Η Ευρώπη συνεχίζει με επιτυχία τις προσπάθειές της να απογαλακτιστεί από τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου. Οι αποθήκες φυσικού αερίου γεμίζουν με ταχείς ρυθμούς, παρά τους παρατεταμένους καύσωνες και την αυξημένη ζήτηση για ψύξη, με τα ποσοστά πληρότητας να εγγύζουν το 87%.
Και όλα δείχνουν ότι ο στόχος για πληρότητα 90% έως την 1η Νοεμβρίου θα επιτευχθεί πολύ πριν από την προθεσμία της 1ης Νοεμβρίου 1 .
Σε όλο αυτό βοήθησε σημαντικά το μεγάλο άλμα στις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου. Εν τω μεταξύ, ο στόχος μείωσης της ζήτησης κατά 15% που έθεσε η ίδια η ΕΕ εξακολουθεί να τηρείται .
Ωστόσο, σε αυτό το αισιόδοξο σκηνικό υπάρχει μία παράμετρος που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα: όπως υπόγραμμίζει το think tank Bruegal, είναι πολύ πιθανό κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου και του Οκτωβρίου να υπάρξει υπερπροσφορά φυσικού αερίου στην Ε.Ε.
Προβλήματα στη διαχείριση
Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης θα είναι γεμάτες και η χειμερινή ζήτηση δεν θα έχει ακόμη αυξηθεί. Αυτό το όριο χωρητικότητας θα μπορούσε να υπονομεύσει την ικανότητα της ΕΕ να μεταφέρει φυσικό αέριο από τους καλοκαιρινούς μήνες όπου υπάρχει αφθονία αερίου στους χειμερινούς μήνες κατά τους οποίους η ζήτηση είναι αρκετά αυξημένη. Με λίγα λόγια οι περιορισμένοι χώροι αποθήκευσης μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στη χρηστή διαχείριση αποθεμάτων της ΕΕ.
Το αέριο για το χειμώνα κοστίζει περισσότερο και, επομένως, χωρίς μεγαλύτερη χωρητικότητα αποθήκευσης, η ΕΕ μπορεί να πληρώσει περισσότερα από όσα χρειάζεται.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης Αυγούστου και Σεπτεμβρίου 2023 διαπραγματεύονται σε 26 € ανά μεγαβατώρα, ενώ τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το πρώτο τρίμηνο του 2024 διαπραγματεύονται στα 49 €/MWh. Αυτή η διαφορά των 23 €/MWh – μεγαλύτερη από την απόλυτη τιμή πριν από την κρίση – αντανακλά το σημαντικό ασφάλιστρο που συνδέεται με την παροχή φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή ήπειρο το χειμώνα σε σύγκριση με το καλοκαίρι, ειδικά εάν ο χειμώνας είναι ιδιαίτερα κρύος.
Ο χρόνος πιέζει
Η ΕΕ θα πρέπει επομένως να εξετάσει τις επιλογές για την αποθήκευση περισσότερου αερίου τώρα. Σημαντική συνεισφορά ενδέχεται να προσφέρουν οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης στην Ουκρανία.
Όπως υπογραμμίζει το Bruegel, αυτό μπορεί να αυξήσει την ικανότητα αποθήκευσης της ΕΕ κατά περίπου 10%.
Η διαθέσιμη χωρητικότητα αποθήκευσης στην Ουκρανία, σε όρους όγκου, υπερβαίνει επί του παρόντος την απλήρωτη χωρητικότητα αποθήκευσης στην ΕΕ.
Η εταιρεία που διαχειρίζεται τις αποθήκες φυσικού αερίου της Ουκρανίας, η Naftogaz, κατέστησε σαφές ότι τουλάχιστον το ένα τρίτο αυτής της χωρητικότητας (100 TWh) είναι διαθέσιμο σε ξένους εμπόρους. Αυτό μπορεί να προσφέρει στους traders πιθανά κέρδη περίπου 2 δισεκατομμυρίων ευρώ .
Στα σύνορα
Ιστορικά αναπτυγμένες για να διασφαλίζουν σταθερές ροές από τη Σοβιετική Ένωση προς την Ευρώπη, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης στην Ουκρανία είναι μεγάλες και βρίσκονται στα δυτικά σύνορα της χώρας. Αυτή η αποθήκευση είναι ήδη συνδεδεμένη με το ευρωπαϊκό δίκτυο φυσικού αερίου με εναρμονισμένη ρύθμιση και χρησιμοποιήθηκε σημαντικά τον χειμώνα του 2020.
Σύμφωνα με το Bruegel, μέχρι στιγμής το 2023, οι Ευρωπαίοι traders δεν έχουν κάνει σημαντική χρήση της ουκρανικής αποθήκευσης, για τρεις βασικούς λόγους. Ο πρώτος είναι ο κίνδυνος πολέμου και η πιθανότητα ζημιών στις υποδομές φυσικού αερίου. Δεδομένου ότι οι ίδιες οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης αερίου βρίσκονται πολύ κάτω από το έδαφος, η υποδομή των αγωγών μπορεί να είναι πιο ευάλωτη. Υπάρχουν εκκλήσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση να προσφέρει ασφάλιση για την κάλυψη του σχετικού κινδύνου που αναλαμβάνουν οι έμποροι .
Δεύτερον: συγχρονισμός. Οι στόχοι της ΕΕ για την πλήρωση αποθήκευσης αερίου επικεντρώνονται στην πλήρωση στο 90% των εγκαταστάσεων αποθήκευσης σε κάθε χώρα της ΕΕ, και ως αποτέλεσμα δίνουν κίνητρα για τους πρώτους όγκους αερίου που ρέουν εκεί. Επομένως, είναι πιθανό η αποθήκευση της Ουκρανίας να χρησιμοποιηθεί περισσότερο μόλις οι ευρωπαϊκές χώρες πετύχουν τους στόχους τους. Ωστόσο, ένα ζήτημα με αυτήν την προσέγγιση είναι το όριο χωρητικότητας για την εισαγωγή φυσικού αερίου στην Ουκρανία. Για τις διαδρομές του αγωγού από τη Σλοβακία, την Πολωνία, την Ουγγαρία και τη Ρουμανία, εκτιμούμε ότι τεχνικά δεν μπορούν να ταξιδεύουν από την ΕΕ στην Ουκρανία περισσότερες από 17-20 TWh ανά μήνα. Αυτός ο όγκος μπορεί να συμπληρωθεί με «εικονική αντίστροφη ροή», η οποία συνεπάγεται ότι οι χώρες της ΕΕ στέλνουν ουσιαστικά φυσικό αέριο πίσω στην Ουκρανία, το οποίο προοριζόταν για διαμετακόμιση στα συστήματά τους – όλο αυτό θα είναι ρωσικό αέριο, καθώς αυτό είναι το μόνο αέριο που μεταφέρεται επί του παρόντος στην ΕΕ μέσω της Ουκρανίας. Σε κάθε περίπτωση, η αναμονή μέχρι τον Οκτώβριο του 2023 για να ξεκινήσει η αποστολή φυσικού αερίου στην Ουκρανία θα περιόριζε την ποσότητα της χωρητικότητας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Τέλος, οι Ευρωπαίοι έμποροι μπορεί να ανησυχούν ότι η Ουκρανία δεν θα στείλει το αέριο πίσω στην ΕΕ σε έναν πολύ κρύο χειμώνα. Καθώς η ευρωπαϊκή υποστήριξη και η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ συνεπάγονται ισχυρή δέσμευση από την Ουκρανία να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, τα κράτη μέλη ή η ΕΕ μπορούν με σιγουριά να παρέχουν ρητή ασφάλεια στους εμπόρους.
Συνοψίζοντας, το think tank αναφέρει ότι η χρήση της επιπλέον χωρητικότητας 100 TWh που είναι διαθέσιμη στην Ουκρανία θα δώσει μια καλή ώθηση στις χειμερινές προοπτικές της Ευρώπης και μια ευπρόσδεκτη ώθηση στο εισόδημα της Ουκρανίας. Για να προετοιμαστεί καλύτερα για τον επόμενο χειμώνα, η ΕΕ θα πρέπει να βρει τρόπους για να ενθαρρύνει τη ροή φυσικού αερίου ήδη σήμερα στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης της Ουκρανίας.
«Ζυμώσεις» στις Βρυξέλλες
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «διερευνά εάν και πώς οι εγγυήσεις που εκδίδονται από δημόσιους θεσμούς θα μπορούσαν ίσως να υποστηρίξουν το ξεκλείδωμα της πρόσβασης σε αποθήκες φυσικού αερίου στην Ουκρανία», δήλωσε προ μηνών εκπρόσωπος της Κομισιόν
Από την πλευρά της, η Ukrtransgaz εργάζεται για την παροχή εγγυήσεων για τη μείωση των κινδύνων που σχετίζονται με τον πόλεμο, καθώς επιδιώκει να γίνει «ένα power bank για την Ευρώπη», δήλωσε η εταιρεία σε απάντηση μέσω email σε ερωτήσεις του Bloomberg, προσθέτοντας ότι η ζήτηση έχει ξεπεράσει τις αρχικές προσδοκίες της.
Οι βλέψεις για την επόμενη ημέρα
Η επισκευή της κατεστραμμένης ενεργειακής υποδομής της Ουκρανίας θα κοστίσει δισεκατομμύρια, αλλά η συγκέντρωση των μετρητών θα βοηθήσει την ΕΕ να ολοκληρώσει την απομάκρυνσή της από τη ρωσική ενέργεια, δήλωσε προσφάτως ο επικεφαλής της μεγαλύτερης ενεργειακής εταιρείας της χώρας.
«Η Ουκρανία πρέπει να ανοικοδομηθεί όχι από έλεος αλλά από πρακτικό επιχειρηματικό συμφέρον», δήλωσε στο Politico ο Ολεξέι Τσερνίσοφ, διευθύνων σύμβουλος της κρατικής εταιρείας παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου Naftogaz. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Ουκρανία στοχεύει να επισκιάσει τη Ρωσία ως προμηθευτή φυσικού αερίου ενώ παράλληλα ενισχύει τις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας της στην ΕΕ.
