Πόσο ζυγίζουν όλοι οι ελέφαντες, όλοι οι ιπποπόταμοι και όλες οι φάλαινες όλου του πλανήτη; Σχεδόν τίποτα μπροστά στις αγελάδες, τους χοίρους, τα κοτόπουλα και τα υπόλοιπα είδη ζώων που εκτρέφει ο άνθρωπος.
Η επίπτωση της ανθρώπινης παρουσίας στη Γη γίνεται δραματικά εμφανής χάρη σε ισραηλινή μελέτη που υπολόγισε για πρώτη φορά τη βιομάζα όλων των άγριων θηλαστικών.
Από τις αρκούδες μέχρι τους μυρμηγκοφάγους και τα καγκουρό, τα άγρια χερσαία θηλαστικά δεν υπερβαίνουν σε βάρος τους 20 εκατομμύρια τόνους, ενώ τα άγρια θαλάσσια θηλαστικά εκτιμώνται σε 40 εκατομμύρια τόνους.
Συγκριτικά, το βάρος του παγκόσμιου ανθρώπινου πληθυσμού φτάνει τους 390 εκατομμύρια τόνους, ενώ η συνολική μάζα των εκτρεφόμενων ζώων είναι 30 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τα χερσαία άγρια θηλαστικά -αγγίζει το αστρονομικό νούμερο των 630 εκατομμύρια τόνων, με τα βοοειδή να κυριαρχούν στους 420 εκατ. τόνους.
«Η εντυπωσιακή ποικιλία των θηλαστικών μπορεί να αποκρύπτει τις δραματικές αλλαγές που επηρεάζουν τον πλανήτη μας» λέει ο Ρον Μίλο του Ινστιτούτου Επιστήμης Weizmann στο Ισραήλ, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στο PNAS.
«Όμως η παγκόσμια κατανομή της βιομάζας αποκαλύπτει ποσοτικές ενδείξεις μιας πραγματικότητας που σε διαφορετική περίπτωση θα ήταν δύσκολο να συλλάβουμε: αποκαλύπτει την επικυριαρχία της ανθρωπότητας και των εκτρεφόμενων ζώων σε βάρος των πολύ μικρότερων πληθυσμών των άγριων θηλαστικών που έχουν απομείνει» σχολιάζει ο ερευνητής σε δελτίο Τύπου.
Σύγκριση ανάμεσα στη βιομάζα των ανθρώπων, των οικόσιτων ζώων και των άγριων χερσαών και θαλάσσιων θηλαστικών. Κάθε κουκκίδα αντιστοιχεί σε 1 εκατ. τόνους (Greenspoon et al. / Weizmann Institut)
Προηγούμενη μελέτη της ομάδας του Μίλο το 2020 υπολόγιζε ότι η συνολική μάζα των αντικειμένων ανθρώπινης προέλευσης –από τους ουρανοξύστες και τα τάνκερ μέχρι τα χαρτομάντηλα- ξεπερνά πλέον τη βιομάζα του πλανήτη, τη συνολική μάζα όλων των οργανισμών στη Γη.
Στη νέα μελέτη, ο Μίλο και οι συνεργάτες του συγκρίνουν τη μάζα των εκτρεφόμενων ζώων, των ανθρώπων και των κατοικιδίων τους με τη μάζα όλων των υπόλοιπων θηλαστικών. Οι ερευνητές αξιοποίησαν προηγούμενες μελέτες για περίπου 400 άγρια άγρια θηλαστικά, οι οποίες επέτρεψαν τον άμεσο υπολογισμό της βιομάζας.
Τέτοια δεδομένα δεν υπήρχαν για τα περισσότερα άλλα είδη, οπότε οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο εκπαιδεύτηκε με τα διαθέσιμα στοιχεία για να εκτιμήσει στη συνέχεια τη βιομάζα 4.400 επιπλέον ειδών, ανάλογα με το μέσο σωματικό βάρος, τη γεωγραφική εξάπλωση και άλλες παραμέτρους.
Οι εκτιμήσεις είναι προσεγγιστικές και δεν αποκλείεται να απέχουν από την πραγματικότητα, σίγουρα όμως εκπλήσσουν: οι κατοικίδιοι σκύλοι ζυγίζουν περίπου το ίδιο με όλα τα άγρια χερσαία θηλαστικά, ενώ οι γάτες έχουν διπλάσια βιομάζα από τους αφρικανικούς ελέφαντες.
Στην ξηρά, διαπιστώνει η μελέτη, μεγάλο μέρος της συνολικής άγριας βιομάζας αντιστοιχεί σε έναν μικρό αριθμό μεγαλόσωμων ζώων όπως οι ελέφαντες, οι αγριόχοιροι και αρκετά είδη ελαφιού.
Τα άγρια τρωκτικά, στα οποία δεν περιλαμβάνονται οι αρουραίοι και τα ποντίκια που ζουν σε ανθρώπινες κοινότητες, αντιστοιχούν στο 16% της άγριας βιομάζας ενώ τα σαρκοφάγα θηλαστικά στο 3%.
Στη θάλασσα, περισσότερο από το ήμισυ της βιομάζας αντιστοιχεί στις φάλαινες.
Σε απόλυτους όμως αριθμούς, κυρίαρχες είναι οι νυχτερίδες, οι οποίες αντιστοιχούν αριθμητικά στα δύο τρίτα του πληθυσμού των άγριων θηλαστικών, αν και καταλαμβάνουν μόνο το 7% της συνολικής τους μάζας.
Τα ευρήματα, λέει η ερευνητική ομάδα, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη προκειμένου να ενταθούν οι προσπάθειες προστασίας όσης φύσης έχει απομείνει,.
«Όσο περισσότερο εκτιθέμεθα στο μεγαλείο της φύσης, είτε μέσω ντοκιμαντέρ, είτε μέσω μουσείων ή του οικοτουρισμού, τόσο περισσότερο τείνουμε να φανταζόμαστε ότι η φύση είναι ένας ατέλειωτος, ανεξάντλητος πόρος» σχολιάζει ο Μίλο.
«Στην πραγματικότητα το βάρος όλων των άγριων χερσαίων θηλαστικών που έχουν απομείνει αντιστοιχεί σε λιγότερο από το 10% του συνολικού βάρους των ανθρώπων και ισοδυναμνεί με μόλις 3 κιλά άγριων χερσαίων θηλαστικών ανά άνθρωπο».
«Με άλλα λόγια, η έρευνά μας δείχνει με ποσοτικούς όρους το μέγεθος της επίδρασής μας και το πώς οι αποφάσεις και επιλογές μας τα επόμενα χρόνια θα καθορίσει τι θα απομείνει από τη φύση για τις μελλοντικές γενιές».
