Ομιλία Παύλου Χρηστίδη Εισηγητή του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής στην Ολομέλεια της Βουλής στο Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Εργασίας για τον κατώτατο μισθό:
Kύριε Πρόεδρε,
Αγαπητές συνάδελφοι, αγαπητοί συνάδελφοι,
ζήσαμε δέκα ημέρες στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων, όπου τα λόγια των πολιτικών κομμάτων αλλά και των κοινωνικών φορέων κόπηκαν μονταρίστηκαν, χρησιμοποιήθηκαν μέσω fake news. Ακόμα και αν αυτό συγχωρείται για κάποιον πολιτικό αντίπαλο, δεν συγχωρείται ποτέ για τους κοινωνικούς εταίρους. Καταθέτω, λοιπόν, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τα πρακτικά της Επιτροπής που ακούσαμε τους κοινωνικούς εταίρους, ξανά, στα πρακτικά της Βουλής, για να ακούσουν όλοι οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας και όλοι όσοι μας παρακολουθούν την επιλογή που κάνουν οι κοινωνικοί εταίροι στον κοινωνικό διάλογο, τον ελεύθερο διάλογο και την πίστη τους στην Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Αυτό ακριβώς το οποίο φέρνουμε σήμερα με την τροπολογία την οποία καταθέτουμε και η οποία πλήρως εφαρμόζει το πνεύμα της Οδηγίας. Αυτό ακριβώς το οποίο δεν θέλετε να κάνετε, κυρία Υπουργέ, με το νομοσχέδιο το οποίο φέρνετε. Αυτό το οποίο εσείς φέρνετε με ένα πνεύμα συντηρητικό, με ένα πνεύμα φοβικό, με ένα πνεύμα το οποίο καταδεικνύει το πως πορεύεστε εδώ και πέντε χρόνια με ευχολόγια αλλά και με ελάχιστες πράξεις.
Αυτό το οποίο είναι το κρίσιμο να αντιληφθούμε είναι αν έχετε επιλέξει να το κάνετε αυτό, επειδή τα προηγούμενα χρόνια είχατε πολιτικούς αντιπάλους οι οποίοι ήταν κομμένοι και ραμμένοι στα δικά σας μετρά ή εάν δεν μπορείτε καλύτερα. Εάν έχετε επιλέξει να ρίχνετε επίτηδες στάχτη στα μάτια των Ελλήνων πολιτών και των Ελλήνων εργαζομένων και εάν έχετε επιλέξει να πουλάτε αέρα κοπανιστό, να βαφτίζετε μήλα, τα πορτοκάλια και πολλά ακόμα πράγματα τα οποία θα μπορούσα να πω. Γιατί τα λέω όλα αυτά; Αυτά τα λέω διότι, κυρία Υπουργέ, ακούσαμε μια σειρά επιχειρημάτων από εσάς όλο το τελευταίο χρονικό διάστημα. Ακούσαμε το επιχείρημα το οποίο έλεγε ότι φτιάχνετε δίχτυ προστασίας. Ποιο δίχτυ προστασίας; Αυτό το οποίο έχει την Ελλάδα τελευταία, και αυτό για τα πρακτικά παρακαλώ, σχετικά με το κατά πόσο είναι ικανοποιημένοι οι Έλληνες μισθωτοί; αυτό το οποίο δείχνει το πόσοι είναι οι Έλληνες συμπολίτες μας με κίνδυνο φτώχειας; Αυτό το οποίο δείχνει το ποσοστό των μισθωτών που συναντούν δυσκολία στην ικανοποίηση των αναγκών τους; Ή αυτό το οποίο δείχνει την κάλυψη από συλλογικές συμβάσεις ή μήπως εκείνο το δίχτυ προστασίας που λέει ότι η Ελλάδα είναι στην τελευταία θέση στην πραγματική και ποσοστιαία αύξηση του μέσου μισθού; Αυτά τα καταθέτουμε στα πρακτικά για να έχουν εικόνα οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, του διχτυού προστασίας που λέει η κυρία υπουργός και όλοι οι προηγούμενοι Υπουργοί Εργασίας ότι εσείς έχετε διαμορφώσει ένα τρύπιο δίχτυ προστασίας, ένα δίχτυ προστασίας, το οποίο το καλύπτετε με σωρεία ψεμάτων, με σωρεία διαστρεβλώσεων, με κοπτοραπτική, προκειμένου να υπερασπίζεστε αυτό το οποίο φτιάξατε και το οποίο μπάζει από παντού αν το δει κανείς από τη σκοπιά της προστασίας που πρέπει να απολαμβάνουν οι εργαζόμενοι στον μισθό. Δεν μπάζει όμως από την άλλη μεριά στα δικά σας μάτια ή στα μάτια – είμαι σίγουρος – όχι όλων των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, αλλά εκείνων που θεωρούν ότι πρέπει να προστατεύονται οι πολύ λίγες εκείνες επιχειρήσεις οι οποίες δεν σέβονται τους εργαζομένους τους.
Το νομοσχέδιο που μας φέρνετε σήμερα και μας ζητάτε να ψηφίσουμε δεν είναι μια απλή ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής οδηγίας. Είναι μια συζήτηση η οποία υπερβαίνει τις τεχνικού τύπου αντιπαραθέσεις. Πρόκειται για ένα ζήτημα βαθιά πολιτικό, για εμάς βαθιά ταυτοτικό γύρω από την οργάνωση και τις προοπτικές της κοινωνίας και της οικονομίας. Και πρόκειται ταυτόχρονα για ένα θέμα στον πυρήνα της Δημοκρατίας που συνιστάται ως πολίτευμα με τη συμμετοχή της κοινωνίας στις αποφάσεις των ισχυρών μελών της κοινωνίας, των πολιτών οι οποίοι μπορούν να δουλεύουν και να έχουν και τον χρόνο να αποφασίζουν για την ποιότητα της Δημοκρατίας μας, του τρόπου με τον οποίο η Δημοκρατία μας λειτουργεί.
Αυτή εδώ είναι, φίλες και φίλοι συνάδελφοι, η οδηγία μεταφρασμένη, αφού ψηφίστηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μια οδηγία με πολύ συγκεκριμένες προβλέψεις, τις οποίες είναι καλό πριν ψηφίσετε να τις διαβάσετε και αυτό εδώ είναι το σχέδιο νόμου. Η απόστασή τους είναι τεράστια. Η οδηγία ξεκίνησε ως μια επίμονη προσπάθεια των ευρωπαϊκών συνδικάτων της Ομάδας των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, με πρωτεργάτη τον Νικολά Σμιτ, τον επικεφαλής των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στις πρόσφατες ευρωπαϊκές εκλογές, τον τότε Ευρωπαίο Επίτροπο για την Απασχόληση και τα Κοινωνικά Δικαιώματα. Τι έχει ως στόχο η ευρωπαϊκή οδηγία; Την επάρκεια των εισοδημάτων από την εργασία και μόνο, προκρίνοντας μάλιστα την κατεύθυνση της κατάρτισης ενός δεσμευτικού πλαισίου για την επέκταση των συλλογικών συμβάσεων, ώστε να καλύπτουν το 80% των εργαζομένων και επομένως να διασφαλίζουν την πλειονότητα των εργαζομένων. Και φυσικά μια σειρά ακόμα μέτρων τα οποία έχουν να κάνουν με τις συλλογικές συμβάσεις. Μαντέψτε ποιοι αντέδρασαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι Ευρωπαίοι συντηρητικοί. Και ποιοι είναι αυτοί οι οποίοι φέρνουν την οδηγία προς ψήφιση με δύο χρόνια καθυστέρηση στο απώτατο όριο που ήταν ο Νοέμβριος του 2024; Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.
Δύο χρόνια είναι στον αέρα αυτή η οδηγία. Δύο χρόνια δεν την έχετε φέρει. Το κρατάμε για την αξιολόγηση όλων. Ποιοι είναι, επαναλαμβάνω, αυτοί οι στόχοι της οδηγίας; Πρώτον, η επάρκεια των κατώτατων νόμιμων μισθών με στόχο την επίτευξη αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης και εργασίας. Καμία σχέση με ό, τι έχετε κάνει στα πέντε χρόνια της διακυβέρνησης. Και δεύτερον, η προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων για τον καθορισμό των μισθών, όπου η κάλυψη σήμερα στη χώρα μας βρίσκεται σε ποσοστό κάτω του 30%. Έρχεστε και μας λέτε ότι λάβατε υπόψιν σας το πόρισμα της επιστημονικής επιτροπής που ορίσατε προκειμένου να καταλήξετε στο παρόν νομοσχέδιο. Και πιο συγκεκριμένα φέρνετε και έναν αλγόριθμο ο οποίος βάσει δύο κριτηρίων που θα συνυπολογίζει, θα βγάζει και έναν αριθμό, ένα ποσοστό δηλαδή για να προσδιορίζει τον κατώτατο μισθό, ο οποίος και θα είναι. Ωστόσο, σε περίπτωση που αυτό σας έχει διαφύγει, τα υποχρεωτικά κριτήρια της οδηγίας για αυτό το ζήτημα δεν είναι δύο όπως χρησιμοποιείτε εσείς, αλλά είναι τέσσερα. Δύο εκ των οποίων επιλέγετε, γιατί θα εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα των εργαζομένων, να τα αποκρύψετε.
Πέραν όμως αυτού, λέτε ότι αυτός ο αλγόριθμος τον οποίο προτείνετε βασίζεται στο γαλλικό μοντέλο. Μάλιστα. Πάμε λοιπόν να δούμε τι κάνει η Γαλλία. Πρώτο και βασικότερο, ακούστε το συνάδελφοι της Νέας Δημοκρατίας γιατί έχει ενδιαφέρον. Τι περιλαμβάνει το γαλλικό μοντέλο; Περιλαμβάνει έναν αλγόριθμο ο οποίος είναι αυτοματοποιημένος σε μια εργασιακή κατάσταση στην οποία οι εργαζόμενοι καλύπτονται κατά 94% από συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Εδώ, επαναλαμβάνω, η Ελλάδα έχει κάτω από 30%. Βλέπετε καμία ομοιότητα; Κάποια ασυμβατότητα; Κάτι που θα μπορούσε να σας κάνει να εμπιστευθείτε αυτό το μοντέλο; Διότι εμείς δεν βρίσκουμε καμία. Ταυτόχρονα, η γαλλική κυβέρνηση μπορεί να αποφασίσει μόνη της να αυξήσει ακόμα περισσότερο τον κατώτατο μισθό μέσα σε κάθε έτος, προκειμένου να βοηθήσει τους εργαζόμενους με χαμηλά εισοδήματα. Στο σχέδιό που φέρνει η κυβέρνηση, προφανώς δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Δεν το λαμβάνει καθόλου υπόψιν αυτό. Αντιθέτως, βάζει και περιορισμούς, οι οποίοι μπορεί να οδηγήσουν σε πάγωμα και θα δούμε μετά τι σημαίνει και αυτή η συζήτηση την οποία κάνει ως προπαγανδιστική γραμμή η Νέα Δημοκρατία ότι “απαγορεύεται με το δικό μας νομοσχέδιο να μειωθεί ο κατώτατος μισθός”. Η Γαλλία επομένως παίρνει πολιτική απόφαση να αυξάνει όποτε αξιολογεί τον κατώτατο μισθό, ενώ με το σχέδιο της κυρίας Κεραμέως και του κυρίου Μητσοτάκη υπάρχει η πολιτική απόφαση για έναν αλγόριθμο, έναν αλγόριθμο ο οποίος θα είναι αυτοματοποιημένος, επαναλαμβάνω.
Ακούσαμε επίσης ένα επιχείρημα να λέει η κυβέρνηση ότι 22 από τις 27 χώρες της ΕΕ έχουν νομικά κατοχυρωμένο κατώτατο μισθό. Υπάρχει κάποιος ο οποίος δεν γνωρίζει ότι στην Ελλάδα έχουμε νομικά κατοχυρωμένο μισθό; το ερώτημα είναι πως κατοχυρώνεται αυτός; Κατοχυρώνεται μονομερώς, όπως για παράδειγμα κάνετε εσείς τα τελευταία χρόνια; κατοχυρώνεται μέσα από τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και στη συνέχεια στη Βουλή, όπως λέμε εμείς; ή μήπως κατοχυρώνεται από έναν αλγόριθμο, ο οποίος στη συνέχεια θα έρχεται να κατοχυρώνεται από την εκάστοτε κυβέρνηση; Γιατί κι αυτό έχει τη σημασία του; Πάμε λοιπόν. Λέει η κυβέρνηση ότι οχτώ χώρες χρησιμοποιούν τον αλγόριθμο. Μία από τις οκτώ, με αυτοματοποιημένο τρόπο, η Γαλλία. Αυτήν έχει επιλέξει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Οι υπόλοιπες επτά, δεν μετράω ότι ο σύμβουλος σας αναφέρθηκε σε έξι κατά τη διάρκεια των επιτροπών, έχουν άλλο τρόπο. Μία, επαναλαμβάνω, χρησιμοποιεί αποκλειστικά αυτόματο αλγόριθμο για αυτό το σκοπό και αυτή είναι η Γαλλία. Το μοντέλο το οποίο εσείς αντιγράφετε. Επομένως, παρά τα όσα πολλές φορές προπαγανδίζετε ή προσπαθείτε με κοπτοραπτική να κουκουλώσετε, στην πραγματικότητα το γαλλικό μοντέλο το οποίο αντιγράφετε είναι το μοναδικό στην Ευρώπη το οποίο θα λάβει χώρα και μάλιστα με τόσο χαμηλές καλύψεις από συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Εγώ είμαι εδώ για να ακούσω, όπως και όλη η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, ποιος είναι ο γνώμονας με τον οποίο καταλήξατε σε αυτό.
Και θα πάω να περάσω πολύ γρήγορα στο να δούμε τι ακριβώς συμβαίνει σε μια σειρά από επιλογές σε άλλες χώρες. Διότι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ακόμα και εκείνες με αλγόριθμο, κύριοι συνάδελφοι, εφαρμόζουν καλύτερες πρακτικές. Και αναρωτιέμαι, δεν θα μπορούσαμε να έχουμε αντιγράψει αυτές τις καλύτερες πρακτικές; Πάμε να δούμε λίγο. Εν συντομία, στο Βέλγιο, βασίζονται κυρίως σε έναν μηχανισμό τιμαριθμικής αναπροσαρμογής. Στην Ολλανδία, ο κατώτατος μισθός συνδέεται με τους μέσους μισθούς του ιδιωτικού τομέα και αναπροσαρμόζεται δύο φορές το χρόνο. Δεν εφαρμόζεται συγκεκριμένος μαθηματικός τύπος, αλλά η διαδικασία εξαρτάται από τη συνολική μισθολογική εξέλιξη βάσει κλαδικών και τομεακών συλλογικών συμβάσεων. Στην Πορτογαλία, οι προσαρμογές του κατώτατου είναι συνήθως αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ κυβέρνησης και κοινωνικών εταίρων. Ενώ στη Γερμανία, ο κατώτατος εξετάζεται από μια επιτροπή ειδικών χωρίς να υιοθετείται κάποιος αλγόριθμος αυτόματα. Από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες με αλγόριθμο, επιλέγουν τη Γαλλία με 94% κάλυψη, με 29% κάλυψη εδώ. Γιατί;
Κάτι ακόμα όμως, το οποίο οφείλω να πω για τον αλγόριθμο και το οποίο πρέπει να ακούσουν οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, οι οποίοι τοποθετούνται δημόσια και θα τοποθετηθούν τις επόμενες ημέρες, είναι αυτό το οποίο αποκαλύπτουν οικονομικά στελέχη σε ένα άρθρο το οποίο γράφτηκε πριν από 15 ημέρες στην Καθημερινή, της κυρίας Χρυσολωρά, είναι το ρεπορτάζ και τι λέει; με τον κατώτατο μισθό, έτσι όπως θα τον υπολόγιζε ο αλγόριθμος, κύριοι συνάδελφοι της Νέας Δημοκρατίας, οι αυξήσεις θα ήταν της τάξης του 2.5%, πολύ πιο κάτω από αυτό το οποίο έχετε κάνει εσείς μονομερώς τα τελευταία χρόνια. Και αυτό είναι το οποίο έχει και τη σημασία του για τον τρόπο με τον οποίο θα νομοθετήσουμε μετά το 2027, όπως εσείς λέτε.
Πάμε τώρα να δούμε και το σκέλος της ευρωπαϊκής οδηγίας που έχει να κάνει με την προώθηση των συλλογικών συμβάσεων. Θέλω να πω κάτι το οποίο είναι σημαντικό να το ακούσουμε όλοι, γιατί εδώ υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι και εξ επαγγέλματος αλλά και εξ ενδιαφέροντος έχουν ασχοληθεί πολύ. Η Ευρωπαϊκή Οδηγία στην αιτιολογική σκέψη 25 αναφέρει τα εξής: “Τα κράτη μέλη με υψηλό ποσοστό κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις τείνουν να έχουν μικρό ποσοστό χαμηλόμισθων εργαζομένων και υψηλούς κατώτατους μισθούς. Τα κράτη μέλη με μικρό ποσοστό χαμηλόμισθων εργαζομένων έχουν ποσοστό κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις άνω του 80%. Ομοίως, η πλειονότητα των κρατών μελών με υψηλά επίπεδα κατώτατων μισθών σε σχέση με το μέσο μισθό έχει κάλυψη από συλλογικές διαπραγματεύσεις άνω του 80%. Όπως όλοι καταλαβαίνουμε, κάθε κράτος μέλος με ποσοστό κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις κάτω του 80% θα πρέπει να θεσπίσει μέτρα με σκοπό την ενίσχυση των συλλογικών συμβάσεων”. Αυτό το οποίο υπηρετεί η δικιά μας τροπολογία και η ερώτηση την οποία νομίζω ότι μπορεί να απαντήσει ο οποιοσδήποτε, είναι γιατί δεν ακολουθείται ένα συγκεκριμένο σχέδιο το οποίο μπορεί να θεσπίσει μέτρα και πλαίσιο για την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Πρέπει να το αναλογιστούμε. Η απάντηση όμως προκύπτει αβίαστα και πρέπει να την καταλάβουμε για να δούμε το πνεύμα της Νέας Δημοκρατίας.
Η Νέα Δημοκρατία κυβερνά πέντε χρόνια εκτός μνημονίων. Παρέλαβε τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας με ποσοστό στο 18-19%. Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, οι συλλογικές συμβάσεις είναι στο 29%. Εάν συνεχίσετε με αυτόν τον τρόπο, θα χρειαστούμε 23 χρόνια, κυρία Υπουργέ, για να πιάσουμε το 80% το οποίο λέει η οδηγία. Τόσο Ευρωπαίοι, τόσο μεταρρυθμιστές, τόσο φιλεργατικοί! Για να μην πούμε για το σχέδιο. Ένα σχέδιο ευχολόγιο. Ένα σχέδιο το οποίο δεν έχει κανένα συγκεκριμένο μέτρο, δεν έχει καμία απολύτως διαδικασία με την οποία μπορούμε να προχωρήσουμε ώστε να ενσωματώσουμε πολιτικές οι οποίες ακούν τους κοινωνικούς εταίρους, τους κάνουν να συζητήσουν μαζί μας, αλλά κυρίως να συζητήσουν μεταξύ τους σε έναν ελεύθερο διάλογο. Καταλαβαίνω ότι τη Νέα Δημοκρατία μπορεί να την ενόχλησε, ότι αυτή την πρωτοβουλία την πήρε το ΠΑΣΟΚ και ο Νίκος Ανδρουλάκης. Καταλαβαίνω ότι αυτό είναι κάτι το οποίο δεν σας αρέσει. Όμως, σε αντίθεση με την εύκολη ή λιγότερο εύκολη δουλειά την οποία είχατε τα προηγούμενα χρόνια, αυτό το οποίο αντιλαμβάνονται όλοι πια είναι ότι απέναντί σας έχετε μια πολιτική δύναμη η οποία θα σας φέρνει μπροστά σε αυτά τα οποία κάνατε, σε αυτά τα οποία λέτε, σε αυτά τα οποία κάνετε και αυτά τα οποία θα δημιουργήσουν.
Και το λέω φυσικά αυτό, διότι υπάρχει και μια τροπολογία την οποία έφερε πριν από λίγη ώρα η κυρία Κεραμέως και αφορά η τροπολογία αυτή τα ζητήματα τα οποία αφορούν χθες την τροπολογία αυτή αφορά τα ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με τους ασφαλισμένους στις επικουρικές συντάξεις των συνταξιούχων της Εθνικής Τράπεζας. Στις 3 Απριλίου του 2024 όλη η Κοινοβουλευτική Ομάδα, με επικεφαλής τον τότε υπεύθυνο του ΚΤΕ, τον Γιώργο Μουλκιώτη, είχαμε καταθέσει ερώτηση πάνω στην οποία η απάντησή σας είναι γνωστή, έστω και με αυτούς τους μήνες καθυστέρησης, σας καλωσορίζουμε στις δικές μας θέσεις. Θα συνηθίσετε να παίρνουμε εμείς πρωτοβουλίες για τις τράπεζες και να ακολουθείτε, να παίρνουμε πρωτοβουλίες για τα βαρέα και ανθυγιεινά και να ακολουθείτε.
Ο κατώτατος μισθός δεν μπορεί να μειωθεί γιατί υπάρχει στην οδηγία. Η ρύθμιση για τους δημοσίους υπαλλήλους πρέπει να μπει στο νομοσχέδιο γιατί υπάρχει στην οδηγία. Δεν αποτελεί καινοτομία της Νέας Δημοκρατίας. Έλεος! Δεν είμαστε στην εποχή στην οποία τα δικά σας παπαγαλάκια μπορούσαν να περάσουν όλη την αλήθεια. Επομένως εδώ είμαστε για να δείξουμε έναν άλλο δρόμο για τους κοινωνικούς εταίρους. Να φτιάξουμε νομοθεσία η οποία πραγματικά τους προστατεύει και όλο το επόμενο χρονικό διάστημα και αυτές τις ημέρες που θα βρισκόμαστε εδώ, θα σας φέρουμε μπροστά στις ευθύνες για το γεγονός ότι δεν ενσωματώνετε την οδηγία με το πνεύμα που αυτή έχει.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.