Με φόντο τη χθεσινή συμφωνία για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, η νέα μεταπρογραμματική Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς επιβεβαιώνει ότι η Ελλάδα πληροί έναν από τους βασικούς όρους του Συμφώνου Σταθερότητας: τη βιώσιμη εξυπηρέτηση του Χρέους της.
«Η Ελλάδα διατηρεί την ικανότητα να εξυπηρετεί το Χρέος της. Παρά τις διάφορες προκλήσεις, η ελληνική οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική κατάσταση εξακολουθεί να είναι ανθεκτική.
»Σύμφωνα με την ανάλυση βιωσιμότητας του Χρέους, η Ελλάδα εκτιμάται ότι αντιμετωπίζει χαμηλούς κινδύνους βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, ενώ οι μεσοπρόθεσμοι κίνδυνοι φαίνεται να είναι υψηλοί λόγω του ακόμη υψηλού λόγου χρέους προς ΑΕΠ.
»Οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της κυβέρνησης για την περίοδο 2023-2025 είναι χαμηλές, λόγω των προβλεπόμενων σημαντικών πρωτογενών πλεονασμάτων και μέτριας απόσβεσης χρέους. Η Ελλάδα ζήτησε την πρόωρη αποπληρωμή 5,3 δισ. ευρώ από την ελληνική δανειακή διευκόλυνση το 2023. Οι αποπληρωμές του κεφαλαίου για δανείων του EFSF άρχισαν φέτος, ενώ η αποπληρωμή των δανείων του ESM θα αρχίσει μόλις το 2034.
»Η Ελλάδα διαθέτει ένα πολύ μεγάλο ταμειακό απόθεμα ασφαλείας και έχει συνεχή πρόσβαση στις αγορές και τακτική επιτυχή δημοπρασίες ομολόγων», σημειώνει χαρακτηριστικά η Έκθεση.
Η εικόνα της ελληνικής οικονομίας
Μετά την έντονη επέκταση της παραγωγής το 2022, η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να μετριαστεί, με την αύξηση του ΑΕΠ να υπερβαίνει το μακροπρόθεσμο δυναμικό ανάπτυξης. Η ελληνική οικονομία αποδείχθηκε ανθεκτική απέναντι στους εξωτερικούς κλυδωνισμούς και επεκτάθηκε κατά 5,6% το 2022.
Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,4% το 2023, 2,3% το 2024 και 2,2% το 2025, σύμφωνα με την Επιτροπή 2023 φθινοπωρινές προβλέψεις. Εκτός από την κατανάλωση, ο ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου αναμένεται να αποτελέσει βασικό μοχλό ανάπτυξης, καθώς η εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στηρίζει τις επενδύσεις.
Οι πρόσφατες φυσικές καταστροφές αναμένεται να έχουν σχετικά μικρό αντίκτυπο στην αύξηση του ΑΕΠ το 2023, καθώς οι πληγείσες περιοχές αντιπροσωπεύουν περιορισμένο μερίδιο της συνολικής προστιθέμενης αξίας.
Μετά την απότομη πτώση το πρώτο εξάμηνο του 2023, ο πληθωρισμός αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται, αν και με βραδύτερο ρυθμό, λόγω της εξασθένησης της αρνητικής επίδρασης της βάσης του παρελθόντος ενεργειακού σοκ των τιμών του πετρελαίου και της σταθερής αύξησης των μισθών εν μέσω αυστηρότερων συνθηκών στην αγορά εργασίας.
Η απασχόληση αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, αν και με πιο ήπιο ρυθμό, σύμφωνα με την οικονομική δραστηριότητα. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε το 2023 και αναμένεται να μειωθεί τα επόμενα έτη. Παρόλα αυτά, το εξωτερικό ισοζύγιο είναι πιθανό να παραμείνει με σημαντικό έλλειμμα.
Υψηλά πλεονάσματα
Το δημοσιονομικό ισοζύγιο προβλέπεται να καταγράψει σταθερό πρωτογενές πλεόνασμα από το 2023. Το πρωτογενές ισοζύγιο αναμένεται να βελτιωθεί περαιτέρω σε σχέση με το 2022 και να φθάσει σε πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ το 2023, λόγω της σημαντικής μείωσης του κόστους των μέτρων δημοσιονομικής στήριξης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.
Για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών που σχετίζονται με τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές, η κυβέρνηση παρείχε άμεση στήριξη στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, αυξάνοντας τις δημοσιονομικές δαπάνες.
Το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω το 2024-2025 λόγω της συγκρατημένης αύξησης των δαπανών και της συνεπούς αύξησης των εσόδων.
Το απόθεμα των ληξιπρόθεσμων οφειλών μειώθηκε, αλλά η μείωση ήταν άνιση: ενώ η πρόοδος ήταν ικανοποιητική στον τομέα των συντάξεων, το επίμονα υψηλό απόθεμα ληξιπρόθεσμων οφειλών στα νοσοκομεία και των εκτός Προϋπολογισμού ταμείων, απαιτεί διαρθρωτικές βελτιώσεις.
«Καμπανάκι» για τα «κόκκινα» δάνεια
Εν αναμονή της εισαγωγής των βελτιώσεων, οι πολιτικές του χρηματοπιστωτικού τομέα για την εκκαθάριση εμποδίων για την αντιμετώπιση του παλαιού μη εξυπηρετούμενου χρέους αποδίδουν σταθερά παρά τις καθυστερήσεις στην εφαρμογή των προγραμματισμένων πρωτοβουλιών.
Ο ρυθμός εκκαθάρισης των συσσωρευμένων υποθέσεων αφερεγγυότητας νοικοκυριών είναι σταθερός. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2023, το 96,5% των
δικαστικών υποθέσεων αφερεγγυότητας νοικοκυριών αναμένεται να έχουν εκδικαστεί και οι τελικές δικαστικές αποφάσεις εκδοθούν για το 75% των υποθέσεων.
Οι εξωδικαστικές αναδιαρθρώσεις μέσω εργασιών έχουν κερδίσει έδαφος και οι αρχές σκοπεύουν να εισαγάγουν νέα χαρακτηριστικά στην πλατφόρμα. Ωστόσο, υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω χρήση των άλλων εργαλείων του νέου κώδικα αφερεγγυότητας, όπως η πλατφόρμα της δεύτερης ευκαιρίας.
Η διαδικασία για τη σύσταση του οργανισμού πώλησης και επαναμίσθωσης δεν είναι αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από τον Σεπτέμβριο του 2024. Το προσωρινό καθεστώς στήριξης για την προστασία της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών πρόκειται, επομένως, να παραταθεί για άλλους 15 μήνες ή μέχρι τη δημιουργία του Φορέα.
Οι περισσότερες απαιτήσεις που σχετίζονται με τις καλούμενες κρατικές εγγυήσεις διεκπεραιώθηκαν, αλλά οι πληρωμές παραμένουν σημαντικά κάτω από τους στόχους. Ανάλογα με τις δικαστικές αποφάσεις, ένα σημαντικό μέρος των ζητούμενων κρατικών εγγυήσεων μπορεί να καθυστερήσει ή να μην καταβληθεί καθόλου, ιδίως στον τομέα των επιχειρηματικών δανείων.
