Σχεδόν 73.000 υπολογίζονται τα είδη δέντρων παγκοσμίως, μεταξύ των οποίων περίπου 9.000 δεν έχουν ακόμη ανακαλυφθεί, υποστηρίζει πρόσφατη έκθεση διεθνούς ομάδας επιστημόνων που δημοσιεύθηκε στο PNAS, ενώ συνολικά, εκτιμάται ότι σε όλον τον πλανήτη υπάρχουν 3,04 τρισεκατομμύρια δέντρα. Από τα δέντρα που περιμένουν ακόμα να ανακαλυφθούν, εικάζεται ότι τα περισσότερα είναι σπάνια, με πολύ μικρούς πληθυσμούς, σε περιορισμένη έκταση και πιθανώς σε απομακρυσμένα σημεία.
Ο αριθμός φαντάζει τεράστιος. Αν αναλογιστεί κανείς, όμως, τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και της ανθρώπινης παρέμβασης, με τη Διεθνή Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) να εκτιμά ότι κάθε χρόνο αφανίζονται 10 εκατομμύρια εκτάρια εκτάσεων, θα καταλήξει ότι η δασική βιοποικιλότητα είναι παραπάνω από ευάλωτη.
Την ευθραυστότητα του δασικού οικοσυστήματος επιβεβαιώνει ο ανανεωμένος Κόκκινος Κατάλογος της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN), σύμφωνα με τον οποίο το 38% των δέντρων κινδυνεύουν με εξαφάνιση.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Αξιολόγηση των Δέντρων προκύπτει ότι περισσότερα από 16.000 είδη δέντρων εκ των 47.282 που αξιολογήθηκαν απειλούνται σε 192 χώρες σε όλο τον κόσμο.
Περίπου 1.000 ήταν οι εμπειρογνώμονες που συμμετείχαν στην καταγραφή των ειδών, σε μία διεθνή προσπάθεια να αναδειχθούν οι προκλήσεις και να ενταθεί η δράση για τη διατήρηση και προστασία τους.
Όπως αναφέρει η IUCN το μεγαλύτερο ποσοστό απειλούμενων δέντρων βρίσκεται στα νησιά, καθώς οι περιοχές αυτές αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο εξαιτίας της αποψίλωσης στο πλαίσιο της αστικής ανάπτυξης και της γεωργίας, ενώ ανάλογη απειλή αποτελούν και τα χωροκατακτητικά είδη, τα παράσιτα και οι ασθένειες.
Σε όλα τα παραπάνω έρχεται να προστεθεί η άνοδος της στάθμης των υδάτων, καθώς και η κλιματική μεταβολή με τις σφοδρές βροχοπτώσεις και στον αντίποδα οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας. Επιπλέον, στη Νότια Αμερική σχεδόν 3.350 από τα 13.668 είδη που αξιολογήθηκαν κινδυνεύουν με εξαφάνιση, με τους ειδικούς να καλούν σε μέτρα για την προστασία τους.
Την ίδια στιγμή, η απώλεια των δέντρων είναι συνώνυμο απειλής για χιλιάδες άλλα είδη, αφού στους κορμούς, τα φυλλώματα και τις ρίζες τους φυτά, ζώα και μύκητες βρίσκουν καταφύγιο, πηγή τροφής και διαβίωσης.
«Ως καθοριστικό συστατικό πολλών οικοσυστημάτων, τα δέντρα είναι θεμελιώδη για τη ζωή στη Γη χάρη στο ρόλο που διαδραματίζουν τους στους κύκλους άνθρακα, νερού και θρεπτικών συστατικών, στο σχηματισμό του εδάφους και στη ρύθμιση του κλίματος. Οι άνθρωποι εξαρτώνται επίσης από τα δέντρα, με περισσότερα από 5.000 από τα είδη δέντρων στον Κόκκινο Κατάλογο της IUCN να χρησιμοποιούνται για ξυλεία στις κατασκευές και πάνω από 2.000 είδη για φάρμακα, τρόφιμα και καύσιμα αντίστοιχα», αναφέρει η έκθεση της IUCN.
Ο Ζαν Κριστόφ-Βιέ, γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Franklinia, το οποίο χρηματοδότησε το μεγαλύτερο μέρος της Παγκόσμιας Αξιολόγησης Δέντρων, εξήγησε ότι το εγχείρημα βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη, αλλά «τώρα γνωρίζουμε πού πρέπει να δράσουμε για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την κρίση που πλήττει τα δέντρα του κόσμου. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για να μην δράσουμε. Με έναν τόσο μεγάλο αριθμό απειλούμενων ειδών δέντρων το έργο είναι τεράστιο, αλλά έχει ήδη ξεκινήσει».
Ο ειδικός, πρόσθεσε πως «τα δέντρα θεωρούνται εύκολη λύση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και φυτεύονται παντού, αλλά ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η αναδάσωση πρέπει να βελτιωθεί σημαντικά, διαφοροποιώντας τα είδη και προσθέτοντας απειλούμενα είδη στα προγράμματα δενδροφύτευσης. Οι κυβερνήσεις και οι δασικές τους υπηρεσίες, οι εταιρείες και όλοι όσοι φυτεύουν δέντρα θα μπορούσαν εύκολα να το κάνουν αυτό και να έχουν γρήγορα θετικό αντίκτυπο, αντιμετωπίζοντας τόσο την κρίση της κλιματικής αλλαγής όσο και την κρίση της βιοποικιλότητας».
