Λιγότερο από 25 χρόνια μετά τον φόβο ότι ο ιβηρικός λύγκας βρισκόταν μια ανάσα από την εξαφάνιση, ο πληθυσμός του ζώου έχει ανακάμψει αρκετά σε όλη την Ισπανία και την Πορτογαλία ώστε να μετακινηθεί από «απειλούμενο» σε «ευάλωτο» στον παγκόσμιο κόκκινο κατάλογο των απειλούμενων ειδών.
Η αλλαγή της κατάστασης, που ανακοινώθηκε την Πέμπτη από τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (ICUN), είναι το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας τουλάχιστον δύο δεκαετιών από έναν συνασπισμό εταίρων που περιλαμβάνει την ΕΕ και τις περιφερειακές και εθνικές κυβερνήσεις της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, καθώς και ΜΚΟ.
Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, ο πληθυσμός του λύγκα στη χερσόνησο αυξήθηκε από μόλις 94 το 2002 σε 2.021 άτομα πέρυσι, με τη συντριπτική πλειοψηφία – σχεδόν το 86% – να βρίσκεται στην Ισπανία.
Ο αριθμός των Lynx pardinus μειώθηκε κατακόρυφα κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, καθώς χιλιάδες θανατώθηκαν λόγω των νόμων της εποχής του Φράνκο για την απαλλαγή από τα πλάσματα που θεωρούνταν παράσιτα. Άλλα εξαφανίστηκαν εξαιτίας της καταστροφικής, λόγω ασθενειών, μείωσης των πληθυσμών των κουνελιών που αποτελούν το 90% της διατροφής του λύγκα και εξαιτίας της καταστροφής των βιοτόπων του.
«Μέσα στα επόμενα 100 χρόνια, μπορούμε πιθανότατα να φτάσουμε στην πλήρη ανάκαμψη του λύγκα στη φυσική του περιοχή» δήλωσε ο Craig Hilton-Taylor, επικεφαλής της μονάδας του κόκκινου καταλόγου της IUCN. «Η κλιματική αλλαγή είναι ο ανησυχητικός παράγοντας, επειδή δεν ξέρουμε τι πρόκειται να κάνει – έχουμε δει αύξηση των πυρκαγιών στην περιοχή της Μεσογείου, οπότε το πώς αυτό θα επηρεάσει τον λύγκα δεν έχει ακόμη καθοριστεί. Επομένως, πρόκειται για μια τεράστια επιτυχία, αλλά υπάρχει πολύς δρόμος να διανυθεί για να επανέλθει το είδος εκεί που θα έπρεπε να βρίσκεται».
Ο Javier Salcedo, συντονιστής του χρηματοδοτούμενου κατά πλειοψηφία από την ΕΕ προγράμματος Life Lynxconnect, δήλωσε ότι ήταν εκπληκτικό να βλέπει κανείς το ζώο να μετακινείται από «σοβαρά απειλούμενο» σε «απειλούμενο» και πλέον σε «ευάλωτο» μέσα σε δύο δεκαετίες.
Ο Ramón Pérez de Ayala, ειδικός σε θέματα λύγκων στο WWF Ισπανίας, δήλωσε ότι η προσπάθεια διατήρησης φτάνει πλέον στο μέσο σημείο της. “Είμαστε περίπου στα μισά του δρόμου που έχουμε χαράξει”, είπε. “Θέλαμε να υπάρχουν 750 θηλυκά σε αναπαραγωγική ηλικία μέχρι το 2040 και τώρα υπάρχουν 406”.
Πολλές από τις γνωστές απειλές δεν έχουν εξαφανιστεί, πρόσθεσε. Πέρυσι, 144 λύγκες σκοτώθηκαν στους δρόμους της Ισπανίας και της Πορτογαλίας και άλλοι 45 πέθαναν από ασθένειες ή άλλες αιτίες. Αλλά η μεγαλύτερη ανησυχία – η “δαμόκλειος σπάθη” – είναι η ζημιά που προκαλείται στους πληθυσμούς των κουνελιών από την αιμορραγική νόσο των κουνελιών και από την απώλεια των ενδιαιτημάτων για το προτιμώμενο θήραμα του λύγκα.