Σε σημαντική δοκιμασία, που αν δεν ληφθούν μέτρα μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε διακοπές ηλεκτροδότησης, πρόκειται να τεθεί το ηλεκτρικό σύστημα το Πάσχα, όπως διαβλέπει το ΥΠΕΝ, με βάση και τις εισηγήσεις που δέχεται από τους αρμόδιους φορείς.
Το πρόβλημα επιτείνεται καθώς είναι πολύ πιθανό, την εφετινή πασχαλινή περίοδο, με τη μειωμένη λόγω των ημερών ζήτηση και την πολύ αυξημένη παραγωγή ΑΠΕ, να μην είναι καν επαρκές το να επιβληθούν περικοπές σε εκείνα τα πάρκα ΑΠΕ στα οποία είναι κάτι τέτοιο τεχνικά εφικτό. Σε ποιά πάρκα είναι σήμερα τεχνικά εφικτό να γίνουν περικοπές; Πρώτον, σχεδόν σε όλους τους σταθμούς ΑΠΕ στο δίκτυο του ΑΔΜΗΕ και δεύτερον στα μικρά φωτοβολταϊκά στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ που είναι άνω των 400 κιλοβάτ και τα οποία είτε διαθέτουν εξοπλισμό «set-point», είτε συνδέονται μέσω αποκλειστικών γραμμών.
Σε αυτό το πλαίσιο, και με την αγωνία ενός (έστω και μερικού) μπλακάουτ, στόχος του υπουργείου είναι να τεθούν έγκαιρα σε ισχύ τα νέα μέτρα για περικοπές στο δίκτυο διανομής, όπως αυτά περιγράφονται στη «Μεθοδολογία εφαρμογής περιορισμών έγχυσης σε σταθμούς ΑΠΕ», που εισηγείται ο ΔΕΔΔΗΕ και έχει θέσει σε διαβούλευση η ΡΑΑΕΥ. Πιο συγκεκριμένα, με δεδομένο ότι η Κυριακή του Πάσχα είναι στις 20 Απριλίου, η μεθοδολογία θα πρέπει να έχει ενεργοποιηθεί το αργότερο μέχρι τις 10 Απριλίου.
Επίσης, και πάλι με το «βλέμμα» στην επείγουσα συνθήκη που είναι πολύ πιθανό να επικρατήσει το φετινό Πάσχα, το υπουργείο αποφάσισε να μη δοθεί καμία παράταση στην προθεσμία της 13ης Φεβρουαρίου για την εγκατάσταση εξοπλισμού «set point» στα φωτοβολταϊκά ισχύος από 400 κιλοβάτ έως 1 Μεγαβάτ. Κάτι που σημαίνει ότι όποιο πάρκο δεν έχει κάνει τη σχετική εγκατάσταση έως την Πέμπτη, θα κινδυνεύει εφεξής να αποσυνδεθεί από το ηλεκτρικό σύστημα, από συνεργεία του ΔΕΔΔΗΕ που θα ξεκινήσουν να κάνουν αποσυνδέσεις.
Γιατί αναμένεται «δύσκολο» το Πάσχα
Πάντα το Πάσχα η κατανάλωση ρεύματος πέφτει κατά πολύ. Όσον αφορά τη φετινή πασχαλινή περίοδο όμως, μία δυσοίωνη ιδιαιτερότητα σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές, είναι πως συμπίπτει με το Πάσχα των Καθολικών. Επομένως, δεν αναμένεται οι εξαγωγές να βοηθήσουν στη διαχείριση της πλεονάζουσας παραγωγής ΑΠΕ, με την εξαγωγή σημαντικών ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας εκτός συνόρων.
Την ίδια στιγμή, στη σχετική «άσκηση» επιβαρυντικά λειτουργεί και η προέλαση των ΑΠΕ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, συγκριτικά με το Πάσχα του 2024 η συνολική εγκατεστημένη ισχύς έχει αυξηθεί κατά 1 Γιγαβάτ και πάνω. Κάτι που σημαίνει μεγαλύτερη «πράσινη» δυναμικότητα και, κατά συνέπεια, ότι είναι πολύ πιθανόν φέτος να υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερο «ψαλίδι».
Τα παραπάνω συνηγορούν στο γεγονός ότι μπορεί κάλλιστα να χρειαστεί φέτος να γίνουν απορρίψεις «πράσινης» παραγωγής, πιο διευρυμένες από το χαρτοφυλάκιο που είναι σήμερα τεχνικά δυνατό να περικοπεί. Με άλλα λόγια, θα χρειαστεί να υπάρξουν παρεμβάσεις στο χαρτοφυλάκιο που είναι συνδεδεμένο στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ και στο οποίο μέχρι αυτή τη στιγμή δεν γίνονται απορρίψεις.
«Εκτός» γραμμές μέσης τάσης με καταναλωτές
Στη μεθοδολογία που εισηγείται ο ΔΕΔΔΗΕ, το χαρτοφυλάκιο αυτό εντάσσεται στην Ομάδα Β. Στην ίδια μεθοδολογία, υπάρχει μία λύση που δεν έχει έως σήμερα χρειαστεί να εφαρμοστεί και η οποία είναι βέβαιο ότι μπορεί να αποκλείσει ένα γενικευμένο μπλακάουτ, αν δεν επαρκεί το «ψαλίδι» στα έργα ΑΠΕ που δίνουν αυτή τη δυνατότητα. Ο λόγος για την αποσύνδεση γραμμών μέσης τάσης, στις οποίες εκτός από ΑΠΕ (προφανώς χωρίς εξοπλισμό «set-point») υπάρχουν και καταναλωτές.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο κείμενο: «ο ΑΔΜΗΕ ενημερώνει τον ΔΕΔΔΗΕ για την πρόσθετη απαίτηση περικοπών σε MW προκειμένου να προβεί σε αποσύνδεση αναχωρήσεων Μέσης Τάσης που περιλαμβάνουν σταθμούς ΑΠΕ και καταναλωτές. Ο ΔΕΔΔΗΕ αποσυνδέει τις αναχωρήσεις Μέσης Τάσης με κριτήριο να μην αποκόπτονται κρίσιμα φορτία και με προτεραιότητα στις αναχωρήσεις που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη μετρούμενη έγχυση ενέργειας προς το ΕΣΜΗΕ».
Ωστόσο, όπως επισημαίνεται και στη διαβούλευση, πρόκειται για έσχατο μέτρο. Κι αυτό γιατί θα έχει ως παρενέργεια να μείνουν χωρίς ρεύμα καταναλωτές, «πληρώνοντας το μάρμαρο» για τα ελλιπή μέτρα διαχείρισης της πλεονάζουσας παραγωγής ΑΠΕ. Το να μείνουν κάποιοι καταναλωτές χωρίς ρεύμα είναι κάτι που, όπως είναι φυσικό, η κυβέρνηση δεν θα ήθελε με τίποτα να συμβεί.
Παρέμβαση των ίδιων των παραγωγών
Παράλληλα, η εισήγηση εισάγει μία ακόμη δικλείδα ασφαλείας, η εφαρμογή της οποίας θα προηγηθεί από το παραπάνω έσχατο μέτρο. Πρόκειται για τη παρέμβαση των ίδιων των παραγωγών (και αυτοπαραγωγών) στα έργα τους με ισχύ άνω των 400 κιλοβάτ και τα οποία ανήκουν στην Ομάδα Β, ώστε να μηδενίσουν την παραγωγή τους.
Σύμφωνα με την προτεινόμενη μεθοδολογία, η πρώτη ενημέρωση στους ιδιοκτήτες των έργων θα γίνει τουλάχιστον δύο ημέρες νωρίτερα, αν ο ΑΔΜΗΕ εκτιμήσει πως είναι πιθανό να μην επαρκέσει το «ψαλίδι» στα έργα στα οποία μπορούν να εφαρμοστούν περικοπές. Ο ΑΔΜΗΕ θα προχωρήσει σε ανακοίνωσή στην ιστοσελίδα του και ο ΔΕΔΔΗΕ θα αναλάβει να προειδοποιήσει με κάθε πρόσφορο τρόπο τους παραγωγούς και αυτοπαραγωγούς, ώστε αυτοί να τεθούν σε εγρήγορση.
Αν εξακολουθήσει να υφίσταται η ίδια εκτίμηση από τον ΑΔΜΗΕ, σε ανάλογες ενέργειες θα προβούν οι δύο Διαχειριστές έως τις 8 το βράδυ της προηγούμενης ημέρας, ώστε οι κάτοχοι των έργων να τεθούν πλέον σε επιφυλακή. Η τελική ειδοποίηση θα γίνει την ίδια ημέρα, 3 ώρες πριν από την έναρξη του πλήρους περιορισμού, για να θέσουν τα έργα τους εκτός δικτύου.
Αποσυνδέσεις από τον ΔΕΔΔΗΕ
Αν κάποιος παραγωγός ή αυτοπαραγωγός δεν ακολουθήσει την παραπάνω διαδικασία, τότε θα του επιβληθεί «πέναλτι» 500 ευρώ για κάθε παραγόμενη Μεγαβατώρα. Σύμφωνα πάντως με το ΥΠΕΝ, η διασφάλιση της ευστάθειας του συστήματος δεν μπορεί να εξαρτάται από το κατά πόσο ο παραγωγός ή αυτοπαραγωγός θα κινητοποιηθεί λόγω του προστίμου. Επίσης, με βάση το ΥΠΕΝ, η θέση εκτός λειτουργίας γραμμών στη μέση τάση, όπου συνδέονται και καταναλωτές, αποτελεί ύστατο «καταφύγιο» ώστε να αποφευχθεί γενικευμένο μπλακάουτ, και το οποίο θα πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια να μην συμβεί.
Η εγκατάσταση εξοπλισμού «set-point» έστω και μετά την προθεσμία
Αντίθετα η «σκληρή γραμμή», με τη διατήρηση της προθεσμίας της Πέμπτης 13 Φεβρουαρίου, θα λειτουργήσει ως πολύ σημαντικό κίνητρο ώστε οι παραγωγοί να επιταχύνουν την προσθήκη εξοπλισμού «set-point» και, με αυτό τον τρόπο, να διευρυνθούν τα έργα με τηλεχειρισμό στο ΕΔΔΗΕ, ενόψει του Πάσχα.
Κανονικά, από την Πέμπτη και μετά, κάθε πάρκο που δεν έχει εγκαταστήσει εξοπλισμό «set-point» θα πρέπει να αποσυνδεθεί από το σύστημα. Αυτό δεν γίνεται αυτόματα, αλλά «χειροκίνητα», πάρκο πάρκο, από συνεργεία του ΔΕΔΔΗΕ.
Με δεδομένο ότι στην κατηγορία των έργων με ισχύ από 400 κιλοβάτ έως 1 Μεγαβάτ εντάσσονται χιλιάδες πάρκα που δεν πρόλαβαν ή δεν μερίμνησαν να εγκαταστήσουν εξοπλισμό «set-point», εκ των πραγμάτων οι δυνατότητες του ΔΕΔΔΗΕ να σπεύσει να αποσυνδέσει όλα τα πάρκα είναι περιορισμένες. Συνεπώς εκτιμάται ότι θα τεθεί εκτός λειτουργίας ένα μικρό ποσοστό φωτοβολταϊκών, και τα υπόλοιπα θα συνεχίσουν να λειτουργούν χωρίς να ξέρουν αν και πότε θα βρεθούν εκτός συστήματος.
Άρα έχουν κάθε λόγο να σπεύσουν να τοποθετήσουν το σχετικό εξοπλισμό έστω και μετά τη λήξη της προθεσμίας. Όπως είναι φυσικό, μόλις ένα έργο αποκτά εξοπλισμό «set-point» θα μπορεί να επανασυνδεθεί στο δίκτυο και να αποκατασταθεί η ροή εσόδων του. Ωστόσο το ΥΠΕΝ έχει στα σκαριά ρύθμιση ώστε να μειώνεται η ταρίφα τους, όλο και πιο πολύ όσο αργούν να συμμορφωθούν με τη συγκεκριμένη υποχρέωση.
