύση και στην Ανατολή.
Η οργανωμένη λειτουργία λαϊκών αγορών στη χώρα μας ξεκίνησε την μεταπολεμική περίοδο και κυρίως τις δεκαετίες του 1960 – 1970 και σήμερα δεν υπάρχει πόλη που να μην λειτουργεί τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα λαϊκή αγορά.
Στον Δήμο Ηρακλείου, τη μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης, κτυπά η καρδιά του υπαίθριου εμπορίου και των λαϊκών αγορών, όπου σήμερα λειτουργούν οκτώ την εβδομάδα.
Ο σκοπός λειτουργίας των λαϊκών αγορών είναι η ανάπτυξη του πρωτογενούς αγροτικού τομέα, των προϊόντων που προκύπτουν από την μεταποίηση, προϊόντων της γης, της θάλασσας, προϊόντων της οικοτεχνίας αλλά και άλλων βιοτεχνικών – βιομηχανικών ειδών.
Ιδρύθηκαν και λειτουργούν με σκοπό την εξυπηρέτηση των παραγωγών, χωρίς μεσάζοντες, για να προσφέρουν γνήσια ποιοτικά προϊόντα στους καταναλωτές σε χαμηλές τιμές, προκειμένου η λειτουργία των να καταστεί ευεργετική προς όφελος της κοινωνίας. Είναι γνωστό ότι για να προκύψουν τα παραπάνω στοιχεία προϋπόθεση όλων είναι η λειτουργία των να είναι σύμφωνη με τον Νόμο και τον Κανονισμό λειτουργίας των λαϊκών αγορών.
Υπάρχει νόμος στην Ελλάδα επικαιροποιημένος και σύγχρονος ο Ν. 4497/2017 πλήρης, εμπεριστατωμένος που καλύπτει όλες τις ανάγκες και τις προϋποθέσεις για την εύρυθμη και απρόσκοπτη λειτουργία των λαϊκών αγορών.
Παρά ταύτα, στον Δήμο Ηρακλείου υπάρχει πρόβλημα όχι ως προς τον σεβασμό και τη δυσκολία εφαρμογής του παραπάνω νόμου, αλλά κυρίως ως προς την παρερμηνεία που προκύπτει από την ιδιοτελή επιρροή που ασκούν ορισμένα μέλη της επιτροπής λαϊκών αγορών περιφέρειας (Ε.Λ.Α.) κατά την έκδοση απόφασης σύμφωνης γνώμης στις μετακινήσεις των λαϊκών αγορών.
Αποτέλεσμα αυτής της λανθασμένης πολιτικής είναι καμία πρόταση μετακίνησης λαϊκής που τίθεται από τα αρμόδια τοπικά συμβούλια να μην προχωρεί, εφόσον σε αυτή την πρόταση είναι αντίθετοι οι πρόεδροι των λαϊκών που συμμετέχουν στην επιτροπή. Τα κριτήριά των είναι αποκλειστικά η διαφαινόμενη, σύμφωνα με τη δική των αντίληψη, εμπορικότητα των συγκεκριμένων δρόμων που αυτοί επιθυμούν, ανεξάρτητα εάν βρίσκουν αντίθετους την πλειοψηφία των κατοίκων, τη γνώμη της Τροχαίας και τις αποφάσεις της επιτροπής Ποιότητας Ζωής. Η αδιαλλαξία, η ιδιοτέλεια και η απαράδεκτη συντεχνιακή λογική, κρατά ομήρους όχι μόνο τα υπόλοιπα μέλη της συγκεκριμένης επιτροπής Ε.Λ.Α. αλλά κυρίως τις λοιπές αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου, της ΕΛ.ΑΣ., τους κατοίκους και το κυρίαρχο όργανο, σύμφωνα με τον Νόμο, το Δημοτικό Συμβούλιο Ηρακλείου.
Ο νόμος δίνει το δικαίωμα στην ΕΛ.Α. για να λαμβάνεται υπόψη η σύμφωνη γνώμη της σε κάθε πρόταση μετακίνησης και με αυτό τον τρόπο καμία απόφαση του Δήμου δεν μπόρεσε να πραγματοποιηθεί. Οι πολίτες δικαίως διαμαρτύρονται, αφού πολλές λαϊκές έχουν περάσει τρία και τέσσερα χρόνια στην ίδια θέση, θεωρώντας υπεύθυνο τον Δήμο Ηρακλείου, ο οποίος αισθάνεται ανήμπορος να αντιδράσει.
Σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις που προέκυψαν από τις νέες απορριπτικές αποφάσεις της Ε.Λ.Α. οι κάτοικοι της περιοχής Μασταμπά που βρίσκονται σε απόγνωση κατέφυγαν στη Δικαιοσύνη. Προεκλογικά θεωρήθηκε ότι η συγκεκριμένη τακτική απόρριψης των μετακινήσεων στις προτάσεις που δρομολογούνταν για τις λαϊκές αγορές, ήταν εχθρική πολιτική με στόχο να πληγεί η αξιοπιστία και το κύρος της Δημοτικής Αρχής. Οι εκλογές έγιναν, η Δημοτική Αρχή δικαιώθηκε από την πλειοψηφία του λαού του Ηρακλείου, όμως οι απορριπτικές αποφάσεις της Ε.Λ.Α. συνεχίζονται.
Οι Λαϊκές αγορές δεν ανήκουν σε κανέναν, ούτε στον Δήμο, ούτε στην Περιφέρεια, ούτε στους προέδρους των λαϊκών αγορών. Ανήκουν στους πολίτες του Ηρακλείου και τους κατοίκους των δρόμων που λειτουργούν. Οι λαϊκές αγορές είναι θεσμός δημιουργίας και ανάπτυξης, ευεργετικός για το κοινωνικό σύνολο.
Ο χρόνος έχει παρέλθει οριστικά και επειδή στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα, καλούνται όλοι οι εμπλεκόμενοι να καταλάβουν ότι δεν εξυπηρετούν το συμφέρον του τόπου τα «παιχνίδια» με τις λαϊκές αγορές.