Στα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου οι αρμόδιες αρχές των ΗΠΑ ανέστειλαν τις εισαγωγές βοοειδών από το Μεξικό, σε μία προσπάθεια να περιοριστεί η μετάδοση παρασίτου που τρώει τη σάρκα των ζώων και ανιχνεύθηκε σε αγελάδες στην Τσιάπας του νότιου Μεξικό κατά τη διάρκεια ελέγχου κοντά στα σύνορα με τη Γουατεμάλα.
Το παράσιτο είναι η μύγα του Νέου Κόσμου (Cochliomyia hominivorax), γνωστή για τον τρόπο με τον οποίο οι προνύμφες της τρώνε τη σάρκα ζωντανών ζώων. Παρότι υπάρχουν πέντε διαφορετικά είδη του γένους, μόνο ένα επιτίθεται σε υγιείς, ζωντανούς ιστούς, προκαλώντας αυτό που τεχνικά λέγεται μυίαση.
Οι αγελάδες είναι η αγαπημένη λιχουδιά του παρασίτου, αν και δεν απορρίπτουν άλλα ζώα, καθώς και κατοικίδια. Μόλις εντοπίσουν ανοιχτή πληγή εναποθέτουν τα αυγά τους, με τις προνύμφες να αγκιστρώνουν το στόμα τους στη σάρκα του οδηγώντας τα ακόμα και στο θάνατο.
Η Κάθι Σίμονς, επικεφαλής κτηνίατρος της Εθνικής Ένωσης Βοοειδών των ΗΠΑ (National Cattlemen’s Beef Association), μιλώντας στο δίκτυο NCBA, εξήγησε ότι ο θάνατος μπορεί να προκληθεί ως συνέπεια φλεγμονής αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα.
Όπως αναφέρει, «κλειδί» για την αντιμετώπιση της μόλυνσης είναι ο κτηνοτρόφος να παρατηρήσει τα σημάδια άμεσα, αν και για το διάστημα των πρώτων δύο ημερών μπορεί να μην αυτό να μην καταστεί εφικτό ελλείψει εμφανών συμπτωμάτων. Στη συνέχεια τα ζώα είναι πιθανόν να εμφανίσουν δυσφορία, μειωμένη όρεξη, να απομονωθούν από το κοπάδι και συνήθως φέρουν κάποια πληγή. Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό όλων είναι η έντονη οσμή αποσύνθεσης που εκπέμπει το ζώο. Μάλιστα, για τον γρήγορο εντοπισμό του παρασίτου, σκύλοι στο Μεξικό έχουν εκπαιδευτεί για να ανιχνεύουν το παράσιτο με «οδηγό» τη δυσοσμία.
Οι ΗΠΑ εισάγουν σημαντικό αριθμό ζωοτροφών από το Μεξικό, εντούτοις το κρούσμα οδήγησε στη διακοπή των εισαγωγών. Πριν εντοπιστεί στη χώρα, κρούσματα καταγράφηκαν σε Κόστα Ρίκα, Νικαράγουα, Ονδούρα και Γουατεμάλα.
Στην Κόστα Ρίκα από τις αρχές του 2024 σήμανε συναγερμός καθώς ο πληθυσμός της μύγας αυξήθηκε δραματικά, παρότι είχε εξαλειφθεί από τη δεκαετία του 1990
Το Μεξικό μετά το περιστατικό στην Τσιάπας ενέτεινε τα υγειονομικά μέτρα, καλώντας τους κτηνοτρόφους να περιθάλψουν τα τραυματισμένα ζώα και να πραγματοποιήσουν αποπαρασιτώσεις, ενισχύοντας τους ελέγχους σε σημεία επιθεώρησης.
Ως αποτέλεσμα, τα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού παραμένουν κλειστά για τα βοοειδή, έπειτα από απόφαση του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA), επικαλούμενο σοβαρούς κινδύνους για την κτηνοτροφία, τη δημόσια υγεία και την αγροτική οικονομία και ενδέχεται να μην ανοίξουν ξανά μέχρι το νέο έτος.
Πριν το κλείσιμο των συνόρων με τις ΗΠΑ, η Εθνική Συνομοσπονδία Οργανώσεων Κτηνοτροφίας του Μεξικού είχε καλέσει την κυβέρνηση να καταστείλει το λαθρεμπόριο βοοειδών στα νότια σύνορα του Μεξικού, καθώς αν εγκατασταθεί το παράσιτο οι απώλειες ζωικού κεφαλαίου θα είναι σημαντικές και το κόστος εξάλειψής του θα είναι αρκετά υψηλό.
Ακόμα και 3.000 αυγά γεννούν οι μύγες
Τα θηλυκά της μύγας του Νέου Κόσμου μόλις εντοπίσουν πληγή, ή οποιοδήποτε άλλο «άνοιγμα» στο δέρμα, ακόμη και από τσίμπημα εντόμου, φωλιάζουν στο σημείο και γεννούν ακόμα και 200- 300 αυγά τη φορά. Από αυτά, οι προνύμφες που εκκολάπτονται τρώνε τη σάρκα για επτά ημέρες, στη συνέχεια πέφτουν στο έδαφος και, σε λιγότερο από μία ημέρα, πετούν σαν μύγες. Αν και τα θηλυκά ζευγαρώνουν μόνο μία φορά στη ζωή τους, μπορούν να γεννήσουν έως και 3.000 αυγά στις 20 ημέρες που ζουν.
Το παράνομο εμπόριο αιτία της εξάπλωσης του παρασίτου
Επισημαίνεται ότι εδώ και χρόνια είχε επιτευχθεί ο περιορισμός της μύγας με απελευθέρωση στείρων αρσενικών ατόμων, ωστόσο οι ειδικοί τονίζουν ότι πλέον αυτό το μέτρο ενδέχεται να μην είναι αρκετό.
Ως κύρια αιτία του φαινομένου οι επιστήμονες «βλέπουν» το παράνομο εμπόριο βοοειδών, με τους ειδικούς να εκφράζουν ανησυχία για την πιθανότητα η μύγα να περάσει στη βόρεια Αμερική.
«Το παράνομο εμπόριο βοοειδών στα νότια σύνορα της βόρειας Αμερικής που εκτείνεται μέχρι τις ακτές του Ειρηνικού της κεντρικής Αμερικής, ακολουθεί διασυνοριακές διαδρομές που ξεκινούν από τη Νικαράγουα και περνούν από την Ονδούρα και τη Γουατεμάλα, πριν διεισδύσουν στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων του Μεξικού και φτάσουν μέχρι τις ΗΠΑ. Η διασυνοριακή κίνηση έχει δημιουργήσει έναν γρήγορο διάδρομο για το παράσιτο, επιτρέποντάς του να ταξιδέψει σχεδόν 1.000 χλμ σε μόλις δυόμισι μήνες», αναφέρει ο Τζέρεμι Ραντακόφσκι Περιφερειακός Διευθυντής της Εταιρείας Προστασίας της Άγριας Ζωής (WCS).
Σύμφωνα με την οργάνωση περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Μεξικανοί παραγωγοί βοοειδών ζητούν άμεση δράση για να σταματήσουν οι παράνομες διελεύσεις βοοειδών από τα σύνορα Γουατεμάλας-Μεξικού, καθώς χωρίς άμεση παρέμβαση, η ανεξέλεγκτη εξάπλωση του παρασίτου θα μπορούσε να προκαλέσει καταστροφικές οικονομικές απώλειες, να πλήξει τις αγροτικές οικονομίες και να προκαλέσει κρίση δημόσιας υγείας.
Ο Κερτ Ντάτσεζ, συντονιστής περιβαλλοντικού εγκλήματος στην Εταιρεία Προστασίας της Άγριας Ζωής, σύμφωνα με το Wired, εξήγησε ότι το παράσιτο εξαπλώνεται οδικώς ακολουθώντας τη διαδρομή του αυτοκινητόδρομου από την Ονδούρα στα σύνορα με το Μεξικό.
Όπως είπε, η παράνομη διακίνηση βοοειδών πραγματοποιείται με φορτηγά, στη συνέχεια φτάνουν στα σύνορα και διασχίζουν τον ποταμό Ουσουματσίντα με ξύλινες βάρκες.
Συχνά το λαθρεμπόριο πραγματοποιείται τη νύχτα και τα ζώα που μεταφέρονται είναι ισχνά και σε κακή κατάσταση, καθιστώντας τα πιο ευάλωτα στη μόλυνση.
«Με αυτό το τελευταίο εύρημα στο Μεξικό, θα εντείνουμε περαιτέρω τις ενέργειες για την προστασία της αμερικανικής γεωργίας και την αποκατάσταση του προστατευτικού φράγματος», δήλωσε η επικεφαλής κτηνίατρος του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ, Ρόζμαρι Σίφορντ στη Daily Mail.
Για «καταστροφική» μόλυνση κάνει λόγο, την ίδια στιγμή, η Εταιρεία Προστασίας της Άγριας Ζωής, προειδοποιώντας ότι θα χρειάζονταν δεκαετίες για να εξαλειφθεί και θα κόστιζε στις ΗΠΑ δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ δεν αποκλείεται να κινδυνεύσουν και άνθρωποι.
«Μόνο μια τολμηρή, συντονισμένη διεθνής δράση μπορεί να προστατεύσει τη βιοποικιλότητα, να εξοικονομήσει δισεκατομμύρια και απώλειες ζωικού κεφαλαίου και να αποτρέψει μια κρίση από το να ξεφύγει από τον έλεγχο», τονίζει η οργάνωση.
Υπάρχει κίνδυνος εξάπλωσης στην Ευρώπη;
Σύμφωνα με τον Αντρέα Κριζάντι, από τους κορυφαίους Ιταλούς μικροβιολόγους και καθηγητής μικροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας, ο οποίος μελετά την περίπτωση της Cochliomyia hominivorax, η Ευρώπη προς το παρόν δεν κινδυνεύει.
Με τη σειρά του απέδωσε την έξαρση του φαινομένου στην παράνομη διακίνηση βοοειδών και στα παράνομα κρεοπωλεία, ωστόσο όπως είπε στην εφημερίδα La Repubblica «η μετανάστευση του είδους στην ήπειρό μας είναι απίθανη αυτή τη στιγμή».
Επομένως, είναι δύσκολο κανείς να φανταστεί ότι η μύγα-δολοφόνος μπορεί να αποτελέσει παγκόσμια απειλή, παρά την υπερθέρμανση του πλανήτη, η οποία ενδεχομένως να εντείνει το πρόβλημα.
