Από το Τμήμα Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος της Γενικής Περιφερειακής Αστυνομικής Διεύθυνσης Κρήτης διακριβώθηκε η δράση εγκληματικής οργάνωσης που δραστηριοποιούνταν στην κατάρτιση και πώληση σε ιδιώτες, συλλέκτες, εμπόρους και οίκους δημοπρασιών σε χώρες του εξωτερικού, πλαστών έργων τέχνης και συγκεκριμένα πινάκων ζωγραφικής, δήθεν φιλοτεχνημένων από διάσημους καλλιτέχνες.
Για την υπόθεση ταυτοποιήθηκαν πέντε άτομα, σε βάρος των οποίων σχηματίσθηκε δικογραφία για σύσταση και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, πλαστογραφία, απάτη, νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα και παράβαση του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Προηγήθηκε έρευνα, στο πλαίσιο της οποίας τον Φεβρουάριο του 2023 στη Σόφια Βουλγαρίας, σε στενή συνεργασία με εκπροσώπους της Europol και του Τμήματος Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς των βουλγαρικών Αρχών, διακόπηκε αγοραπωλησία πίνακα, ο οποίος θα πωλούνταν έναντι 12.000.000 ευρώ.
Ακολούθησαν έρευνες σε οικίες και αποθήκη στην Αττική, όπου βρέθηκαν και κατασχέθηκαν 10 πίνακες ζωγραφικής, σφραγίδες, έγγραφα, πιστοποιητικά γνησιότητας και μεταλλικός φούρνος για την παλαίωση έργων τέχνης.
Για τους πίνακες που βρέθηκαν στην Αττική παραγγέλθηκε πραγματογνωμοσύνη και προέκυψε ότι ήταν εξ’ ολοκλήρου πλαστοί, κατ’ απομίμηση του καλλιτεχνικού ιδιώματος των ζωγράφων στους οποίους αποδίδονται, ενώ και οι υπογραφές που έφεραν ήταν πλαστές, ομοίως κατ’ απομίμηση των υπογραφών των ζωγράφων που φέρονται ότι τους δημιούργησαν.
Από την περαιτέρω διερεύνηση προέκυψε ότι, τα μέλη της οργάνωσης είχαν συστήσει και ενταχθεί σε αυτή, τουλάχιστον από το 2014, με επαγγελματική δομή, διακριτούς ρόλους και διαρκή δράση, με σκοπό την αποκόμιση μεγάλου παράνομου περιουσιακού οφέλους, μέσω της κατάρτισης και διακίνησης πινάκων, που παρουσιάζονταν ως αυθεντικοί με πλαστά πιστοποιητικά γνησιότητας.
Ως προς τον τρόπο δράσης (modus operandi) χρησιμοποιούσαν συγκεκριμένη μεθοδολογία και συγκεκριμένα:
- προμηθεύονταν τα απαραίτητα υλικά (χαρτί παλαιού τύπου, μηχανήματα παλαίωσης των έργων, σφραγίδες) για τη δημιουργία πλαστών πινάκων,
- για την πιστοποίηση της αυθεντικότητας των έργων, πλαστογραφούσαν την υπογραφή του εκάστοτε δημιουργού, αποτύπωναν πλαστές χειρόγραφες αφιερώσεις ενώ χρησιμοποιούσαν πλαστές σφραγίδες μεταβίβασης και ψευδείς τίτλους δήθεν υπογεγραμμένους από επιφανείς ιστορικούς τέχνης της εποχής,
- έρχονταν σε επαφή με οίκους δημοπρασιών του εξωτερικού, παραπλανώντας τους για την αυθεντικότητα των πινάκων ισχυριζόμενοι ότι προέρχονται από συλλέκτες του προηγούμενου αιώνα ή από πολιτικά πρόσωπα,
- μέσω διεθνούς δικτύου που είχαν αναπτύξει για την προώθηση των έργων τους, αναρτούσαν τους πίνακες σε ηλεκτρονικές δημοπρασίες και καταλόγους,
- συσκεύαζαν τα έργα σε ξυλοκιβώτια και τα απέστελλαν στο εξωτερικό μέσω μεταφορικής εταιρίας (αερομεταφορά) για την ολοκλήρωση της αγοραπωλησίας.
Για την επίτευξη του σκοπού της παράνομης δραστηριότητάς τους, είχαν αναπτύξει διακριτούς ρόλους, και συγκεκριμένα:
- 35χρονος, ως αρχηγός της εγκληματικής οργάνωσης, είχε αναλάβει το συντονισμό των υπόλοιπων μελών, ερχόταν σε επαφή με οίκους δημοπρασιών, διαπραγματεύονταν τις αγοραπωλησίες και διαχειρίζονταν τα χρήματα που αποκόμιζαν,
- 61χρονος, έχοντας ζωγραφικές δεξιότητες και ειδικές γνώσεις σχετικά με τη φύση και την τεχνοτροπία των ζωγράφων, κατάρτιζε τους πλαστούς πίνακες,
- 69χρονη, εκμεταλλευόμενη την αλλοδαπή καταγωγή της, παρείχε πληροφορίες για την οργάνωση της ψευδούς διαδρομής των έργων, από τους αρχικούς δημιουργούς στα μέλη της οργάνωσης, ενώ παρουσιαζόταν ως συλλέκτρια έργων τέχνης στους υποψήφιους αγοραστές,
- 56χρονος, είχε αναλάβει τη συσκευασία των πινάκων και την παράδοσή τους στις μεταφορικές εταιρίες, την είσπραξη των χρημάτων από τις αγοραπωλησίες, την παραλαβή των πλαστών εγγράφων και σφραγίδων, ενώ εκτελούσε χρέη οδηγού της οργάνωσης και
- 48χρονη, ιδιοκτήτρια καταστήματος κατασκευής σφραγίδων, προμήθευε την οργάνωση με τις πλαστές σφραγίδες.
Συνολικά από τις έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί από τον Φεβρουάριο μέχρι και την 1η Νοεμβρίου 2023, βρέθηκαν και κατασχέθηκαν:
- 18 πίνακες ζωγραφικής (10 εκ των οποίων οι πλαστοί κατόπιν πραγματογνωμοσύνης),
- πλήθος σφραγίδων διαφόρων φορέων,
- πλήθος εγγράφων (εξουσιοδοτήσεις, ιδιόχειρες επιστολές, πιστοποιητικά, υπεύθυνες δηλώσεις)
- 2 λάπτοπ,
- 2 μεταλλικοί φούρνοι που χρησιμοποιούνται για την παλαίωση έργων τέχνης και
- σωληνάρια, πινέλα και σπάτουλες ζωγραφικής.
Χαρακτηριστικό είναι ότι, τα τρία βασικά μέλη της οργάνωσης (35χρονος, 61χρονος και 69χρονη), σε σχετικό οικονομικό έλεγχο που πραγματοποιήθηκε από το Σ.Δ.Ο.Ε. προέκυψε να κατέχουν σημαντικά χρηματικά ποσά σε τραπεζικούς λογαριασμούς, παρότι δεν παρουσιάζουν επαγγελματική και επιχειρηματική δραστηριότητα. Το παράνομο οικονομικό όφελος που αποκόμισε η εγκληματική οργάνωση υπολογίζεται σε ποσό άνω των 6.000.000 ευρώ.
Οι κατασχεθέντες πίνακες ζωγραφικής θα εξεταστούν ως προς τη γνησιότητά τους, ενώ έχουν ενημερωθεί ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Ο.Π.Ι.), ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Εικαστικών Έργων και Εφαρμογών (Ο.Σ.Δ.Ε.Ε.Τ.Ε.) και το Υπουργείο Πολιτισμού. Η σχηματισθείσα δικογραφία υποβλήθηκε στην αρμόδια εισαγγελική Αρχή και η υπόθεση παραπέμφθηκε σε Ανακριτή.
