ΠΑΓΝΗ: Πέντε καθηγητές ιατρικής ζητούν τον διαχωρισμό της Οφθαλμολογικής και της ΩΡΛ Κλινικής

Πέντε καθηγητές Ιατρικής από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου ζητούν τον άμεσο διαχωρισμό των δύο κλινικών (ΩΡΛ και Οφθαλμολογικής) οι οποίες συγχωνεύτηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Στην κοινή ανακοίνωσή τους οι πέντε καθηγητές αναφέρουν: «Η υποβάθμιση της ποιότητας νοσηλείας και των δύο Πανεπιστημιακών Κλινικών συνδέεται άμεσα με τον ανεπαρκέστατο τρόπο εξυπηρέτησης των ασθενών μας».

Συγκεκριμένα αναφέρουν:

Οι Κλινικές Οφθαλμολογίας και ΩΡΛ εξακολουθούν σήμερα να είναι συμπτυγμένες σε μια πτέρυγα του 3ου ορόφου του Α κτηρίου του ΠαΓΝΗ, 4 έτη και 9 μήνες μετά την αρχική σύμπτυξή τους, στα πλαίσια της διαχείρισης της πανδημίας. Παρόλο που η αρχική απόφαση μπορούσε να δικαιολογηθεί εξ αιτίας της μοναδικότητας της τότε κατάστασης, η συνέχιση του ίδιου καθεστώτος σήμερα είναι αδικαιολόγητη και ακατανόητη. Ταυτόχρονα, τόσο ο αρμόδιος Τομέας, όσο και η ολομέλεια της Γενικής Συνέλευσης της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης έχει από έτους αποφασίσει την άμεση αναγκαιότητα διαχωρισμού των κλινικών, στα πρότυπα της προ Covid εποχής, ώστε πέραν του τριτοβάθμιου ρόλου αυτών, να εξασφαλισθεί η επαρκής εκπαίδευση των φοιτητών Ιατρικής.

Ως συνέπεια της υφιστάμενης δυσμενούς κατάστασης, ασθενείς με εκ διαμέτρου αποκλίνουσες ανάγκες νοσηλείας και φροντίδας τριών κλινικών (Οφθαλμολογική, ΩΡΛ και Οδοντιατρική) εξυπηρετούνται νοσηλευτικά από το νοσηλευτικό προσωπικό μιας κλινικής, ενώ η εκπαίδευση φοιτητών και ειδικευομένων βαίνει δυσχερής, προοδευτικά στερούμενη της απαιτούμενης ποιότητας.

Ο όγκος των νοσηλευόμενων της Πανεπιστημιακής Οφθαλμολογικής Κλινικής είναι περί τους 2.000 ασθενείς το χρόνο περιλαμβανομένων άνω των χιλίων (1000) χειρουργικών περιστατικών. Η δε ημερήσια εναλλαγή ασθενών προς χειρουργείο της Οφθαλμολογικής Κλινικής και μόνο, υπερβαίνει τους 5 ασθενείς ημερησίως δημιουργώντας μια συνεχή ροή ασθενών, η ασφαλής εξυπηρέτηση των οποίων προϋποθέτει προσωπικό επαρκές σε αριθμό και εξειδικευμένο ως προς την νοσηλευτική του εκπαίδευση. Η Πανεπιστημιακή Οφθαλμολογική Κλινική χαίρει εκτίμησης ως μια εκ των καλύτερα οργανωμένων Κλινικών της χώρας με επάρκεια τριτοβάθμιας κάλυψης περιστατικών από ολόκληρη τη γκάμα της ειδικότητας και συγκεκριμένα:

1. Βρίσκεται πολύ ψηλά στην προτίμηση των ασθενών για επεμβάσεις καταρράκτη με λίστα αναμονής που υπερβαίνει τα 800 άτομα. Μεγάλο μέρος των ασθενών αυτών απαιτούν σύνθετες επεμβάσεις που δεν μπορούν να γίνουν στα υπόλοιπα νοσοκομεία του νησιού και παραπέμπονται σε μας.
2. Είναι το μοναδικό κέντρο οφθαλμολογικής ογκολογίας σε δημόσιο νοσοκομείο, γεγονός που οδηγεί στην χειρουργική  αντιμετώπιση περιστατικών οφθαλμικής ογκολογίας από όλη τη χώρα.
3. Διεκπεραιώνει όλα τα σύνθετα χειρουργικά περιστατικά του οπίσθιου ημιμορίου του οφθαλμού (χειρουργική αποκόλλησης, χειρουργική της διαβητικής οφθαλμικής νόσου, χειρουργική της ωχράς).
4. Είναι μεταμοσχευτικό κέντρο με σημαντική συνεισφορά τόσο στην αντιμετώπιση ασθενών που χρήζουν μεταμόσχευσης κερατοειδούς όσο και στη διαδικασία λήψης μοσχευμάτων.
5. Είναι το μοναδικό κέντρο στο νησί και ένα από τα λίγα της χώρας που μπορεί να διεκπεραιώσει βαριά περιστατικά χειρουργικής του κόγχου και οφθαλμοπλαστικής. Με πάνω από 150 περιστατικά στην λίστα και με δυνατότητα ενός μόνον τραπεζιού γενικής αναισθησίας μηνιαίως.

Η Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική αποτελεί κέντρο αναφοράς για ολόκληρη την Κρήτη και το Νότιο Αιγαίο για μια μεγάλη σειρά περιστατικών, που περιλαμβάνουν:

1. Όλα τα σοβαρά παιδιατρικά περιστατικά τακτικά και επείγοντα, με καθεστώς καθημερινής εφημερίας. όπως:

α. αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και εκκριτικής ωτίτιδας που χρήζουν αμυγδαλεκτομής – αδενοτομής – σωληνίσκων αερισμού.

β. κατάποση ξένων σωμάτων στον οισοφάγο και εισρόφηση ξένων σωμάτων στους πνεύμονες, που χρήζουν επείγουσας οισοφαγοσκόπησης ή επείγουσας βρογχοσκόπησης.

γ. επιπλεγμένη οξεία ρινοκολπίτιδα, όπως υποπεριοστικό απόστημα και επισκληρίδιο απόστημα, που χρήζουν ανοικτής ή ενδοσκοπικής χειρουργικής παρέμβασης.

δ. επιπλεγμένες ή μη οξείες μαστοειδίτιδες ή χρόνιες ωτίτιδες, με ενδοκροταφικές ή ενδοεγκεφαλικές επιπλοκές, που χρήζουν διαφόρων τύπων ερευνητικών τυμπανοτομών, τυμπανοπλαστικών και μαστοειδεκτομών.

 ε. εν τω βάθει τραχηλικά αποστήματα, όπως οπισθοφαρυγγικά ή πλαγιοφαρυγγικά αποστήματα, που χρήζουν διάνοιξης-παροχέτευσης.

2. Τραύματα και δυσμορφίες ρινός και προσώπου που χρήζουν βαριών επεμβάσεων όπως η λειτουργική ανοιχτή ρινοπλαστική.
3. Έλεγχος, καταγραφή και διαχείριση  ασθενών με διαταραχές κατάποσης, οργανικής ή λειτουργικής αιτιολογίας. Το ιατρείο παρέχει τη δυνατότητα στροβοσκοπικής εκτίμησης των ασθενών με τη χρήση του βιντεοστροβοσκοπίου, για την εκτίμηση της δόνησης των φωνητικών χορδών και την εξαγωγή συμπερασμάτων, προκειμένου να εφαρμοστούν στοχευμένες θεραπείες των παθήσεων της φωνής σε συνεργασία με το λογοθεραπευτή, επιστημονικό συνεργάτη της κλινικής μας. Επίσης, στο Ιατρείο Παθήσεων Φωνής γίνεται η προεγχειρητική και μετεγχειρητική εκτίμηση των ασθενών που υποβάλλονται σε χειρουργική των παθήσεων του λάρυγγα και του θυρεοειδούς, καθώς και εκτιμήσεις παιδιατρικών ασθενών με διαταραχές της φωνής, του λόγου και της ομιλίας.
4. Ακοολογικά και νευροωτολογικά περιστατικά. Το εργαστήριο Ακοολογίας-Νευροωτολογίας ΠαΓΝΗ αποτελεί αναγνωρισμένο κέντρο αναφοράς. Διενεργείται έλεγχος της ακουστικής οδού καθώς και περιφερικών διαταραχών ισορροπίας. Συγκεκριμένα περιλαμβάνονται εξετάσεις τονικής ακοομετρίας, ακουστικής αντίστασης, προκλητά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους (ABR, ASSR) και βιντεονυσταγμογραφία με θερμούς και ψυχρούς διακλυσμούς. Εξυπηρετεί ασθενείς τόσο για διαγνωστικούς σκοπούς όσο και για έκδοση βεβαιώσεων αναπηρίας. Οι ασθενείς που εξυπηρετεί αφορούν σε όλες τις ηλικιακές ομάδες από νεογνά έως ηλικιωμένους. Το τρέχον έτος (01/2024 έως και σήμερα) έχουν διενεργηθεί τουλάχιστον 1400 τονικά ακοογράμματα, 1500 τυμπανογράμματα (και άλλες εξετάσεις ακουστικής αντίστασης), 380 προκλητά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους (ABR, ASSR), 450 ωτοακουστικές εκπομπές( TEOAs), 154 αυτοματοποιημένα προκλητά δυναμικά (a-ABR), καθώς και 200 ηλεκτρονυσταγμογραφήματα.
5. Η ΩΡΛ κλινική αποτελεί κέντρο αναφοράς της υγειονομικής περιφέρειας για τα ογκολογικά περιστατικά κεφαλής και τραχήλου. Είναι το μοναδικό κέντρο που διενεργεί εξειδικευμένες μικροενδοσκοπικές ογκολογικές επεμβάσεις του λάρυγγα με χρήση Laser CO2. Αντιμετωπίζει, επιπλέον, σύνθετα ογκολογικά περιστατικά, που απαιτούν εκτεταμένους λεμφαδενικούς καθαρισμούς τραχήλου, καθώς και αποκατάσταση ελλειμμάτων τραχηλοπροσωπικής χώρας με περιοχικούς κρημνούς και λειτουργική αποκατάσταση νεύρων με στατικές και δυναμικές τεχνικές. Επιπροσθέτως αποτελεί το μοναδικό κέντρο όπου αντιμετωπίζονται χειρουργικά οι καταδυόμενες θυρεοειδικές βρογχοκήλες.
6. Η ΩΡΛ κλινική αποτελεί κέντρο αναφοράς για την υγειονομική περιφέρεια στην ενδοσκοπική χειρουργική ρινός-παραρρινίων, αντιμετωπίζοντας εξειδικευμένες περιπτώσεις, όπως απολίνωση σφηνοϋπερώιας αρτηρίας, αντιμετώπιση ρινόρροιας εγκεφαλονωτιαίου υγρού, αποσυμπίεση του οφθαλμικού κόγχου, αφαίρεση όγκων ρινός-παραρρινίων και χειρουργική της υπόφυσης. Επίσης αναλαμβάνει τις πιο περίπλοκες ανοικτές επεμβάσεις των παραρρινίων, σε επιπλεγμένες οξείες και χρόνιες περιπτώσεις, διενεργώντας τεχνικές εξάλειψης των μετωπιαίων κόλπων, ανοικτές επεμβάσεις των ηθμοειδών κυψελών, γναθεκτομές κ.α. Επίσης, εδώ και δύο  έτη διενεργείται διαχείριση και παρακολούθηση ασθενών με χρόνια ρινοκολπίτιδα και χρήση βιολογικών παραγόντων σε μηνιαία βάση. Ο αριθμός των ασθενών μας είναι ήδη πάνω από 85, αριθμός υπερ-πολλαπλάσιος όλων των άλλων κέντρων στον ελλαδικό χώρο αρθροιστικά.
7. Η ΩΡΛ κλινική αποτελεί το μοναδικό κέντρο της Κρήτης που, σε συνεργασία με τη θωρακοχειρουργική κλινική, αντιμετωπίζει χειρουργικά τις στενώσεις της τραχείας.
8. Η ΩΡΛ κλινική αποτελεί το μοναδικό κέντρο στην Κρήτη που διενεργεί ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές για την αντιμετώπιση αποφρακτικών παθήσεων των σιελογόνων αδένων, με κύριο παράδειγμα τη διενέργεια σιελενδοσκοπήσεων για την αντιμετώπιση της σιελολιθίασης.
9. Η ΩΡΛ κλινική αποτελεί το μοναδικό κέντρο που αναλαμβάνει τη χειρουργική αντιμετώπιση όγκων του πλαγιοφαρυγγικού διαστήματος, όπως π.χ. όγκους του εν τω βάθει λοβού της παρωτίδας, παραγαγγλιώματα, νευρινώματα κ.α.
10. Η ΩΡΛ κλινική διαχειρίζεται μεγάλο αριθμό αλλεργικών ασθενών και το έργο της περιλαμβάνει διαδικασίες αποευαισθητοποίησης με υπογλώσσιες σταγόνες.
11. Στο έργο μας χρησιμοποιούμε εδώ και 2 έτη, καινοτόμα συστήματα διεγχειρητικής παρακολούθησης, όπως πλοηγούς, διεγχειρητική παρακολούθηση εγκεφαλικών συζυγιών, κάμερα ανίχνευσης παραθυρεοειδών, υπερσύγχρονο χειρουργικό μικροσκόπιο, κα.

Η υποβάθμιση της ποιότητας νοσηλείας και των δύο Πανεπιστημιακών Κλινικών συνδέεται άμεσα με τον ανεπαρκέστατο τρόπο εξυπηρέτησης των ασθενών μας. Οι δε χώροι της πτέρυγας στην οποία χωροθετείται η Οφθαλμολογική Κλινική παραμένουν εν πολλοίς άδειοι και αναξιοποίητοι. Η άρνηση της Διοίκησης του ΠαΓΝΗ, για διαχωρισμό των κλινικών και επαναφορά των στο προ πανδημίας καθεστώς σχετίζεται με την αναφερόμενη ένδεια νοσηλευτικού προσωπικού. Αυτό είναι ένα γενικό φαινόμενο στον ελλαδικό χώρο, όμως εμείς θεωρούμε ότι η ζητούμενη πράξη πρέπει να χαίρει άμεσης προτεραιότητας επί της αναπτύξεως άλλων τμημάτων ή στόχων του ΠαΓΝΗ, για 2 λόγους:

1. Τέτοιου είδους ανάπτυξη είναι ψευδής, διότι βασίζεται στην ηθελημένη υποβάθμιση της κλινικής λειτουργίας των κλινικών μας.  Δεν νοείται δηλαδή ανάπτυξη υπηρεσιών, τμημάτων  και κλινικών, σε βάρος άλλων. Την ίδια στιγμή, ο χειρουργικός μας χρόνος είναι μειωμένος κατά 25% σε σχέση με την προ πανδημίας εποχή, ενώ οι ασθενείς μας συσσωρεύονται ακόμα και κατά οκτάδες σε τετράκλινους θαλάμους.
2. Οι ΩΡΛ και η Οφθαλμολογική Κλινική του ΠαΓΝΗ αποτελούν κατά κοινή ομολογία όχι μόνον πρότυπο παροχής κλινικών υπηρεσιών στο ΕΣΥ, αλλά και ακαδημαϊκό ποιοτικό πρότυπο στον ευρύτερο πανεπιστημιακό χώρο στην Ελλάδα, με στελέχη των οποίων η αξία και η θέση τυγχάνει τεράστιας διεθνούς αναγνώρισης. Έτσι, υπάρχει ήδη σημαντικότατη υποβάθμιση σε επίπεδο εκπαίδευσης των φοιτητών μας, αλλά και των ειδικευομένων μας. Στο άμεσο μέλλον θα πρέπει να προστεθεί και η κλινική εκπαίδευση των φοιτητών του αγγλόφωνου τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, που πραγματικά αδυνατούμε να καλύψουμε.

Παρόλο που ο ρόλος μας ως Καθηγητές των δύο κλινικών, δεν συνεπάγεται θεσμικά και την συμμετοχή μας στον υγειονομικό σχεδιασμό της Κρήτης, θα θέλαμε να επισημάνουμε ορισμένα θέματα, που αναδεικνύουν τον προσανατολισμό των διοικούντων:

1. Την ίδια ώρα που αντιμετωπίζουμε αυτά τα προβλήματα, λειτουργεί πχ στο ΠαΓΝΗ η μη Πανεπιστημιακή Παιδοχειρουργική Κλινική, με 11 νοσηλευτές, Ο μέλη ΔΕΠ, και 2 ιατρούς που θα αποχωρήσουν στο τέλος του 2024, με ελάχιστα χειρουργεία και χωρίς φοιτητές. Είναι προφανές ότι θα μπορούσε πχ αυτή η κλινική να συγχωνευτεί με τις χειρουργικές κλινικές, και όταν στελεχωθεί επαρκώς να ξανανοίξει.
2. Δεν είναι κατανοητά σε εμάς τα κριτήρια που ισχύουν για το διαχωρισμό των κλινικών μας και τον μη διαχωρισμό άλλων. Δηλαδή, δεν είναι σαφές ποιες είναι οι προτεραιότητες λειτουργίας των κλινικών του ΠαΓΝΗ.
3. Υπηρετούν διάσπαρτα σε όλο τον νομό, στα ιδρύματα, αλλά και στην πόλη του Ηρακλείου, νοσηλευτές που θα μπορούσαν να μεταφερθούν σε εμάς.
4. Η υποβάθμιση των υπηρεσιών υγείας στις κλινικές μας αποτελεί πλέον και για τα 5 μέλη ΔΕΠ, μία συνειδητή επιλογή της 7ης ΥΠΕ και της Διοίκησης του ΠαΓΝΗ. Σε κάθε περίπτωση, οι υπογράφοντες Διευθυντές και μέλη ΔΕΠ των παραπάνω Κλινικών θεωρούμε ότι η κατάσταση έχει φτάσει σε οριστικό αδιέξοδο και η συνέχισή της ενέχει σοβαρούς κινδύνους τόσο για την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών, όσο και για την ασφάλεια των ασθενών μας. Δεν είναι δυνατόν να δικαιολογηθεί σήμερα η συσσώρευση ετερόκλητων ασθενών κατά οκτάδες σε τετράκλινους θαλάμους, αν θέλουμε να μιλάμε για ασφαλή και ποιοτική νοσηλεία.
5. Το πρώτο μας βήμα είναι η ενημέρωση των συναδέλφων μας, αλλά πρωτίστως και του κόσμου. Προφανώς και δεν είναι συμβατό με τις αξίες μας η παρεμπόδιση του κλινικού έργου, αλλά η αξιοπρέπειά μας ενδεχομένως μας αναγκάσει άμεσα, σε στάση εξυπηρέτησης τακτικών περιστατικών, μέχρι επίτευξης του διαχωρισμού των κλινικών.
6. Προσφάτως βρισκόμαστε στην διαδικασία στελέχωσης με νέους ΤΕ Νοσηλευτές (Άρθρα 28-30 του Ν.4765/2021, προκήρυξη 7Κ/20). Η διαδικασία βρίσκεται σε στάδιο ολοκλήρωσης. Χωρίς να θεωρήσετε ότι υπερβάλουμε, θα θέλαμε να σας επισημάνουμε ότι ο διαχωρισμός των κλινικών μας θα πρέπει να γίνει ΑΜΕΣΑ, με στελέχη που θα προκύψουν από την προαναφερθείσα διαδικασία.

Συμπερασματικά, πιστεύουμε ότι είναι επιτακτικό να προχωρήσει ΑΜΕΣΑ η διαδικασία διαχωρισμού των Κλινικών με,

1. την νοσηλευτική αυτονόμηση των δύο Κλινικών (ορισμός ξεχωριστής Προϊσταμένης και εκχώρηση ξεχωριστής νοσηλευτικής ομάδας για Οφθαλμολογική και ΩΡΛ), ακριβώς όπως ήταν από ιδρύσεως του ΠαΓΝΗ το 1990,  και
2. την επαναφορά της Οφθαλμολογικής Κλινικής στο φυσικό της χώρο (Δεξιά πτέρυγα 3ου ορόφου του Α κτηρίου)

Με τιμή,

Για την Οφθαλμολογική Κλινική Για την ΩΡΛ Kλινική

Διευθυντής, Καθηγητής Μιλτιάδης Τσιλιμπάρης Διευθυντής, Καθηγητής Εμμανουήλ Προκοπάκης
Καθηγητής Ευστάθιος Δετοράκης Αναπληρωτής Καθηγητής Αλέξανδρος Καρατζάνης
Καθηγητής Χαράλαμπος Σιγανός