Σε αυτή την αλφαβήτα του φλερτ χωρούσαν κι άλλες χειρονομίες -άλλες πολύ ευγενικές και άλλες όχι και τόσο-, που σηματοδοτούσαν την αρχή μιας γνωριμίας.
Ενα νεύμα για να μειωθεί η απόσταση, ένα κολακευτικό σχόλιο, ένα προσεχτικό άγγιγμα, ένα βλέμμα και μια ατάκα που χτυπούσε σαν αστραπή και πυροδοτούσε μια νέα ερωτική περιπέτεια.
Φαίνεται πως για να επικοινωνήσεις εκείνη την εποχή (το φλερτ είναι μια μορφή επικοινωνίας), το να βγεις από την εξώπορτα του σπιτιού σου ήταν αρκετό. Τα δεδομένα, βέβαια, έχουν αλλάξει… λιγάκι από τότε.
Το φλερτ πλέον έχει ως προαπαιτούμενα τη σύνδεσή μας στον ψηφιακό κόσμο, τη χρήση οθόνης, την εκμάθηση της γλώσσας των emojis και τη γρήγορη συναισθηματική μας ανάκαμψη από μια αποτυχημένη ερωτική επικοινωνία.
Το μισοσκισμένο χαρτάκι με το τηλέφωνό μας έχει αντικατασταθεί από το όνομα χρήστη του Instagram μας και το ποτό από το διαδικτυακό «κέρασμα» ενός μικροσκοπικού, μπλε χεριού με σηκωμένο τον αντίχειρα: του πολυπόθητου like.
Οχυρωνόμαστε πίσω από το smartphone μας, διαλέγουμε προσεκτικά επιμελημένες selfies που κρύβουν τις ατέλειές μας ή που δημιουργούν μια συγκεκριμένη αισθητική, ανάλογα με το ποια πλευρά του εαυτού μας θέλουμε να δείξουμε, και ξεκινάμε το ταξίδι μας, όχι έξω από το σπίτι, αλλά μέσα στον κόσμο των εφαρμογών γνωριμιών.
Αμεσότητα
Tinder, Badoo, Bumble, Grindr και ακόμα 8.000 ιστοσελίδες και εφαρμογές online dating, με πάνω από 381 εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως, σύμφωνα με το Pew Research Center.
Σε αυτές το φλερτ έχει μια διαφορετική σύσταση. Είναι πιο άμεσο, γρήγορο και συνοπτικό, με βασικό του στόχο να επιλέξουμε σε δευτερόλεπτα το επόμενο πιθανό ταίρι, ραντεβού ή one night stand.
Στρατηγικά swipes (κύλισμα οθόνης) και πιασάρικες ατάκες αρκούν για να ξεκινήσει μια συνομιλία, η οποία μπορεί να καταλήξει σε μια διά ζώσης συνάντηση με συγκεκριμένο στόχο, διαθέσιμο χρόνο και πιθανή εξέλιξη.
Βασιλιάς του ερωτικού ψηφιακού σούπερ μάρκετ αναδεικνύεται το Tinder, η εφαρμογή που λανσαρίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2012 και ανήκει πλέον στη Match Group, κάτοχο πολλών ακόμα πλατφορμών online dating.
Ο λόγος είναι ένας: η αμεσότητά του.
Ο χρήστης δημιουργεί το προφίλ του, εισάγει βασικές για εκείνον πληροφορίες, που σε διαφορετική περίπτωση θα χρειάζονταν τουλάχιστον δύο ραντεβού για να ειπωθούν, επιλέγει φωτογραφίες του, τις ερωτικές του προτιμήσεις και αν είναι πρόθυμος να μπει σε σχέση ή αν απλά αναζητά κάτι περιστασιακό.
Οταν το προφίλ του δημοσιοποιείται, τότε ανοίγεται μπροστά του ένας ατελείωτος μπουφές με πιθανούς συντρόφους, κομμένους και ραμμένους στις προτιμήσεις του. Τώρα, ακολουθεί το πιο εύκολο, για ορισμένους, στάδιο της διαδικασίας: η δεξιά ή αριστερή κύλιση της οθόνης (swipes). Αν σου αρέσει το άτομο που βλέπεις στην οθόνη και θες να συνδεθείς μαζί του, τότε πολύ απλά σέρνεις με το δάχτυλό σου προς τα δεξιά, διαφορετικά προς τα αριστερά και συνεχίζεις στο επόμενο προφίλ.
Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει όσες φορές θέλει κανείς, χωρίς περιορισμούς. Από ένα σημείο και έπειτα μάλιστα, όλα καταλήγουν στο πόσο ελκυστικό είναι το άτομο που εμφανίζεται στην οθόνη μας, χωρίς να χρειάζεται καν να διαβάσουμε λεπτομέρειες και χωρίς κανέναν ηθικό δισταγμό για την απόρριψη που πρόκειται να προσφέρουμε.
Αυτή η ταχύτητα αλλά και ευκολία με την οποία μας επιτρέπει το Tinder να δρούμε είναι που το καθιστούν την κορυφαία εφαρμογή γνωριμιών, με πάνω από 75 εκατομμύρια μηνιαίους χρήστες παγκοσμίως, σύμφωνα με το Business of Apps.
Πέρα και πίσω όμως από τη διασκεδαστική νότα που θέλει η εφαρμογή να προσδώσει στη λειτουργία της, με τα χαρούμενα γραφικά που πλαισιώνουν τα προφίλ των χρηστών της, κρύβεται μια βασική διαπίστωση για τη δημοφιλία της.
Οι γρήγορες επιλογές που μας προσφέρει ταιριάζουν απόλυτα στον τρόπο ζωής μας. Ενας τρόπος που δεν μας αφήνει και πολλά περιθώρια για παραδοσιακό φλερτ, είτε λόγω έλλειψης χρόνου, είτε επειδή πλέον συνηθίσαμε η οθόνη να είναι το βασικό εργαλείο επικοινωνίας μας.
Ισως γιατί προσφέρει κάποιου είδους προστασία, σαν ένα τζάμι ασφαλείας απέναντι τις ανθρώπινες σχέσεις μας.
Οι Ελληνες
Στην περίπτωση της Ελλάδας το φλερτ μέσα από την οθόνη έχει εξίσου μεγάλη απήχηση, κυρίως στο νεανικό κοινό. Ωστόσο παρατηρείται ότι αν και το Tinder είναι διαδεδομένο στη χώρα μας, δεν μπορεί να ξεπεράσει σε δημοτικότητα το Instagram.
Η εφαρμογή αυτή αποτελεί το βασικό μέσο ανταλλαγής μηνυμάτων των Ελλήνων, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Reuters Institute, με πάνω από το μισό ποσοστό του πληθυσμού μας να τη χρησιμοποιεί για κάθε είδους επικοινωνία, αλλά και ενημέρωση.
Η χρήση του βέβαια την τελευταία δεκαετία δεν περιορίζεται αποκλειστικά στις δύο προαναφερθείσες λειτουργίες.
Το Instagram έχει μετασχηματιστεί πλέον σε ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία ανάδειξης του εαυτού μας (κάτι σαν ψηφιακή βιτρίνα), που πέρα από τους πολλούς σκοπούς που υπηρετεί, βοηθάει και στην εύρεση και επικοινωνία με ένα πιθανό ερωτικό ταίρι.
Κάπως έτσι, το «μου δίνεις το Instagram σου;» έχει πλέον αντικαταστήσει πλήρως το «μπορώ να έχω το τηλέφωνό σου;».
Ενα like μπορεί να φέρει τόσα βαριά νοήματα που να χρειάζονται πολύωρες, φιλικές συζητήσεις για να αναλυθούν, ενώ ο χρόνος ανταπόκρισης κάποιου στα μηνύματα μιας συνομιλίας μας αποτελεί ξεκάθαρη ένδειξη για το αν και πόσο μας θέλει.
Ολες οι αλληλοεπιδράσεις μας εντός της εφαρμογής μετατρέπονται ξαφνικά σε ψηφιακές χειρονομίες που καθρεφτίζουν το τι ακριβώς αναζητούμε ερωτικά.
Ψηφιακά love stories
Μπορούμε να βρούμε τον έρωτα μέσα από την οθόνη; Υπάρχουν ήδη ζευγάρια που θα απαντήσουν καταφατικά. Η γνωριμία τους προήλθε μέσα από κάποια εφαρμογή γνωριμιών ή το Instagram και εξελίχθηκε σε κάτι πολύ παραπάνω από likes και συνοπτικές συνομιλίες.
Αυτό βέβαια είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας, καθώς όσο εύκολη και αν είναι η περιήγησή μας στις εφαρμογές γνωριμιών, αυτές δεν παύουν να υστερούν στον πιο βασικό κανόνα του φλερτ: την ανθρώπινη επαφή.
Μπορεί λοιπόν οι εφαρμογές να αποτελούν ένα εργαλείο που μας βοηθάει να γνωρίσουμε πιθανές επιλογές ερωτικών συντρόφων και να πάρουμε την άμεση ικανοποίηση ότι αρέσουμε, αλλά στο τέλος της ημέρας, έπειτα από όλο αυτό το αέναο ψάξιμο, μας αφήνουν απλά εξαντλημένους.
Για κάθε χαριτωμένο μήνυμα που μας κάνει να χαιρόμαστε υπάρχουν δεκάδες αδιέξοδες συνομιλίες που μας αφήνουν να αναρωτιόμαστε για τις γωνίες της selfie μας και τις επιλογές των emoji μας.
Η μελέτη της Pew Research του 2022 διαπίστωσε ότι πάνω από το 40% των νεαρών ενηλίκων αισθάνεται συναισθηματικά φορτισμένο από τις εφαρμογές γνωριμιών. Κάπως έτσι αποδεικνύεται ότι συνειδητοποιούμε αργά και σταθερά πως το να κάνουμε ατελείωτα swiping ενώ καθόμαστε με τη φόρμα στον καναπέ μας δεν οδηγεί ακριβώς στο είδος των ιστοριών αγάπης που θέλουμε να διηγούμαστε στα εγγόνια μας.
Οι ανανάδες εν δράση
Μέσα στην κούραση που δημιουργεί αυτός ο ατελείωτος μπουφές διαδικτυακού ρομαντισμού και απόρριψης, τα πράγματα φαίνεται πως αλλάζουν ξανά. Ηθικοί αυτουργοί οι νέοι, οι οποίοι φαίνεται πως κάνουν τώρα κάτι αναπάντεχο: φλερτάρουν ο ένας τον άλλον στην πραγματική ζωή.
Ακριβώς, το πρόσωπο με πρόσωπο φλερτ επιστρέφει και ποιος ηγείται αυτής της εκπληκτικής τάσης; Οι ανανάδες. Ναι, καλά διαβάσατε, οι ανανάδες.
Ως απάντηση στη διαδικτυακή, ερωτική εξουθένωση, η γενιά Z αφήνει κάτω τα τηλέφωνα και επιλέγει να γνωρίσει το πιθανό ταίρι με τον παλιομοδίτικο τρόπο: κοιτώντας το στα μάτια και κάνοντας από κοντά αυτή την αμήχανη, πρώτη κουβέντα.
Ενα από τα πιο εντυπωσιακά σύμβολα αυτής της αλλαγής στην επικοινωνία είναι η αυξανόμενη «τάση του ανανά» στην Ισπανία, εκεί όπου οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το φρούτο αυτό ως μέσο για τη σηματοδότηση του ρομαντικού ενδιαφέροντος σε δημόσιους χώρους.
Η τάση ξεκίνησε στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ Mercadona, όπου οι πελάτες άρχισαν να τοποθετούν ανάποδα ανανάδες στο καρότσι τους και ύστερα να περιφέρονται στον διάδρομο με τα κρασιά. Μόλις κάποιος εντοπίσει το πιθανό του ταίρι, παίρνει φόρα και κουτουλάει το καρότσι του στο καρότσι του άλλου, ξεκινώντας μια διά ζώσης αλληλεπίδραση.
Φυσικά, υπάρχουν διαφορετικές επιλογές ανάλογα με τι είναι αυτό που ο καθένας ψάχνει στον ερωτικό του σύντροφο. Ενα μαρούλι, για παράδειγμα, αρκεί για να υποδηλώσει ότι θέλουμε one night stand και ένα πακέτο φακές τη μακροχρόνια, σοβαρή σχέση.
Αυτή η τάση, που ξεκίνησε οργανικά από τον διάδρομο ενός καταστήματος, έχει πλέον γιγαντωθεί, με το κοινό να συρρέει σωρηδόν σε πολυκαταστήματα – τα οποία φυσικά βλέπουν τα έσοδά τους να ανεβαίνουν. Σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, χρειάζεται η επέμβαση της αστυνομίας για την επαναφορά της τάξης.
Πλέον, ο «ταπεινός» ανανάς που ξεκίνησε ως μια σχεδόν χιουμοριστική χειρονομία μετατρέπεται σε ένα κοινωνικό φαινόμενο το οποίο εξαπλώνεται σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ισπανίας και βάζει πλώρη για την υπόλοιπη Ευρώπη.
Νέοι κανόνες
Είτε φύγει είτε παραμείνει, η τάση του ανανά δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια κοινωνική αντίδραση που καθρεφτίζει την ανάγκη για αλλαγή των δεδομένων στον τρόπο που επικοινωνούμε.
Αν και τα τελευταία 20 χρόνια το Facebook, το Instagram και οι εφαρμογές γνωριμιών έχουν γίνει αναπόσπαστα κομμάτια της καθημερινότητάς μας, παρατηρείται ότι πλέον η διάθεση του κοινού προς αυτά διαφοροποιείται ριζικά.
Μέσα λοιπόν σε μια εποχή όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη προσφέρει ανεξάντλητες δυνατότητες για επικοινωνία στον χρήστη της, από τη δημιουργία εικονικών συντρόφων έως τη διαδικτυακή συνομιλία με chatbots που έχουν τη φωνή και την όψη οποιουδήποτε επιθυμούμε, οι άνθρωποι γυρνούν πίσω στα βασικά. Οι νέοι ανακαλύπτουν ξανά τις χαρές της προσωπικής επαφής, αυτής που η ανθρωπότητα απολάμβανε για αιώνες. Η διά ζώσης συνάντηση με κάποιον μοιάζει πλέον λιγότερο πιεστική και χώροι όπως καφετέριες, πάρκα ή διεξαγωγής πάρτυ μετατρέπονται ξανά σε δεξαμενή γνωριμιών.
Παρόλο που οι εκτιμήσεις θέλουν τα dating apps να φτάνουν τους 452 εκατομμύρια χρήστες μέχρι το 2028, σύμφωνα με τη Statista, η επιθυμία για πιο αυθεντικές συνδέσεις είναι αδιαμφισβήτητη. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι η μητρική εταιρεία του Tinder, Match Group αποκάλυψε ξανά πτώση 8% στον αριθμό χρηστών της για το 2024.
Η τέχνη του φλερτ, έτσι, επιστρέφει σταδιακά στις ρίζες της και γίνεται ξανά μια αυθόρμητη και αναζωογονητικά αληθινή διαδικασία. Είτε λόγω της τεχνολογικής μας υπερφόρτωσης είτε εξαιτίας της έμφυτης ανάγκης μας για επαφή, που καταπιέστηκε τόσο στα χρόνια της πανδημίας, οι άνθρωποι φαίνεται να αντιλαμβανόμαστε ότι μερικά πράγματα είναι απλά καλύτερα όταν γίνονται από κοντά.
