Με το φθινόπωρο να κάνει αισθητή την παρουσία του και τα περιστατικά ιώσεων να αυξάνονται, οι υγειονομικές αρχές επισημαίνουν πως ο έγκαιρος εμβολιασμός παραμένει το ισχυρότερο «όπλο» για την προστασία του πληθυσμού.
Όπως έχει αναφέρει ο υπουργός Υγείας, κ. Άδωνις Γεωργιάδης, την περασμένη χειμερινή περίοδο (2024-2025) οι νοσηλείες λόγω γρίπης, Covid-19 και αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV) μειώθηκαν σε λιγότερο από το 1/3, χάρη στον εκτεταμένο εμβολιασμό. Για τον λόγο αυτό, οι αρμόδιοι φορείς καλούν τους πολίτες να προγραμματίσουν εγκαίρως τον εμβολιασμό τους για τη σεζόν 2025-2026, προστατεύοντας τόσο τον εαυτό τους όσο και το κοινωνικό τους περιβάλλον.
Οι τρεις πιο συχνές αναπνευστικές νόσοι του χειμώνα παραμένουν: η εποχική γρίπη, ο κορωνοϊός (Covid-19) και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV). Ιδιαίτερα για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, οι υγειονομικές αρχές συστήνουν τήρηση των σχετικών οδηγιών, ώστε να «θωρακιστούν» έναντι στο ενδεχόμενο σοβαρής νόσησης ή ακόμα και θανάτου.
1. Εποχική γρίπη
Στην εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας παρουσιάζονται αναλυτικά τα διαθέσιμα αντιγριπικά εμβόλια (Vaxigrip TIV, Influvac, Flucelvax, Efluelda, Fluad, Fluenz) και οι ομάδες στις οποίες απευθύνονται. Ο εμβολιασμός χαρακτηρίζεται από υψηλή ασφάλεια και αποτελεσματικότητα και μπορεί να πραγματοποιηθεί ταυτόχρονα, πριν ή μετά τον εμβολιασμό για την Covid-19, σε διαφορετικά σημεία του σώματος. Η ανοσία αναπτύσσεται σε περίπου 2 εβδομάδες, γι’ αυτό και συνιστάται ο εμβολιασμός πριν από την έξαρση των κρουσμάτων.
Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, προτεραιότητα δίνεται σε:
- άτομα άνω των 60 ετών,
- βρέφη και παιδιά 6 μηνών έως 5 ετών,
- παιδιά άνω των 5 ετών που λαμβάνουν μακροχρόνια ασπιρίνη,
- παιδιά άνω των 5 ετών και ενήλικες με χρόνια νοσήματα ή επιβαρυντικούς παράγοντες,
εγκυμονούσες, λεχωΐδες και θηλάζουσες, - άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία ή ανοσοκαταστολή,
- επαγγελματίες υγείας, φροντιστές ευάλωτων ατόμων ή βρεφών, κλειστούς πληθυσμούς (π.χ. στρατός) και όσους εργάζονται με ζώα υψηλού κινδύνου (π.χ. πτηνά, χοίρους).
Τα συμβατικά εμβόλια διατίθενται και στα φαρμακεία χωρίς ιατρική συνταγή (εξαιρούνται τα ανοσοενισχυμένα, για άτομα άνω των 65 ετών). Για πρώτη φορά, διατίθενται και ρινικά εμβόλια για παιδιά και εφήβους έως 18 ετών -μια πιο φιλική επιλογή, για την οποία, ωστόσο, ενδείκνυται η εξατομικευμένη σύσταση (βλ. περιπτώσεις άσθματος). Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος όλα τα διαθέσιμα εμβόλια είναι τριδύναμα, ενώ κάθε εμβολιασμός καταχωρείται στο Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών. Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά δεδομένα, η έξαρση της γρίπης κορυφώνεται μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου, περίοδο κατά την οποία αναμένεται να συν-κυκλοφορεί και ο ιός SARS-CoV-2.
2. Covid-19
Παρά τη μείωση των σοβαρών περιστατικών, η Covid-19 εξακολουθεί να προκαλεί σημαντική νοσηρότητα και θνητότητα, με εξάρσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Ο ΕΟΔΥ υπενθυμίζει ότι, αν και η συλλογική ανοσία έχει ενισχυθεί μέσω φυσικής νόσησης και εμβολιασμού, η ενισχυτική δόση παραμένει απαραίτητη για την επαρκή προστασία.
Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών συνιστά τον εμβολιασμό σε:
- άτομα άνω των 60 ετών,
- βρέφη, παιδιά και ενήλικες 6 μηνών-59 ετών με υποκείμενα νοσήματα ή/και επιβαρυντικούς παράγοντες,
- άτομα με ανοσοκαταστολή
- εγκυμονούσες με υποκείμενα νοσήματα,
- επαγγελματίες υγείας.
Για τη σεζόν 2025-2026, ο εμβολιασμός θα πραγματοποιείται με το επικαιροποιημένο εμβόλιο LP.8.1, ενώ για τα άτομα άνω των 75 ετών, συνιστάται μία επιπλέον δόση, 6 μήνες μετά από τον τελευταίο εμβολιασμό. Τα ραντεβού προγραμματίζονται μέσω της πλατφόρμας emvolio.gov.gr ή στα φαρμακεία.
Αν και αυτή την περίοδο η κυκλοφορία του ιού στην ΕΕ/ΕΟΧ παραμένει χαμηλή, οι ειδικοί προειδοποιούν για αναμενόμενη αύξηση τις επόμενες εβδομάδες. Ο εμβολιασμός, επισημαίνουν, εξακολουθεί να αποτελεί το πιο αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης έναντι της σοβαρής νόσησης και του θανάτου.
3. Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV)
Από την 1η Οκτωβρίου, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ) υλοποιεί ενημερωτική εκστρατεία για τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV), που θα διαρκέσει έως την 1η Νοεμβρίου. Όπως ανέφερε ο πρόεδρος της ΕΠΕ, καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ, Στέλιος Λουκίδης, «δεν υπάρχει μέχρι σήμερα θεραπεία για τον RSV. Η πρόληψη μέσω του εμβολιασμού αποτελεί τη μόνη προστασία». Η έξαρση του ιού παρατηρείται συνήθως από Νοέμβριο έως Φεβρουάριο, περίοδο κατά την οποία αυξάνονται οι νοσηλείες και η θνητότητα.
Η ΕΠΕ συνιστά τον εμβολιασμό με ένα από τα 2 διαθέσιμα εμβόλια (RSVPreF3 ή RSVpreF), εγκεκριμένα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA). Τα εμβόλια θεωρούνται εξίσου ασφαλή και αποτελεσματικά για:
άτομα άνω των 60 ετών (με ή χωρίς συννοσηρότητες),
ασθενείς με ΧΑΠ, άσθμα, κυστική ίνωση, σοβαρή διάμεση πνευμονοπάθεια, σοβαρή πνευμονική υπέρταση, άλλες χρόνιες παθήσεις ή συννοσηρότητες.
Ιδιαίτερη σημασία έχει ο εμβολιασμός των εγκύων μεταξύ 32ης και 36ης εβδομάδας κύησης, καθώς εξασφαλίζει την απαραίτητηα προστασία στα βρέφη για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής τους -την πιο ευάλωτη περίοδο.
