Οι καρχαρίες γκόμπλιν (καλικάντζαροι) είναι ψάρια βαθέων υδάτων, των οποίων τα τρομακτικά, προεξέχοντα σαγόνια αποτέλεσαν έμπνευση για τα πλάσματα των ταινιών «Alien».
Για τους συγκεκριμένους καρχαρίες λίγα είναι γνωστά. Ζουν σε βαθιά παράκτια ύδατα σε όλο τον κόσμο, αλλά δεν έχουν βρεθεί ποτέ στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Ομάδα επιστημόνων (σ.σ.: ανάμεσά τους και Ελληνες) δημοσίευσε επιστημονική μελέτη σχετικά με την ανακάλυψη ενός καρχαρία καλικάντζαρου που είχε ξεβραστεί σε παραλία της Ανάφης.
Η ανακοίνωση για το εύρημα, πέρυσι, στο περιοδικό Mediterranean Marine Science προκάλεσε εντύπωση στην επιστημονική κοινότητα. Οσα ακολούθησαν προκαλούν πολλά ερωτήματα τόσο στους επιστήμονες όσο και σε όσους ασχολούνται με συγκεκριμένα θέματα.
Σύμφωνα με την αρχική επιστημονική εργασία, ο καρχαρίας καλικάντζαρος ανακαλύφθηκε από τον Γιάννη Παπαδάκη τον Αύγουστο του 2020. Ο κ. Παπαδάκης τοποθέτησε το πλάσμα στα βράχια και το φωτογράφισε. Η εικόνα κατέληξε στα χέρια τοπικής ομάδας επιστημόνων και, δύο χρόνια αργότερα, τη δημοσίευσαν μαζί με καταγραφές άλλων ειδών που βρέθηκαν για πρώτη φορά στη Μεσόγειο
Η επιστημονική ομάδα θεώρησε πως η έρευνά της ήταν επιτυχής, ωστόσο δεν άργησε να έρθει η στιγμή που ειδικοί σε θέματα καρχαριών από όλο τον κόσμο άρχισαν να εκφράζουν τις αμφιβολίες τους σχετικά με τη γνησιότητα του καρχαρία καλικάντζαρου.
Ο Ντέιβιντ Εμπερτ, συγγραφέας του βιβλίου «Οι καρχαρίες του κόσμου», ανέφερε πως κάτι δεν πήγαινε καλά με τη φωτογραφία.
«Αρκετά πράγματα σχετικά με τον καρχαρία που βρέθηκε στην Ελλάδα ήταν ασυνήθιστα. Είναι πολύ μικρός και τα βράγχιά του δεν φαίνονται να είναι πραγματικά ανοιχτά, είπε. Δεν φαίνεται καθόλου φυσικός», σημείωσε.
Ο ίδιος και άλλοι ειδικοί ήταν επίσης επιφυλακτικοί επειδή δεν είχε γίνει άμεση εξέταση του καρχαρία. Το έγγραφο βασίστηκε αποκλειστικά σε μια φωτογραφία και μια σύντομη περιγραφή που παρείχε ο Γ. Παπαδάκης.
Τον Νοέμβριο, μια άλλη ομάδα ερευνητών καρχαριών δημοσίευσε έγγραφο με το οποίο αμφισβητούσε πως ο καρχαρίας καλικάντζαρος που βρέθηκε στην Ελλάδα ήταν πραγματικό ζώο.
«Εχουμε αμφιβολίες ότι ο καρχαρίας καλικάντζαρος στην αρχική δημοσίευση “είναι ένα φυσικό δείγμα”. Η έλλειψη δοντιών του δείγματος, τα υπερβολικά στρογγυλεμένα πτερύγιά του και ο μικρός αριθμός σχισμών στα βράγχιά του δεν είναι χαρακτηριστικά ενός καρχαρία καλικάντζαρου», ανέφεραν.
Λίγο αργότερα, μια άλλη εικόνα που κοινοποιήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπέρδεψε ακόμη περισσότερα τα πράγματα. Επρόκειτο για ένα πλαστικό παιχνίδι καρχαρία καλικάντζαρου που πωλούνταν από την ιταλική εταιρεία παιχνιδιών DeAgostini και είχε εκπληκτική ομοιότητα με τον καρχαρία καλικάντζαρο της φωτογραφίας.
Αυτό το παιχνίδι «παρουσιάζει μεγάλη ομοιότητα με το δείγμα της δημοσιευμένης εικόνας», δήλωσε ο Jürgen Pollerspöck, ανεξάρτητος ερευνητής καρχαριών, ο οποίος αμφισβητούσε τη γνησιότητα του ελληνικού καρχαρία καλικάντζαρου.
Νωρίτερα αυτό τον μήνα ήρθε η απάντηση της επιστημονικής ομάδας που είχε κάνει την αρχική δημοσίευση και της οποίας τα ευρήματα αμφισβητούνταν. Στην απάντησή τους, οι ερευνητές τροποποίησαν την εκτίμησή τους για το μέγεθος του καρχαρία, από τις 30 ίντσες σε περίπου 7, και είπαν πως ο εν λόγω καρχαρίας καλικάντζαρος θα μπορούσε να είναι έμβρυο.
«Εμβρυα αυτού του μεγέθους δεν είναι βιώσιμα», απάντησε ο συγγραφέας που αμφισβητούσε εξαρχής την ύπαρξη του καρχαρία.
Οπως αναφέρουν οι New York Times, την περασμένη εβδομάδα οι συγγραφείς της αρχικής δημοσίευσης την απέσυραν εντελώς, καθώς και την απάντησή τους στην κριτική, παραδεχόμενοι ότι υπήρχε υπερβολική αβεβαιότητα σχετικά με το εύρημα.
Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από το αν ο καρχαρίας στην εικόνα αυτή αποδειχθεί πως είναι πραγματικό ψάρι, ή απλώς ένα κομμάτι πλαστικής ρύπανσης, οι επικριτές λένε ότι η δημοσίευση και η ανάλυση μίας και μόνο εικόνας σε επιστημονικό περιοδικό θέλει ιδιαίτερη προσοχή.
