Εν μέσω ενός ακόμα πολέμου, με την εμπόλεμη κατάσταση στην Μέση Ανατολή να μην δείχνει σημάδια αποκλιμάκωσης, η αγορά ενέργειας για ακόμα μια φορά δοκιμάζεται και το τοπίο παραμένει θολό ενόψει του χειμώνα. Από την 7η Οκτωβρίου, ημέρα επίθεσης της Χαμάς στα εδάφη του Ισραήλ, η τιμή στο βαρέλι του Πετρελαίου έχει αυξηθεί κατά 8,1%, ενώ αντίστοιχα η τιμή του Φυσικού Αερίου ανά κιλοβατώρα κατέγραψε ποσοστιαία άνοδο κατά 28,6%.
Οι επόμενες ημέρες θα είναι κρίσιμες, ενώ ήδη υπάρχουν δυσοίωνα σενάρια που αναφέρουν πως η αγορά θα βιώσει αντίστοιχη κρίση με αυτήν μετά το ξέσπασμα του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Ορισμένοι ειδικοί της αγοράς, εκτιμούν πως υπάρχει το ενδεχόμενο να βιώσουμε ξανά πετρελαϊκή κρίση αντίστοιχη με το 1973. Η ενεργειακή κρίση που ξέσπασε απόρροια της ΡωσοΟυκρανικής εμπλοκής, οδήγησε την ενέργεια σε τιμές άνευ προηγουμένου με την Μέση Οριακή Τιμή (MCP) στην Ελλάδα να φτάνει στην κορύφωση της τον Αύγουστο του 2022 στα 429,38€/Μwh.
Oι τιμές ενέργειας αποτέλεσαν κατασταλτικό παράγοντα που δημιούργησε προβλήματα βιωσιμότητας για τη σύγχρονη ελληνική επιχείρηση. Επιπλέον, έβαλαν φρένο στις επενδύσεις καθώς και στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων, καθώς εν μέσω ενεργειακή κρίσης ο πρωταρχικός στόχος ήταν η επιβίωση.
Αν υπήρξε ένας παράγοντας όπου συντέλεσε τα μέγιστα στην επιβίωση και την αποκλιμάκωση της ενεργειακή κρίσης, αυτός ήταν οι ΑΠΕ και το καθεστώς αυτοπαραγωγής (ή αλλιώς Net-Metering). Η ενεργειακή ανεξαρτησία και η πράσινη μετάβαση, είναι ο πυρήνας της επιβίωσης και ο οδηγός για την αγορά ενέργειας στο βραχυπρόθεσμο μέλλον. Δίχως την Αυτοπαραγωγή, όπου η επιχείρηση είχε την δυνατότητα να παράξει την δική της ενέργεια και να την καταναλώνει σε πραγματικό χρόνο, δίχως να επηρεάζεται από την ραγδαία αύξηση στη τιμή αυτής, εκατοντάδες επιχειρήσεις θα είχαν καταρρεύσει. Ιδιαίτερα οι επιχειρήσεις με εξαγώγιμα προϊόντα υστερούσαν στον ανταγωνισμό αφού αντίστοιχα προϊόντα παράγονται με χαμηλότερο κόστος ενέργειας σε άλλες (γειτονικές) χώρες.
Από τότε έως και σήμερα, το καθεστώς αυτοπαραγωγής έχει πλέον αλλάξει, και το Net-Metering έχει πλέον αντικατασταθεί από το Net-Billing ενσωματώνοντας δύο Κοινοτικές Οδηγίες για τις ΑΠΕ. Ο συμψηφισμός της παραγόμενης ενέργειας με το νέο καθεστώς θα αλλάζει, και πλέον η ενέργεια θα συμψηφίζεται λογιστικά και όχι ενεργειακά. Όμως, από την ψήφιση του Νόμου 5037/2023 τον Μάρτιο του 2023, επτά μήνες πριν, δεν υπάρχει ακόμα ρυθμιστικό πλαίσιο που να αποσαφηνίζει τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμοστεί το Net-Billing και θα αποτελέσει λύση για την επιχείρηση.
Τα ερωτήματα που τίθενται στην παρούσα φάση είναι πολλά, ορισμένα εκ των οποίων.
-Γιατί επτά μήνες μετά την ψήφιση του Ν. 5037/2023, δεν υπάρχει καμία Υπουργική Απόφαση σχετικά με το Net-Billing αντίθετα με το νόμο που καταργήθηκε άμεσα;
-Γιατί ο κύκλος αιτήσεων του Net-Metering άνω των 100kW έχει κλείσει από τον Ιούνιο, με αποτέλεσμα να υπάρχει “πάγωμα” αγοράς στο καθεστώς Αυτοπαραγωγής;
-Με την αγορά ενέργειας ήδη να οδεύει ανοδικά, πως οι επιχειρήσεις θα εξασφαλίσουν την ενεργειακή τους αυτονομία; Ο επιχειρηματίας στην Ελλάδα με τι κριτήρια θα επενδύσει όταν είναι ευάλωτος απέναντι στο ράλι των τιμών ενέργειας;
-Η κυβερνητική εξαγγελία για Φ/Β σε επιχειρήσεις, υπό ποιο θεσμικό πρίσμα θα υλοποιηθεί, εφόσον δεν υπάρχει κάποιο καθεστώς Net-Billing σε ισχύ άνω των 100 kW; Θα επιλύσουν το πρόβλημα που επικαλείται ο ΔΕΔΔΗΕ με την υπέρβαση της στάθμης βραχυκύκλωσης για να μπορούν να μπουν συστήματα zero feed-in και σε κορεσμένες περιοχές;
-Τα πρόσφατα δημοσιεύματα για επιδότηση έργων ενεργειακού συμψηφισμού με τη μέθοδο zero feed-in θα δημοσιευτεί μέχρι τις αρχές Νοέμβρη που αναφέρουν πηγές μέσα από το ΥΠΕΝ; Ή θα ακολουθήσουν το ίδιο δρόμο με τις προηγούμενες εξαγγελίες για προγράμματα ΕΣΠΑ , Αναπτυξιακό και Πράσινο Μετασχηματισμό( αφορούσε συστήματα μέχρι 10 kW που δεν αρκούν ούτε για μια κατοικία με μεγάλες καταναλώσεις) που δεν υλοποιήθηκαν ποτέ και το μόνο που κατάφεραν ήταν το πάγωμα της αγοράς;
Οι αστάθμητοι παράγοντες στην αγορά ενέργειας ενόψει ενός ακόμα χειμώνα είναι πολλοί. Οι τωρινές εξελίξεις, κρατάνε επιφυλακτικούς όλους τους εμπλεκόμενους στην αγορά, είτε προμηθευτές είτε τελικούς καταναλωτές. Η κυβερνητική σιγή στο καθεστώς της αυτοπαραγωγής, αφήνει για ακόμη μια φορά τις επιχειρήσεις μετέωρες και φρενάρει την “Πράσινη Μετάβαση” που αποτελεί την σημαντικότερη λύση στο πρόβλημα της ενεργειακής κρίσης και της εξάρτησης από τους ορυκτούς πόρους.