Αυξημένοι είναι οι πληθυσμοί της μωβ μέδουσας (Pelagia noctiluca), της λεγόμενης τσούχτρας, που παρατηρούνται στις ελληνικές ακτές και το φετινό καλοκαίρι, με τον διευθυντή Ερευνών του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) Νώντα Χρήστου να τονίζει στο CNN Greece πως παρατηρείται μία γενικότερη έξαρση της εμφάνισης σμηνών μεδουσών, η οποία οφείλεται τόσο στην κλιματική αλλαγή, όσο και στην υπεραλίευση.
Όπως αναφέρει ο κ. Χρήστου, πρόκειται για ένα είδος το οποίο δεν θεωρείται πως είναι ξενικό και υπάρχει από πάντα στη Μεσόγειο και από το 1982 διαπιστώνεται πως στα ελληνικά νερά «η εμφάνισή της κάνει κάποιους περιοδικούς κύκλους και κάθε περίπου 12 χρόνια εντοπίζεται για μία περίοδο περίπου δύο ή τριών ετών σε πυκνούς πληθυσμούς και μετά εξαφανίζεται».
Διευκρινίζει, δε, πως «είναι ένα ωκεάνιο σκυφόζωο και αναπαράγεται στην ανοιχτή θάλασσα σε βάθη έως και 1.000 μέτρων εφόσον υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, δεν αναπαράγεται σε κόλπους όπως πολλές άλλες μέδουσες». «Είναι από τα πιο σημαντικά είδη μεδουσών στη Μεσόγειο λόγω της ευρείας διάδοσης και της αφθονίας της και κυρίως λόγω της αρνητικής αλληλεπίδρασης με τον άνθρωπο» όπως σημειώνει ο επιστήμονας.
Αυτοί οι πληθυσμοί μετακινούνται κυρίως λόγω των ρευμάτων που επικρατούν στις παραλίες, όπως αναφέρει ο ίδιος.
Απαντώντας στο ερώτημα εάν η μέση άνοδος της θαλάσσιας θερμοκρασίες προσελκύει στις ακτές τις τσούχτες, ο κ. Χρήστου ξεκαθαρίζει πως «δεν έχει η μέδουσα να προσελκυθεί από μεγαλύτερες θερμοκρασίες».
Ωστόσο, οι υψηλές θερμοκρασίες, λόγω της αύξησης του μεταβολισμού τους επιταχύνουν την αναπαραγωγή των μεδουσών συνολικότερα, επομένως διαπιστώνεται εν τέλει επηρεάζεται έμμεσα από τις ύψηλότερες θερμοκρασίες η έξαρση των πληθυσμών τους.
Πώς την αναγνωρίζουμε;
Η μωβ μέδουσα έχει ροζ ιώδες χρώμα και μία ομπρέλα με έξι περίπου εκατοστά διάμετρο, που μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 15 εκατοστά. Διαθέτει οκτώ περιφερειακά νημάτια τα οποία μπορούν να φτάσουν έως και δύο μέτρα και τέσσερα πλοκάμια.
Λόγω του μικρού της μεγέθους και εάν εντοπιστεί σε μεγαλύτερο βάθος, δεν είναι εύκολα αντιληπτή. «Με τα περιφερειακά νημάτια που μπορούν να φτάσουν έως τα δύο μέτρα, λοιπόν, μπορεί να μας αγγίξει από απόσταση ένα περιφερειακό νημάτιο» όπως αναφέρει ο διευθυντής του ΕΛΚΕΘΕ, ο οποίος συνιστά να φοράμε γυαλιά κολύμβησης για να μπορούμε να την εντοπίσουμε και να απομακρυνθούμε.
Βέβαια, διευκρινίζει ότι «αν μας αγγίξει ένα περιφερειακό νημάτιο, το τσίμπημα θα είναι ελαφρύ, αν αγγίξουμε και τα πλοκάμια, αυξάνεται η έκκριση της τοξίνης που έχει και τότε το τσίμπημα είναι πιο επώδυνο». Στην πραγματικότητα, το τσίμπημα είναι αποτέλεσμα της τοξίνης που μένει πάνω στο δέρμα.
Πού εντοπίζονται περισσότερες μωβ μέδουσες;
Το φετινό καλοκαίρι αυξημένοι πληθυσμοί μωβ μεδουσών εντοπίζονται στις Σποράδες, τον Παγασητικό και τον Βόρειο Ευοΐκό.
Εκτιμώντας γιατί είναι αυτές οι περιοχές στις οποίες παρατηρούνται ο κ. Χρήστου αναφέρει ότι «πάνω από τις Σποράδες υπάρχει ένα σημείο βάθους 1.000 μέτρων, οπότε και υπάρχουν οι προϋποθέσεις ανάπτυξης πληθυσμού μωβ μεδουσών. Γι’ αυτό, λοιπόν εμφανίζεται στις Σποράδες οι οποίες είναι σε στόμιο μεταξύ Μαγνησίας και Εύβοιας και με τα ρεύματα μεταφέρεται είτε στον Παγασητικό είτε στον Ευοϊκό».
Μέχρι στιγμής πάντως δεν έχουν εμφανιστεί σε άλλο νησί του Αιγαίου, γεγονός που εξηγεί το γεγονός ότι πρόκειται για αραιό πληθυσμό και σύμφωνα με την εκτίμηση του επιστήμονα είναι πιθανό να φθίνει η παρουσία του.
Πάντως, δεν υπάρχει μοντέλο πρόβλεψης εμφάνισης των μεδουσών, όπως λέει χαρακτηριστικά.
Πώς αντιμετωπίζεται το τσίμπημα
Ο κ. Χρήστου εμφανίζεται όμως καθησυχαστικός, αναφέροντας πως εάν κάποιος ή κάποια δεν είναι αλλεργικός ή αλλεργική, στην οποία περίπτωση ένα τσίμπημα χρήζει άλλης αντιμετώπισης, σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, το τσίμπημα αντιμετωπίζεται με απλά μέσα.
Για την αντιμετώπιση του τσιμπήματος, σημειώνει πως σε πρώτη φάση χρησιμοποιούμε θαλασσινό νερό και μίας πλαστικής κάρτας για την απομάκρυνση τυχόν υπολειμμάτων.
Παράλληλα, αποτελεσματική είναι η χρήση σόδας. Όπως σημειώνει ο ίδιος μπορούμε να έχουμε μαζί μας πάντα ένα μικρό κουτάκι με σόδα και σε αναλογία 1 προς ένα, να φτιάξουμε μία κρέμα με σόδα και θαλασσινό νερό, να την αφήσουμε για δύο λεπτά πάνω στο τσίμπημα. Με τη χρήση παγοκύστης απλώς μειώνεται η αίσθηση του πόνου.
Ξεκαθαρίζει, όμως, ότι απαγορεύονται:
- Το γλυκό νερό
- Το ξύδι
- Ενώ αναποτελεσματική είναι και η χρήση άμμου
Δείτε live πού υπάρχουν μέδουσες
Οι λουόμενοι και λουόμενες έχουν τη δυνατότητα να δουν τα σημεία στα οποία εντοπίζονται οι μέδουσες χάρη σε έναν διαδραστικό χάρτη, ο οποίος συμπληρώνεται από τους ίδιους τους πολίτες όταν βλέπουν μία μέδουσα.
Το πλεονέκτημα αυτού του χάρτη σύμφωνα με τον κ. Χρήστου είναι αρχικά ότι υπάρχει και μπορούν οι κολυμβητές να διαμορφώσουν μία εικόνα. Το μειονέκτημά είναι ότι υπάρχουν πολλοί ζελατινοειδής οργανισμοί και μπορεί στους ανθρώπους που δεν έχουν γνώση του είδους να δημιουργήσει σύγχυση.
«Για παράδειγμα μετακινώντας τον κέρσορα στον χάρτη πάνω στον Κορινθιακό που βλέπουμε πολλά κόκκινα σημάδια, αυτά είναι σάλπες όχι μέδουσες. Αντίστοιχα στην Κρήτη η κόκκινη κουκκίδα είναι ένα άλλο είδος μέδουσας το οποίο δεν είναι επικίνδυνο και στη Θεσσαλονίκη η μπλε κουκκίδα είναι η μπλε μέδουσα η οποία επίσης δεν είναι επικίνδυνη γιατί είναι ορατή και μπορεί να αποφευχθεί εύκολα».
