Ο άνθρωπος δεν είναι προορισμένος να ζει μόνος του. Ο Θεός τον έπλασε ως κοινωνικό ον, προορισμένο για σχέση, αγάπη και αλληλεγγύη. Ο πλησίον μας δεν είναι απλώς ένας συνάνθρωπος που υπάρχει γύρω μας, αλλά ένα πολύτιμο δώρο του Θεού, μια ευκαιρία για να φανερώσουμε την αγάπη Του στη ζωή μας.
Ο ίδιος ο Χριστός, όταν ρωτήθηκε ποια είναι η μεγαλύτερη εντολή, απάντησε: «Αγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου… καὶ τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν». (Ματθ. 22,37-39).
Η εντολή αυτή φανερώνει ότι η αγάπη προς τον πλησίον είναι αδιάσπαστα δεμένη με την αγάπη προς τον Θεό. Δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε πως αγαπάμε τον Θεό, αν δεν αγαπάμε τον συνάνθρωπό μας. Ο Απόστολος Ιωάννης τονίζει χαρακτηριστικά: «Εἴ τις εἴπῃ ὅτι ἀγαπῶ τὸν Θεόν, καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ μισῇ, ψεύστης ἐστίν» (Α΄ Ιω. 4,20).
Ο Θεός μάς χαρίζει ανθρώπους στη ζωή μας ως μέσα πνευματικής διαπαιδαγώγησης. Άλλοι είναι πηγή χαράς, αγάπης και στήριξης. Άλλοι, όμως, μας δοκιμάζουν, μας δυσκολεύουν ή μας αδικούν. Όμως ακόμη κι αυτοί είναι δώρα Θεού, γιατί μας δίνουν ευκαιρίες να ασκήσουμε την ταπείνωση, την υπομονή και τη συγχώρηση.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος επισημαίνει: «Εάν δεν υπήρχαν οι φτωχοί, δεν θα είχαμε ευκαιρία ελεημοσύνης. Εάν δεν υπήρχαν εχθροί, δεν θα είχαμε ευκαιρία για συγχώρηση». (PG 58, 508).
Η στάση μας απέναντι στον πλησίον είναι καθρέφτης της πνευματικής μας ζωής. Αν δεν μπορούμε να αγαπήσουμε, να ανεχθούμε ή να συγχωρήσουμε τον πλησίον, πώς μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ζούμε κατά Χριστόν;
Ο Μέγας Βασίλειος τονίζει ότι η κοινωνία με τους άλλους είναι απαραίτητη για τη σωτηρία μας: «Ο Θεός δεν έδωσε σε έναν άνθρωπο όλα τα χαρίσματα, ώστε να έχει ανάγκη τον πλησίον του». (PG 31, 608).
Κανείς δεν είναι αυτάρκης. Χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον, όχι μόνο για τις υλικές ανάγκες, αλλά κυρίως για την πνευματική μας πορεία. Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, με λόγο γεμάτο αγάπη, λέει: «Ο αδελφός μας είναι η ζωή μας». (Ἔργα, σ. 468).
Μέσα από τον πλησίον μας συναντούμε τον ίδιο τον Χριστό. Γι’ αυτό και ο Χριστός μάς βεβαιώνει: «Ἐφ’ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε» (Ματθ. 25,40).
Ο πλησίον μας είναι δώρο Θεού. Μέσα από τη σχέση μας μαζί του μαθαίνουμε να αγαπάμε αληθινά, να υπομένουμε, να συγχωρούμε και να αγωνιζόμαστε για την εν Χριστώ τελείωση. Ας προσευχηθούμε, λοιπόν, ώστε η καρδιά μας να γεμίσει με την αγάπη του Χριστού, ώστε να βλέπουμε κάθε άνθρωπο ως ευλογία και δρόμο προς τη σωτηρία.