Μέσα στις φυλακές του Μπανγκλαντές – «Οι κοιλιές τους θα σχίζονταν και θα έβαζαν μέσα τσιμέντο»

Ηλεκτροπληξία στα γεννητικά τους όργανα. Στόματα ραμμένα χωρίς αναισθητικό. Ξεριζωμένα νύχια. Με δεμένα τα μάτια και αφημένοι στο σκοτάδι.

Αυτά είναι μερικά μόνο από τα φρικτά πράγματα που υπέστησαν οι κρατούμενοι στους θαλάμους βασανιστηρίων που φέρεται να λειτουργούσε η έκπτωτη κυβέρνηση του Μπαγκλαντές, όπου στόχος ήταν να «σπάσουν» οι κρατούμενοι ψυχικά και σωματικά.

Για πρώτη φορά, το Sky News είδε το εσωτερικό μιας από αυτές τις φυλακές – κρυμμένες σε ένα συγκρότημα στην πρωτεύουσα Ντάκα, πίσω από δυσοίωνες μαύρες πύλες που σηματοδοτούν τους στρατώνες της επίλεκτης αντιτρομοκρατικής δύναμης του Μπαγκλαντές, του «Τάγματος Ταχείας Δράσης», το οποίο οι ακτιβιστές αποκαλούν «Ομάδα Θανάτου».

Έξω από τον περίβολο της φυλακής, μια σειρά από ατσάλινες πόρτες βιδωμένες με μεγάλες κλειδαριές ανοίγουν για να αποκαλύψουν μια σειρά από στενά, χωρίς παράθυρα κελιά – λίγο μεγαλύτερα από ένα φέρετρο.

Ένα ελαφρώς μεγαλύτερο δωμάτιο ήταν άδειο εκτός από μια μεγάλη ατσάλινη καρέκλα με χοντρές μεταλλικές αλυσίδες και ένα κινητήρα από κάτω.

Οι επιζώντες περιγράφουν ότι τους έδεναν και τους στριφογύριζαν βίαια κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων. Στο ταβάνι υπήρχαν βίδες από τις οποίες φέρεται να κρεμούσαν τους κρατούμενους και δίπλα υπήρχαν σειρές από αλυσίδες.

Σε ένα άλλο κτίριο υπήρχαν σακούλες με Phensedyl, ένα απαγορευμένο σιρόπι βήχα με κωδεΐνη που χρησιμοποιείται ως ναρκωτικό αναψυχής στο Μπαγκλαντές. Υπήρχαν επίσης δεσμίδες με πλαστά χρήματα και εκρηκτικά τα οποία φέρεται να χρησιμοποιούνταν ως ψεύτικα αποδεικτικά στοιχεία για να ενοχοποιούνται άνθρωποι.

Οι εισαγγελείς του Διεθνούς Δικαστηρίου Εγκλημάτων του Μπαγκλαντές (ICT) ισχυρίζονται ότι τα κελιά αυτά χρησιμοποιήθηκαν για να βασανίζουν κρατούμενους στο πλαίσιο του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» της έκπτωτης κυβέρνησης. Οι εισαγγελείς πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρχουν έως και 800 τέτοιου είδους φυλακές, οι οποίες διοικούνται από διαφορετικές δυνάμεις ασφαλείας.

Πολιτικοί αντίπαλοι της πρώην πρωθυπουργού

Πολλοί από τους συλληφθέντες ήταν πολιτικοί αντίπαλοι της πρώην πρωθυπουργού, Sheikh Hasina. Η 77χρονη ήταν η μακροβιότερη πρωθυπουργός της χώρας, κυβερνώντας για περισσότερα από 20 χρόνια, σε δύο θητείες.

Παρά το γεγονός ότι αρχικά χαιρετίστηκε ως σύμβολο της φιλοδημοκρατίας, η Hasina κατηγορείται ότι μετατράπηκε σε αυταρχική, με πολιτικά υποκινούμενες συλλήψεις, εξωδικαστικές εκτελέσεις και άλλες καταχρήσεις που φέρονται να συνέβησαν υπό την εποπτεία της.

Κατά τη διάρκεια της δεύτερης περιόδου της στην εξουσία, από το 2009 έως το 2024, οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι δημιούργησε ένα τεράστιο δίκτυο κρυφών φυλακών για να συντρίψει όσους θεωρούσε δυνητικές απειλές. Πιστεύεται ότι ως αποτέλεσμα εξαφανίστηκαν έως και 3.500 άνθρωποι.

Η Hasina ισχυρίζεται ότι όλα αυτά είναι ένα «πολιτικό κυνήγι μαγισσών». Παραιτήθηκε τον Αύγουστο του 2024 και εγκατέλειψε τη χώρα μετά από εβδομάδες θανατηφόρων διαδηλώσεων που εξελίχθηκαν σε πανεθνική αναταραχή. Η πρώην πρωθυπουργός βρίσκεται τώρα εξόριστη στην Ινδία.

Το ICT έχει εκδώσει δύο εντάλματα σύλληψης εναντίον της για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας σχετικά με τη φονική επίθεση κατά διαδηλωτών πέρυσι και τις εξαναγκασμένες εξαφανίσεις κατά τη διάρκεια της θητείας της. Το Μπαγκλαντές ζήτησε από την Ινδία να την εκδώσει και μια ομάδα δικηγόρων ελπίζει να τη δει να δικάζεται στη Ντάκα.

Ο επικεφαλής εισαγγελέας, Tajul Islam, λέει ότι έχουν συγκεκριμένες αποδείξεις ότι η Hasina διέταξε άμεσα τις εξαναγκασμένες εξαφανίσεις.

«Έχουμε πάρει συνέντευξη από ορισμένους από τους δράστες που είναι διοικητές των διαφόρων δυνάμεων. Έχουν δηλώσει ότι έκαναν τα πάντα σύμφωνα με τη διαταγή της πρωθυπουργού», λέει.

Πέντε χρόνια φυλακή

Το 2019, ο ακτιβιστής δικαιωμάτων των ιθαγενών Michael Chakma πιάστηκε και πετάχτηκε μέσα σε ένα αυτοκίνητο με δεμένα μάτια. Τον οδήγησαν σε ένα μυστικό κέντρο κράτησης, με την κωδική ονομασία «House of Mirrors» (Σπίτι των Καθρεφτών), από άνδρες που δήλωσαν ότι εργάζονταν για «τη διοίκηση».

Μόλις μπήκε μέσα, του έκαναν ανάκριση για κρυμμένα όπλα και για τις επικρίσεις του προς το κυβερνών κόμμα της Hasina, το «Awami League». Ισχυρίζεται ότι ένας αξιωματικός απείλησε να τον εκτελέσει μέσω ηλεκτροπληξίας και να κάψει τις στάχτες του αν δεν απαντούσε στις ερωτήσεις τους.

Πέρασε περισσότερα από πέντε χρόνια στη φυλακή. Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του, παρακάλεσε έναν φρουρό να τον πυροβολήσει και να τον σκοτώσει. Εν τω μεταξύ, η οικογένειά του σταμάτησε να ελπίζει και τέλεσε κηδεία για εκείνον.

Στη συνέχεια, η Hasina εκδιώχθηκε. Λίγο καιρό μετά, ο Michael, έχοντας ακόμη δεμένα μάτια, οδηγήθηκε έξω και πετάχτηκε σε ένα δάσος. Οι άνδρες που τον άφησαν εκεί του είπαν να περιμένει 30 λεπτά πριν βγάλει το μαντήλι.

Έξι μήνες μετά, είναι ανακουφισμένος αλλά στοιχειωμένος από τη φρίκη που βίωσε. Καθώς μιλάει, ξεσπά σε δάκρυα, αναπολώντας τη στιγμή που είδε το φως της ημέρας. «Είδα ξανά τον κόσμο», λέει, σκουπίζοντας τα μάτια του. Η ελευθερία του Michael έμοιαζε με θαύμα στην αρχή, αλλά εξακολουθεί να υποφέρει από κρίσεις πανικού και εφιάλτες.

Εκατοντάδες οικογένειες εξακολουθούν να περιμένουν νέα για τα αγαπημένα τους πρόσωπα που έχουν εξαφανιστεί.

Κάθε βράδυ, η Hazera Khatun προσεύχεται και αφήνει την πύλη ανοιχτή σε περίπτωση που ο γιος της, Sajedul Islam Sumon, επιστρέψει. Ο πατέρας δύο παιδιών ήταν ακτιβιστής και ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Εθνικιστικού Κόμματος του Μπαγκλαντές (BNP).

Η αδελφή του, Sanjida, λέει ότι εκείνη και η οικογένειά της πήγαιναν από το ένα κυβερνητικό γραφείο στο άλλο για να τον αναζητήσουν όταν εξαφανίστηκε για πρώτη φορά. Αλλά κανείς δεν καταχώρησε την καταγγελία τους. Η οικογένειά του πιστεύει ότι τον συνέλαβαν, μαζί με άλλα πέντε άτομα, αξιωματικοί του Τάγματος Ταχείας Δράσης.

Η Sanjida διευθύνει ένα δίκτυο υποστήριξης βοηθώντας άλλους που πιστεύουν ότι τα αδέλφια, οι σύζυγοι, οι γιοι και οι πατεράδες τους είναι επίσης θύματα εξαναγκαστικών εξαφανίσεων.

«Αν δεν είναι ζωντανός, τότε πού τον έχουν πετάξει;» λέει καθώς ένα δάκρυ κυλάει στο πρόσωπό της. «Δεν ξέρω πού να πάω να προσευχηθώ».

Μια επιτροπή που συστάθηκε τον Αύγουστο του 2024 από την προσωρινή κυβέρνηση του Μπαγκλαντές για να διερευνήσει τις αναγκαστικές εξαφανίσεις έχει λάβει μέχρι στιγμής 1.700 καταγγελίες από οικογένειες.

Αλλά πιστεύουν ότι πιθανότατα υπάρχουν έως και 3.500 θύματα. Ελπίζουν ότι μέχρι το τέλος του έτους θα έχουν αρκετά στοιχεία για να βοηθήσουν τις οικογένειες να καταλάβουν τι συνέβη στους συγγενείς τους.

Για χρόνια, τα ποτάμια του Μπαγκλαντές ήταν ο τελικός τόπος ανάπαυσης άθλιων μυστικών, κρύβοντας ιστορίες κρατικής κτηνωδίας και λειτουργώντας ως χώροι απόρριψης των πτωμάτων πολιτικών αιχμαλώτων.

Αυτό άφησε στους ερευνητές ελάχιστα εγκληματολογικά στοιχεία.

«Οι άνθρωποι πυροβολούνταν δίπλα σε γέφυρες και τα σώματά τους πετάγονταν από πάνω», λέει η Nabila Idris, μέλος της επιτροπής που συστάθηκε για να διερευνήσει τις εξαναγκαστικές εξαφανίσεις το περασμένο καλοκαίρι από τον προσωρινό ηγέτη του Μπαγκλαντές, Muhammad Yunus.

«Οι κοιλιές τους θα σχίζονταν και θα έβαζαν μέσα τσιμέντο ή τούβλα»

Στρατιωτικοί αξιωματικοί που υπηρετούσαν στην RAB είπαν στην επιτροπή ότι αυτή ήταν η «συνήθης διαδικασία» για να μπορέσουν τα πτώματα να βυθιστούν.

Για τον έξω κόσμο, η Sheikh Hasina έδειξε ότι παρείχε τεράστια οικονομική επιτυχία στο Μπανγκλαντές και αποτέλεσε σταθεροποιητική δύναμη.

Η εξαγωγική βιομηχανία ενδυμάτων άνθισε υπό τη διακυβέρνησή της, βγάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους από τη φτώχεια. Ο πόλεμος της κατά της τρομοκρατίας υποστηρίχθηκε εν μέρει και από τους Βρετανούς και τους Αμερικανούς.

Ως πραγματική πολιτική επιζών, συνελήφθη πολλές φορές όσο ήταν στην αντιπολίτευση, καθώς δέχτηκε και αρκετές απόπειρες δολοφονίας. Επέζησε επίσης από δικαστικές υποθέσεις που την κατηγορούσαν για διαφθορά.

Αλλά οι δυνάμεις ασφαλείας του Μπαγκλαντές έχουν κατηγορηθεί για σοβαρές κακοποιήσεις και βασανιστήρια. Η Hasina, η οποία κάποτε αγωνίστηκε για την πολυκομματική δημοκρατία, έχει επικριθεί εδώ και καιρό για τα καταπιεστικά αυταρχικά μέτρα κατά των πολιτικών της αντιπάλων και των μέσων ενημέρωσης.

Τώρα, η πρώην πρωθυπουργός και πολλοί από τους κορυφαίους συνεργάτες της έχουν εγκαταλείψει τη χώρα.

Η Nabila λέει ότι πολλοί από τους δράστες βρίσκονται «στον Καναδά, τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Κάτω Χώρες», προσθέτοντας: «Αυτές οι κυβερνήσεις πρέπει να συνεργαστούν μαζί μας για να τους παραδώσουν».

Η Nabila λέει ότι η επιτροπή χρειάστηκε μόλις τρεις μήνες για να βεβαιωθεί ότι είχε μια πειστική υπόθεση βασανιστηρίων που υποστηρίζονταν από το κράτος. Αλλά το να φτάσει η Sheikh Hasina σε μια δικαστική αίθουσα θα είναι δύσκολο. Λέει ότι ο προσωρινός ηγέτης Muhammad Yunus έχει «εξαπολύσει τρομοκράτες» και είναι ακατάλληλος να κυβερνήσει και ισχυρίζεται ότι κατηγορείται ψευδώς.

Αλλά κάθε μέρα, νέες υποθέσεις προκύπτουν. Ορισμένοι πιστεύουν ότι είναι πλέον τόσες πολλές, που το Μπανγκλαντές θα πρέπει να παραδώσει τον αυξανόμενο φόρτο εργασίας στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης για να ασκήσει δίωξη.

Όμως, μιλώντας με επιζώντες, καταγγέλλοντες και ακούγοντας όσους βρίσκονται στους δρόμους και αισθάνονται τώρα πιο ελεύθεροι να μιλήσουν, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θέλουν να δουν τη δικαιοσύνη να απονέμεται στην πατρίδα τους. Και γρήγορα.