Ένας μύκητας που αποικεί σε μικρούς πληθυσμούς στη στοματική κοιλότητα, την επιδερμίδα και το έντερο και ευθύνεται για άφθες και κολπικές μυκητιάσεις μεταξύ άλλων όταν υπερπολλαπλασιάζεται, ενοχοποιείται πλέον και για την εκδήλωση της νόσου Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται στο Cell Reports.
Ερευνητές από το Baylor College of Medicine διαπίστωσαν ότι ο μύκητας Candida albicans (C. albicans) που προκαλεί περισσότερες από 150 εκατομμύρια λοιμώξεις του βλεννογόνου και πάνω από 200.000 θανάτους ετησίως λόγω διεισδυτικής και διάχυτης νόσου σε ευπαθείς ομάδες, μπορεί να εισέλθει στον εγκέφαλο, να ενεργοποιήσει μηχανισμούς που τον εξασθενίζουν και να διεγείρει την παραγωγή της πρωτεΐνης β-αμυλοειδές, παράγοντα-κλειδί στην εμφάνιση της νευροεκφυλιστικής νόσου.
«Το 2019, αναφέραμε ότι ο C. albicans όντως εισέρχεται στον εγκέφαλο, όπου προκαλεί μεταβολές παρόμοιες κατά πολύ με αυτές που παρατηρούνται στη νόσο Αλτσχάιμερ. Η τρέχουσα μελέτη επεκτείνει την πρώτη επιστημονική εργασία ώστε να γίνουν κατανοητοί οι εμπλεκόμενοι μοριακοί μηχανισμοί» ανέφερε σε μια δημοσίευση ο Δρ David Corry, Καθηγητής Παθολογίας, Ανοσολογίας και Ιατρικής στο κολέγιο Baylor.
Τα επικίνδυνα ένζυμα
Το πρώτο ζητούμενο της μελέτης ήταν ο προσδιορισμός του τρόπου που ο C. albicans εισέρχεται στον εγκέφαλο. Όπως αποδείχθηκε, ο μύκητας εκκρίνει ασπαρτικές πρωτεάσες (Saps), ένζυμα που χρησιμοποιούνται για τη διάσπαση πρωτεϊνών και τα οποία μπορούν να διαρρήξουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό.
Το δεύτερο αντικείμενο που τέθηκε στο μικροσκόπιο ήταν οι μηχανισμοί που μετέρχεται ο εγκέφαλος για να απομακρύνει αποτελεσματικά τον μύκητα. Παλαιότερες έρευνες είχαν δείξει ότι χρειάζονται 10 ημέρες για την πλήρη ίαση υγιών ποντικιών από εγκεφαλικές λοιμώξεις με C. albicans. Στην προκείμενη μελέτη, οι ερευνητές ανακάλυψαν δύο μηχανισμούς που ενεργοποιούνται από τον μύκητα στη μικρογλοία, έναν ειδικό πληθυσμό κυττάρων που εμπλέκονται στην ανοσολογική απόκριση του εγκεφάλου.
«Οι ίδιες ασπαρτικές πρωτεάσες που χρησιμοποιεί ο μύκητας για να διαπεράσει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό διασπούν επίσης την πρόδρομη πρωτεΐνη του αμυλοειδούς σε πεπτίδια που μοιάζουν με το β-αμυλοειδές. Αυτά τα πεπτίδια ενεργοποιούν τη μικρογλοία μέσω ενός υποδοχέα της κυτταρικής επιφάνειας που ονομάζεται υποδοχέας τύπου Toll-4, ο οποίος διατηρεί το φορτίο του μύκητα σε χαμηλά επίπεδα στον εγκέφαλο, αλλά δεν καθαρίζει τη μόλυνση» εξήγησε ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Δρ Yifan Wu, μεταδιδακτορικός επιστήμονας Παιδιατρικής.
Επιπλέον, o C. albicans παράγει μια πρωτεΐνη που ονομάζεται Candidalysin, μια κυτταρολυτική τοξίνη που συνδέεται με τη μικρογλοία μέσω της ιντεγκρίνης (υποδοχέας) CD11b που βρίσκεται στην επιφάνεια των μακροφάγων, των κοκκιοκυττάρων και των κυττάρων Natural Killers. «Η ενεργοποίηση της μικρογλοίας με τη μεσολάβηση της Candidalysin είναι απαραίτητη για την απομάκρυνση του Candida από τον εγκέφαλο. Αν αφαιρέσουμε αυτή την οδό, δεν θα είναι δυνατή η αποτελεσματική εκκαθάριση του εγκεφάλου από τους μύκητες» εξήγησε ο Δρ Wu.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μελέτη αποκαλύπτει έναν νέο τρόπο σχηματισμού του β-αμυλοειδούς, το οποίο θεωρείται ότι παράγεται ενδογενώς εντός του εγκεφάλου. Ο κοινός μύκητας που έχει προηγουμένως ανιχνευθεί στον εγκέφαλο ατόμων με νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες χρόνιες νευροεκφυλιστικές διαταραχές, είναι οπλισμένος με ένα δικό του σύνολο πρωτεασών που μπορούν να παράγουν πεπτίδια παρόμοια με το β-αμυλοειδές εντός του εγκεφάλου.
Όπως σημειώνουν καταληκτικά, τα πρόσφατα ευρήματα καθιστούν αναγκαία την περαιτέρω διερεύνηση του C. albicans και άλλων μυκητών Candida, οι οποίοι έχουν συσχετιστεί με τη νευροεκφύλιση με άλλο παράδειγμα τη χρόνιας πολυσυστημική καντιντίαση ως πιθανό παράγοντα εμφάνισης ιδιοπαθούς νόσου του Πάρκινσον.
