Σε ένα εγκαταλελειμμένο ορυχείο αργύρου στο Pulpí, στη νοτιοανατολική επαρχία Almería της Ισπανίας, βρίσκεται ένας θησαυρός που δεν είναι φτιαγμένος από κανένα πολύτιμο μέταλλο. Αντίθετα, αυτό που κρύβεται εδώ είναι το μεγαλύτερο γεώδιο του κόσμου – ένα φυσικό κρυσταλλικό φαινόμενο που έχει καταπλήξει τους επιστήμονες.
Όπως εξήγησε η Mila Carretero, γεωλόγος και συντονίστρια του Pulpí Geode, γεώδιο είναι μια κοιλότητα μέσα σε έναν βράχο που καλύπτεται από κρυστάλλους. Καθισμένη μπροστά σε ένα σκηνικό από υπερμεγέθεις κρυστάλλινες δομές, έσπασε έναν μικροσκοπικό βράχο με μικροσκοπικούς πολύτιμους λίθους στο εσωτερικό του, για να δείξει μια σύγκριση. «Είναι το ίδιο με αυτό που έχω πίσω μου, μόνο που αυτό είναι μια υπερμεγέθης εκδοχή», είπε γελώντας, ενώ έδειχνε πάνω από τον ώμο της.
Το γεώδιο Pulpí έχει πλάτος οκτώ μέτρα, ύψος δύο μέτρα και βάθος δύο μέτρα. «Εξ ορισμού, αυτό είναι το μεγαλύτερο που έχει ανακαλυφθεί ποτέ», σημείωσε, διευκρινίζοντας ότι το Pulpí δεν πρέπει να συγχέεται με ένα άλλο κρυστάλλινο «θαύμα», το ορυχείο Naica στο Μεξικό, το οποίο έχει μεγαλύτερους κρυστάλλους (15 μέτρα μήκος σε σύγκριση με τα δύο μέτρα του Pulpí), αλλά το οποίο δεν είναι γεώδιο.
Το γεώδιο εδώ στην Ισπανία εντοπίστηκε αρχικά από ανθρακωρύχους στο Mina Rica, ένα ορυχείο αργύρου που λειτούργησε από το 1873 έως το 1969. Αλλά χρόνια αργότερα, μόλις το 1999, οι γεωλόγοι το «ανακάλυψαν ξανά», προσελκύοντας παγκόσμιο ενδιαφέρον.
«Όταν [οι πρώτοι ανθρακωρύχοι] ανατίναξαν αυτόν τον βράχο και βρήκαν ένα γεώδιο, πιθανώς αναστατώθηκαν γιατί δεν τους άρεσε να βρίσκουν αυτούς τους κρυστάλλους», δήλωσε η Carretero. «Σήμαινε επιπλέον δουλειά για να τους ξεφορτωθούν. Ζυγίζουν πολύ και δεν ήταν κερδοφόροι».
Αν και οι επιστήμονες εξακολουθούν να το ερευνούν, πιστεύουν ότι ολόκληρη η περιοχή ήταν κάποτε υποβρύχια. Κάποια στιγμή, η ηφαιστειακή δραστηριότητα θρυμμάτισε ιζηματογενή πετρώματα και τα γέμισε με καυτά υγρά. Όταν τα ρευστά ψύχθηκαν, άρχισαν να σχηματίζονται οι κρύσταλλοι.
Οι γεωλόγοι έχουν διαπιστώσει ότι ο ανυδρίτης (η χημική ένωση που σχημάτισε τα πετρώματα) στο Pulpí χρονολογείται από την εποχή των δεινοσαύρων, πριν από περίπου 250 εκατομμύρια χρόνια, αλλά δεν είναι σίγουροι για την ηλικία των ίδιων των κρυστάλλων, επειδή περιέχουν πολύ λίγες προσμίξεις που μπορούν να χρονολογηθούν.
Η εκτίμησή τους είναι ότι οι κρύσταλλοι άρχισαν να αναπτύσσονται πριν από λιγότερο από 2 εκατομμύρια χρόνια. Όσο πιο αργά αναπτύσσεται ο κρύσταλλος, τόσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθός του. Και τόσο πιο τέλειος είναι ο κρύσταλλος», δήλωσε η Carretero.
Το ορυχείο άνοιξε για το κοινό το 2019, αφού απομακρύνθηκαν κάποια μπάζα και ελήφθησαν μέτρα ασφαλείας, όπως μια σκάλα έκτακτης ανάγκης 42 μέτρων.
Περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι έχουν επισκεφτεί μέχρι στιγμής το γεώδιο και η ομάδα της Carretero παρακολουθεί προσεκτικά τη θερμοκρασία, το διοξείδιο του άνθρακα και την υγρασία για να διασφαλίσει την προστασία των κρυστάλλων. «Περισσότερο από το διοξείδιο του άνθρακα [από την ανθρώπινη αλληλεπίδραση], η υγρασία είναι αυτή που μπορεί πραγματικά να βλάψει τους κρυστάλλους», είπε. «Επειδή αν ένα στρώμα [υγρασίας] καλύπτει τους κρυστάλλους, τείνουν να χάνουν τη διαφάνειά τους».
Οι κρύσταλλοι του Pulpí, ωστόσο, παραμένουν αξιοσημείωτα διαφανείς και οι επισκέπτες και οι επιστήμονες συνεχίζουν να εντυπωσιάζονται από το φυσικό φαινόμενο. «Δεν μπορούσα να εκφράσω με λόγια αυτό που ένιωσα όταν το είδα», δήλωσε η Carretero. «Είναι απερίγραπτο γιατί μας δίνει την αίσθηση του πόσο μικροί είμαστε. Κοιτάξτε τι μας έχει δώσει η φύση».
