Ολοένα και πληθαίνουν οι φωνές που κάνουν λόγο για ανησυχητική αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάθε χρόνο, εγείροντας σοβαρό προβληματισμό σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία, ιδίως καθώς οι καύσωνες γίνονται πιο συχνοί και έντονοι. Μια νέα μελέτη από τη Σχολή Γεροντολογίας USC Leonard Davis School of Gerontology δείχνει ότι η παρατεταμένη έκθεση σε ακραία θερμότητα μπορεί να επιταχύνει τη βιολογική γήρανση στους ηλικιωμένους.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Science Advances, αποκαλύπτει ότι τα άτομα που ζουν σε θερμότερες περιοχές τείνουν να εμφανίζουν μεγαλύτερη βιολογική γήρανση σε σύγκριση με εκείνα που ζουν σε ψυχρότερες περιοχές. Σύμφωνα με την επικεφαλής συγγραφέα Jennifer Ailshire, καθηγήτρια γεροντολογίας και κοινωνιολογίας στο USC, αυτό θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.
Σε αντίθεση με τη χρονολογική ηλικία, η οποία καθορίζεται από τον αριθμό των ετών που έχει ζήσει ένα άτομο, η βιολογική ηλικία αντικατοπτρίζει το πόσο καλά λειτουργεί το σώμα σε μοριακό και κυτταρικό επίπεδο. Η υψηλότερη βιολογική ηλικία σε σχέση με τη χρονολογική ηλικία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ασθενειών και θνησιμότητας.
Για να διερευνήσουν τη σχέση μεταξύ υψηλών θερμοκρασιών και βιολογικής γήρανσης, οι ερευνητές ανέλυσαν τα δεδομένα περισσότερων από 3.600 συμμετεχόντων ηλικίας 56 ετών και άνω στη μελέτη Health and Retirement Study (HRS). Η μελέτη διήρκεσε 6 χρόνια, με τους ερευνητές να εξετάζουν δείγματα αίματος, αναζητώντας επιγενετικές αλλαγές – τροποποιήσεις στη γονιδιακή έκφραση, μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται μεθυλίωση του DNA.
Χρησιμοποιώντας επιγενετικά ρολόγια -μαθηματικά μοντέλα που εκτιμούν τη βιολογική ηλικία- οι ερευνητές συνέκριναν αυτές τις μεταβολές της βιολογικής ηλικίας με ιστορικά δεδομένα για τον δείκτη θερμότητας από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (NWS) μεταξύ 2010 και 2016.
Σημειώνεται ότι η NWS ταξινομεί τα επίπεδα του δείκτη θερμότητας σε 3 κατηγορίες, με βάση τους κινδύνους για την υγεία:
- Προσοχή (27-32°C)
- Ακραία προσοχή (32-39°C)
- Κίνδυνος (39-51°C)
Στη μελέτη εξετάστηκαν και τα τρία επίπεδα. Επιπλέον, οι ερευνητές συνυπολόγισαν και τον δείκτη θερμότητας, πέρα από τη θερμοκρασία του αέρα, ώστε να ληφθεί υπόψη και ο ρόλος της υγρασίας στο θερμικό στρες.
Τα ευρήματα αποκάλυψαν μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης στη ζέστη και της επιτάχυνσης της βιολογικής γήρανσης. Σύμφωνα με την ερευνήτρια Eunyoung Choi, οι συμμετέχοντες που ζούσαν σε περιοχές με συχνές ημέρες υψηλής θερμοκρασίας βίωσαν έως και 14 μήνες επιπλέον βιολογικής γήρανσης σε σύγκριση με εκείνους που ζούσαν σε ψυχρότερες περιοχές.
Η επίδραση αυτή παρέμενε ακόμη και μετά τη συνεκτίμηση άλλων παραγόντων, όπως οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, οι συνήθειες του τρόπου ζωής και δημογραφικά στοιχεία, υποδεικνύοντας ότι η έκθεση στη ζέστη επιδρά από μόνη της στη διαδικασία γήρανσης.
Οι κίνδυνοι για τους ηλικιωμένους
Οι ηλικιωμένοι ενήλικες είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην ακραία ζέστη λόγω των αλλαγών στην ικανότητα να ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του σώματός τους. «Στην πραγματικότητα, πρόκειται για τον συνδυασμό θερμότητας και υγρασίας», εξήγησε η δρ. Ailshire. «Οι ηλικιωμένοι δεν ιδρώνουν με τον ίδιο τρόπο όπως τα νεότερα άτομα. Αρχίζουμε να χάνουμε την ικανότητά μας να δροσιστούμε μέσω της εξάτμισης, γεγονός που καθιστά την υψηλή υγρασία ιδιαίτερα επικίνδυνη».
Με την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας και τη γήρανση των πληθυσμών, τα ευρήματα της μελέτης υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη θέσπισης στρατηγικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Οι ερευνητές προτείνουν τον σχεδιασμό υποδομών, όπως:
- Αύξηση των αστικών χώρων πρασίνου και της κάλυψης με δέντρα
- Σχεδιασμός σκιερών πεζοδρομίων και στάσεων λεωφορείων
- Δημιουργία κέντρων ψύξης για ευάλωτους πληθυσμούς
Σε επόμενο στάδιο, οι μελετητές θέλουν να εντοπίσουν πρόσθετους παράγοντες που συμβάλλουν στη βιολογική γήρανση λόγω θερμότητας και τις πιθανές κλινικές επιπτώσεις τους. «Αν παντού ο πλανήτης γίνεται πιο ζεστός και ο πληθυσμός γερνάει, πρέπει να γίνουμε πολύ πιο έξυπνοι στις στρατηγικές μετριασμού», τόνισε η δρ. Ailshire.
Καθώς οι παγκόσμιες θερμοκρασίες συνεχίζουν να αυξάνονται, οι προληπτικές λύσεις κρίνονται απαραίτητες για την προστασία των ευάλωτων πληθυσμών από τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της έκθεσης στη θερμότητα.
