Του Κώστα Κεφαλογιάννη
Τώρα που το σύντομο και μαρτυρικό ταξίδι του μικρού Άγγελου σε ετούτον τον κόσμο ολοκληρώθηκε, προσφέροντας σε δυο ανθρώπους την χαρά της δεύτερης ευκαιρίας που δεν δόθηκε ποτέ στον ίδιο, μερικές τελευταίες σκέψεις για αυτήν την αβάσταχτη υπόθεση.
Έχουν γραφτεί και έχουν ειπωθεί πολλά για την κοινωνική σιωπή που εξακολουθεί να αποτελεί την πιο συνήθη πρακτική σε περιπτώσεις κακοποίησης της “διπλανής” πόρτας. Τα πράγματα έχουν αρχίσει να αλλάζουν, έστω και αργά. Ειδικά οι νεότεροι άνθρωποι “σπάνε” το στερεότυπο του “κοίτα τη δουλειά σου” και μιλούν όλο και συχνότερα όταν διαπιστώνουν ότι άλλοι συνάνθρωποί τους ενδεχομένως να βρίσκονται σε κίνδυνο. Αλλά ακόμα και οι πιο πρόθυμοι δεν γνωρίζουν ακριβώς τι πρέπει να κάνουν, αν υπάρχουν δηλαδή σχετικά πρωτόκολλα, αν αρκεί μια απλή καταγγελία στην αστυνομία κ.λπ. Η έλλειψη ενημέρωσης είναι πρόβλημα και μάλιστα μεγάλο.
Ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η έλλειψη ουσιαστικής πολιτικής όσον αφορά στην παιδική προστασία. Αν μια συζήτηση με ουσία πρέπει να ξεκινήσει με αφετηρία τον χαμό του Άγγελου (και κακώς δεν γίνεται συστηματικά και πιεστικά εδώ και χρόνια) είναι για τις προληπτικές δράσεις όπως η επίσκεψη κατ΄ οίκoν στις νέες μητέρες από κοινωνικούς λειτουργούς και η εκπαίδευση σε όλους τους εργαζομένους στις δομές πρωτοβάθμιας υγείας ώστε να αναγνωρίζουν έγκαιρα τα ανησυχητικά σημάδια στα παιδιά που εξετάζουν – και όχι μόνο σωματικά.
Μοιάζει αδύνατο ουδείς να είχε καταλάβει επί τρία χρόνια τι περνούσε ο Άγγελος. Ούτε οι παππούδες του που τώρα σχεδόν αποθεώνονται για την απόφαση να δωρίσουν τα όργανά τους, ούτε οι φίλες της μητέρας, ούτε η “γειτονιά”. Είναι πιθανόν όμως να μην μας απασχολούσαν καν όλοι αυτοί, αν το κράτος είχε αναπτύξει το απαραίτητο πλέγμα υπηρεσιών, δράσεων και δομών που θα ελαχιστοποιούσαν τον κίνδυνο τέτοιες ιστορίες να περάσουν κάτω από τα ραντάρ για τόσο μεγάλο διάστημα. Δεν θα τον είχαν εξαφανίσει δυστυχώς, το ανθρώπινο σκοτάδι πάντα βρίσκει χαραμάδες για να ξεγλιστρά από την ψυχή στην απτή πραγματικότητα, πάντως θα τον είχαν μειώσει πολύ.
Παρεμπιπτόντως, στην τραγωδία του Άγγελου σχεδόν ξεχάσαμε ότι υπάρχει και βιολογικός πατέρας. Η δική του απουσία, αποτελεί υποσημείωση στο ρεπορτάζ και ο ίδιος βρίσκεται στον πίνακα των μαρτυρίων του τρίχρονου παιδιού του, περίπου σαν μουτζούρα στο βάθος του φόντου.
Δεν ξέρω αν ετούτη η προσέγγιση οφείλεται στο ισχυρό και αρκετά βαθιά ριζωμένο στερεότυπο που θέλει τους πατεράδες να είναι γενικά λιγότερο υπεύθυνοι για την τύχη των παιδιών σε σχέση με τις μανάδες, το σημειώνω πάντως ως παράδοξο.
Και φτάνουμε στο θυμωμένο πλήθος. Κατάρες σε live streaming, reels γεμάτα “αυθόρμητη” οργή, απροκάλυπτη επίδειξη ηθικής ανωτερότητας, τύπου “να δείτε πόσο με πνίγει το άδικο”, καφρίλα ατσούμπαλα μασκαραμένη σε “ευαισθησία”, ξέπλυμα ενοχής για την αδιαφορία απέναντι στον -κάθε – Άγγελο – όσο ζούσε, με εκ των υστέρων κραυγές και απειλές για τους δράστες του μαρτυρίου του.
Αυτόκλητοι τιμωροί που γεμίζουν με κατάρες τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σπεύδουν στις αυλές των δικαστηρίων κραδαίνοντας πάνω από τα κεφάλια δικαίων και αδίκων την πύρινη ρομφαία της οργής τους, ενώ στο άλλο χέρι κρατούν το “σελφοκόνταρο” .Το έκαναν και πριν, θα συνεχίσουν να το κάνουν ευκαίριας δοθείσης και στο μέλλον. Διότι δεν καταλαβαίνουν, ούτε αυτοί, ούτε όσοι συμφωνούν μαζί τους και το λένε δημόσια, πόση ζημιά προκαλούν.
Ο φριχτός όχλος έξω από το δικαστήριο δεν υπερασπίστηκε τον Άγγελο, ή έστω τη μνήμη του. Την προσέβαλε βάναυσα, προβάλλοντας το δίκιο της μάζας ως μοναδικό τρόπο επιβολής “πραγματικής” δικαιοσύνης.
Βλέπετε, αν αποφασίσουμε ότι η βία είναι εύλογη και κυρίως θεμιτή αντίδραση σε κάτι που μας προκαλεί, δικαιολογημένο – μέσα στο δικό μας μυαλό – θυμό, μπαίνουμε αμέσως σε έναν απότομο κατήφορο, στο τέρμα του οποίου δεν υπάρχουν λιγότεροι “Άγγελοι”.
Υπάρχει μια διαλυμένη κοινωνία, ανήμπορη να προστατέψει τα πιο αδύναμα μέλη της από τον νόμο της ζούγκλας.
Άρα, υπάρχουν περισσότεροι “Αγγελοι”.
Αυτό θέλουμε άραγε;