Περισσότεροι από 2.000 εκπρόσωποι από 160 χώρες, συναντήθηκαν στην Ουρουγουάη στην πρώτη από τις πέντε προγραμματισμένες συνεδριάσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγματεύσεων (INC), με στόχο τη σύναψη της πρώτης νομικά δεσμευτικής συμφωνίας για την ρύπανση από πλαστικά μέχρι το τέλος του 2024.
Στον πρώτο γύρο διαπραγματεύσεων για μια παγκόσμια συνθήκη για τα πλαστικά που ολοκληρώθηκε την Παρασκευή (2/12), οι χώρες συμφώνησαν για τον τερματισμό της ρύπανσης από πλαστικά, αλλά διχάζονται ως προς το αν οι στόχοι και οι προσπάθειες πρέπει να είναι παγκόσμιοι και υποχρεωτικοί ή εθελοντικοί και καθοδηγούμενοι από την κάθε χώρα.
Στις διαπραγματεύσεις στην παραλιακή πόλη Πούντα ντελ Έστε βρέθηκαν αντιμέτωπες ένας «Συνασπισμός Υψηλής Φιλοδοξίας», συμπεριλαμβανομένων των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σαουδική Αραβία, που έχουν τις κορυφαίες εταιρείες πλαστικών και πετροχημικών στον κόσμο.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, αφού είπε ότι τα πλαστικά είναι «ορυκτά καύσιμα σε άλλη μορφή», προέτρεψε τα έθνη να καταπολεμήσουν τη ρύπανση και την παραγωγή.
«Καλώ τις χώρες να κοιτάξουν πέρα από τα απόβλητα και να κλείσουν τη ροή στο πλαστικό», έγραψε στο Twitter.
Ουσιαστικές διαφορές
Τα μέλη των Ηνωμένων Εθνών συμφώνησαν τον Μάρτιο να δημιουργήσουν τη συνθήκη για την αντιμετώπιση της μάστιγας των πλαστικών απορριμμάτων, αλλά υπάρχουν διαφορές σε σημαντικά ζητήματα, όπως ο περιορισμός της παραγωγής πλαστικών, η σταδιακή κατάργηση των τύπων πλαστικών και η εναρμόνιση των παγκόσμιων κανόνων.
Ο Συνασπισμός Υψηλών Φιλοδοξιών που αποτελείται από περισσότερες από 40 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των μελών της ΕΕ, της Ελβετίας, της φιλοξενούσας Ουρουγουάης και της Γκάνας, θέλει η συνθήκη να βασίζεται σε υποχρεωτικά παγκόσμια μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών στην παραγωγή.
«Χωρίς ένα κοινό διεθνές ρυθμιστικό πλαίσιο, δεν θα είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε την παγκόσμια και αυξανόμενη πρόκληση της πλαστικής ρύπανσης», ανέφερε η Ελβετία σε ανακοίνωσή της.
Αυτή η προσέγγιση έρχεται σε αντίθεση με τη θέση χωρών όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σαουδική Αραβία, που υποστηρίζουν πως οι στόχοι και οι προσπάθειες πρέπει να είναι εθελοντικοί και καθοδηγούμενοι από την κάθε χώρα.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεσμεύονται να συνεργαστούν με άλλες κυβερνήσεις και ενδιαφερόμενους φορείς σε όλη τη διαδικασία INC για την ανάπτυξη μιας φιλόδοξης, καινοτόμου και καθοδηγούμενης από την (εκάστοτε) χώρα, παγκόσμια συμφωνία», δήλωσε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, σύμφωνα με το Reuters.
Η Ουάσιγκτον δήλωσε ότι θέλει το σύμφωνο να μοιάζει με τη δομή της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα, καθώς οι χώρες θέτουν τους δικούς τους στόχους μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου και σχέδια δράσης.
Η Σαουδική Αραβία είπε ότι επιθυμεί μια συνθήκη που θα επικεντρώνεται στα πλαστικά απορρίμματα που να βασίζεται σε «μια προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω και να βασίζεται στις εθνικές συνθήκες».
Οι επικριτές λένε ότι μια τέτοια προσέγγιση θα αποδυνάμωνε μια παγκόσμια συνθήκη.
«Αν και μειοψηφία, υπάρχουν ορισμένοι ισχυροί αντίπαλοι των παγκόσμιων κανόνων και προτύπων, οι οποίοι συνιστούν κίνδυνο στο να αποδυναμώσουν τις υποχρεώσεις των χωρών να αναλάβουν δράση», δήλωσε ο Eirik Lindebjerg, επικεφαλής της παγκόσμιας πολιτικής για τα πλαστικά του WWF.
Η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace δήλωσε ότι χωρίς μια ισχυρή συνθήκη, η παραγωγή πλαστικών θα μπορούσε να διπλασιαστεί μέσα στα επόμενα 10 με 15 χρόνια και να τριπλασιαστεί έως το 2050.
Οι εκπρόσωποι του κλάδου στις συνομιλίες υποστήριξαν τον ουσιαστικό ρόλο των πλαστικών στην καθημερινή ζωή, ζητώντας η συνθήκη να επικεντρωθεί στην αντιμετώπιση των απορριμμάτων και όχι στα μέτρα για την παραγωγή πλαστικών.
«Στο τέλος της ημέρας, ελπίζουμε η επιτροπή να καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα με το δικό μας, ότι η αύξηση της ανακύκλωσης προσφέρει την καλύτερη λύση για τη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων», δήλωσε ο Matt Seaholm, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Συνδέσμου Βιομηχανίας Πλαστικών.
