Είτε είστε από τους ανθρώπους που τραγουδούν στο ντους και χορεύουν στη βροχή, είτε είστε πιο θλιμμένοι, η χαρά δεν είναι απλά κάτι που μας συμβαίνει – όλοι μπορούμε να αλλάξουμε τις συνήθειές μας ώστε να χωρέσουμε περισσότερη στις ζωές μας.
Ιδού λοιπόν 8 συμβουλές επιστημόνων στο BBC News για ένα πιο χαρούμενο 2025.
1. Μην περιορίζετε τις φιλίες καθώς μεγαλώνετε
Η φιλία ωφελεί τους ανθρώπους σε όλες τις ηλικίες, αλλά στην τρίτη ηλικία μπορεί να γίνει μια ιδιαίτερα σημαντική πηγή χαράς. Ενώ οι ηλικιωμένοι συνήθως περιορίζουν τον κοινωνικό τους κύκλο με το πέρασμα των χρόνων, οι έρευνες δείχνουν ότι καλό θα ήταν να παραμένουν ανοιχτοί σε νέες φιλίες, καθώς προσφέρουν διαφορετικά οφέλη από τις οικογενειακές σχέσεις, ενώ είναι πιο διασκεδαστικές και λιγότερο τεταμένες ή φορτισμένες.
Η προσπάθεια διατήρησης ποιοτικών φιλικών σχέσεων καθώς ο άνθρωπος μεγαλώνει έχει πλεονεκτήματα που εκτείνονται πέρα από την ψυχολογική ευεξία – βελτιώνει επίσης τη γνωστική λειτουργία και τη σωματική υγεία. Οι έρευνες δείχνουν σταθερά ότι οι φιλίες είναι εξίσου σημαντικές με τους οικογενειακούς δεσμούς στην πρόβλεψη της ευημερίας κατά την ενηλικίωση και τα γηρατειά.
2. Εξασκηθείτε στην «συγχρονισμένη χαρά»
Η «συγχρονισμένη χαρά» (confelicity), ένας όρος που αναφέρεται στη χαρά που μοιραζόμαστε με τους άλλους, είναι εξίσου σημαντική με τη συμπόνια για τη διατήρηση των φιλικών σχέσεων, σύμφωνα με πολλές μελέτες. Η ενθουσιώδης υποστήριξη όταν ένας φίλος έχει καλά νέα – και το να τον ρωτάμε γι’ αυτά – είναι πολύ σημαντικά συστατικά μιας γερής φιλίας. Αν όμως αντιδράστε πολύ παθητικά – ή υποτιμήσετε ενεργά την επιτυχία του φίλου σας – κινδυνεύετε να καταστρέψετε τη σχέση.
3. Δοκιμάστε τον εθελοντισμό
Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι ο εθελοντισμός μπορεί να βοηθήσει ακόμη και σε σοβαρές παθήσεις όπως ο χρόνιος πόνος και η κατάθλιψη, ενώ ενισχύει και τη γενικότερη ευεξία μας. Μάλιστα, ορισμένοι υγειονομικοί φορείς «συνταγογραφούν» τον εθελοντισμό, συνδέοντας τους ανθρώπους με κοινοτικούς πόρους και δραστηριότητες. Το να στέλνουν τους ανθρώπους στα πάντα, από καλλιτεχνικά εργαστήρια μέχρι ομάδες ποδηλασίας, αποδεικνύεται όλο και περισσότερο ότι είναι έγκυρη παρέμβαση για την υγεία, η οποία θα μπορούσε επίσης να μειώσει την πίεση στις υγειονομικές υπηρεσίες.
4. Συνδεθείτε με τους προγόνους σας
Έρευνες δείχνουν ότι η ενασχόληση με την καταγωγή και τους προγόνους μας μπορεί να έχει βαθιά ψυχολογικά οφέλη. Η Susan M. Moore, ομότιμη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Swinburne της Μελβούρνης, διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που γνωρίζουν περισσότερα για την οικογενειακή τους ιστορία έχουν υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης και ευημερίας. Η ενασχόληση με την έρευνα του γενεαλογικού σας δέντρου μπορεί να οδηγήσει στην αίσθηση ότι ελέγχετε περισσότερο της ζωής σας και ότι κατανοείτε βαθύτερα τη θέση σας στον κόσμο. Η κατανόηση των προκλήσεων και των θυσιών του παρελθόντος ενδυναμώνει τη νεότερη γενιά και χαρίζει μια αίσθηση αυτοεπιβεβαίωσης, προοπτικής και ευγνωμοσύνης.
5. Γράψτε μια λίστα με τρία καλά πράγματα
Το να μετράτε τις ευλογίες σας είναι μια πανάρχαια συμβουλή, και η σοφία της επιβεβαιώνεται από τη σύγχρονη έρευνα. Έχει αποδειχθεί ότι το να γράψουμε μια λίστα με τρία καλά πράγματα που μας έχουν συμβεί μπορεί να βοηθήσει στην τόνωση της διάθεσής μας. Είτε πρόκειται για ένα γεγονός που άλλαξε τη ζωή μας, όπως η επιτυχία σε σημαντικές εξετάσεις ή γέννηση ενός μωρού, είτε για κάτι φαινομενικά ασήμαντο, όπως η συνάντηση με έναν παλιό φίλο ή η απόλαυση ενός ηλιοβασιλέματος, η ανάκλησή του με αυτόν τον τρόπο μπορεί να βελτιώσει την ευημερία μας.
6. Να έχετε κάτι να προσμένετε
Θα μπορούσε η προσδοκία της διασκέδασης να είναι τόσο ικανοποιητική όσο και η ίδια η δραστηριότητα; Πειράματα σε αρουραίους από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Ρίτσμοντ στις ΗΠΑ έδειξαν ότι η προσδοκία μιας ευχάριστης δραστηριότητας – στη συγκεκριμένη περίπτωση, βόλτες με ειδικά μικροσκοπικά αυτοκίνητα –δημιουργούσε θετική διάθεση. Το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους – αν κανονίζουμε συστηματικά και προσμένουμε θετικές δραστηριότητες ή γεγονότα, θα μπορούσαμε να επαναπρογραμματίσουμε τον εγκέφαλό μας ώστε να είμαστε πιο αισιόδοξοι και χαρούμενοι.
7. Μην κάνετε τίποτα
Αν έχετε φτάσει μέχρι εδώ στη λίστα, αυτή η συμβουλή μπορεί να σας εκπλήξει κάπως. Αλλά η έρευνα δείχνει ότι το να ανησυχείτε υπερβολικά για το να είστε χαρούμενοι, στην πραγματικότητα αποτελεί εμπόδιο. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσετε ότι το κυνήγι της ευτυχίας μπορεί να οδηγήσει σε απογοήτευση. Η υπερβολική προσδοκία για χαρά μπορεί να προκαλέσει αίσθημα απογοήτευσης όταν αυτή τελικά δεν έρχεται. Η Iris Mauss, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ, έχει αποδείξει με έρευνες ότι η έντονη επιθυμία και επιδίωξη της ευτυχίας μπορεί να αυξήσει τα αισθήματα μοναξιάς και αποσύνδεσης. Συνιστά την υιοθέτηση μιας πιο στωικής στάσης και την αποδοχή των σκαμπανεβασμάτων της ζωής.
8. Μην καταναλώνετε πολλή καφεΐνη
Ένα φλιτζάνι καφέ μπορεί να δώσει στον εγκέφαλο και το σώμα σας την ώθηση που χρειάζεται, ενώ έρευνες έχουν διαπιστώσει ακόμη και αντικαταθλιπτικές ιδιότητες. Ωστόσο η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης και σε λάθος ώρες, θα μπορούσε να διαταράξει τον ύπνο και να ενισχύσει το άγχος. Οι επιστήμονες συνιστούν να παίρνετε την τελευταία σας δόση καφεΐνης οκτώ με εννέα ώρες πριν πάτε για ύπνο, ενώ θα πρέπει να την περιορίσετε σε 400mg ημερησίως, δηλαδή σε δύο έως τρία φλιτζάνια καφέ, ανάλογα με το πόσο δυνατός είναι.
