Το μεγάλο πρόβλημα της ενοικίασης ή πώλησης ακινήτων στη χώρα μας δεν είναι άγνωστο, καθώς έχει δημιουργήσει πονοκέφαλο τα τελευταία χρόνια τόσο για τους ενδιαφερόμενους ενοικιαστές ή αγοραστές όσο και για τους επαγγελματίες του κλάδου ακινήτων.
Ο νέος πονοκέφαλος όμως είναι κάθε λογής απατεώνες, που εκμεταλλεύονται το τεράστιο αύτο πρόβλημα και αναρτούν αγγελίες στο διαδίκτυο, με ανύπαρκτα ακίνητα, προκειμένου να βγάλουν χρήματα από ανυποψίαστους πολίτες.
Επιδιώκουν οικονομικά οφέλη πουλώντας ή ενοικιάζοντας… αέρα, με αφορμή την αυξημένη ζήτηση, «ψαρεύοντας» ανυποψίαστα θύματα μέσω μαϊμού αγγελιών στο ίντερνετ, αξιώνοντας μεγάλα χρηματικά ποσά για σπίτια που είτε δεν υπάρχουν, είτε δεν είναι διαθέσιμα προς πώληση ή ενοικίαση.
Πρόσφατα εξάλλου απασχόλησε η υπόθεση της Αγίας Παρασκευής, όπου ένας άνδρας νοίκιασε ένα σπίτι ούτε μία ούτε δύο αλλά 31 φορές, καταφέρνοντας να κερδίσει το ποσό των 130.000 ευρώ από ανυποψίαστους υποψήφιους ενοικιαστές.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Τα Νέα» πρόκειται για ένα φαινόμενο που υπήρχε και θα υπάρχει, καθώς «όσο μία αγορά όπως η κτηματαγορά ανθεί, τότε θα βρίσκουν παράθυρο και οι επιτήδειοι να δράσουν. Συνηθέστερος σκοπός των απατεώνων είναι να αποσπάσουν προκαταβολές από υποψήφιους μισθωτές, να μαζέψουν ένα σημαντικό χρηματικό ποσό και να διαφύγουν», όπως εξηγεί ο Πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αττικής Ελευθέριος Ποταμιάνος.
Οι ψευτομεσίτες με αθέμιτες πρακτικές προσπαθούν να κερδίσουν πελατεία, καθώς πρόκειται για άτομα που δηλώνουν μεσίτες αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Ο Στράτος Παραδιάς, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων δηλώνει ότι «είναι ποινικό αδίκημα, είναι απάτη και προβλέπονται ποινές».
«Πολύ καλό για να είναι αληθινό»
Μαρτυρίες στην εφημερίδα αναφέρονται στον τρόπο δράσης των επιτήδειων και όσα πρέπει να προσέξουν οι αγοραστές.
Μία μεταπτυχιακή φοιτήτρια, εξαπατήθηκε μέσω γνωστής ιστοσελίδας αγγελιών, όταν αφότου πέρασε στη σχολή της το καλοκαίρι, ξεκίνησε την αναζήτηση κατοικίας κυρίως ηλεκτρονικά και γρήγορα βρήκε ένα ακίνητο, το οποίο χαρακτήρισε «πολύ καλό για να είναι αληθινό», επιπλωμένο, καινούριο και στην τιμή των 400 ευρώ. «Ήθελα να μπω μέσα κατευθείαν», λέει και φρόντισε μάλιστα να επικοινωνήσει αμέσως για να μη χάσει την ευκαιρία.
Όπως εξήγησε, η επικοινωνία γινόταν μόνο στα αγγλικά μέσω e-mail με μία κυρία, που ζήτησε εγγύηση 1.000 ευρώ, μπροστά, ενώ τη ρώτησε ακόμα και πόσα χρόνια σκόπευε να μείνει στο σπίτι. Μάλιστα όπως ανέφερε μέσα στο ενοίκιο περιλαμβάνονταν και οι λογαριασμοί ρεύματος και νερού, ενώ ζήτησε να γίνει η συναλλαγή μέσω πλατφόρμας βραχυχρόνιας μίσθωσης.
«Τις μέρες που μιλούσαμε διαγράφηκε η αγγελία που μου έστελνε φαίνονταν αυτοματοποιημένα απέφευγε να απαντήσει σε απορίες. Μου εστάλη ένα συμβόλαιο, στο οποίο δεν υπήρχε πουθενά το όνομά μου, καθώς και ένα link με την αγγελία στην πλατφόρμα όπου θα έκανα κράτηση του σπιτιού για έναν χρόνο, που όμως δεν έμοιαζε έγκυρο. Το url δεν ήταν το ίδιο με αυτό της εν λόγω ιστοσελίδας. Τότε θορυβήθηκα και αποφάσισα να κάνω ένα reverse image search με τις φωτογραφίες του σπιτιού και κατάλαβα ότι πρόκειται για μία εξ ολοκλήρου ψεύτικη αγγελία. Το επόμενο βήμα ήταν η δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος. μάζεψα όλα τα e-mail και τα έστειλα στη δίωξη, μου απάντησαν μετά από ένα μήνα ότι έπρεπε να προχωρήσω σε μήνυση, αλλά δεν ασχολήθηκα περαιτέρω. Ήταν μία προσεγμένη απάτη».
Οι ψεύτικες αγγελίες είναι πλέον μάστιγα, καθώς ο ιδιώτης, στην αγωνία του να ψάξει να βρει εγκαίρως σπίτι πέφτει σε μία fake αγγελία με δελεαστική τιμή και εντυπωσιακές φωτογραφίες και την πατάει, λέει ο κ. Ποταμιάνος.
Τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες για να προστατευτούν
Σύμφωνα με τον Στράτο Παραδιά οι πολίτες δεν πρέπει να καταβάλλουν ποτέ ενοίκια ή προκαταβολές αν δεν βεβαιωθούν ότι αυτός που τα ζητάει είναι πράγματι ο ιδιοκτήτης του σπιτιού που πρόκειται να νοικιαστεί. Επίσης συστήνεται να απευθύνται μόνο σε επίσημα μεσιτικά γραφεία, στα οποία δεν προκαταβάλλεται κανένα ποσό ως αμοιβή παρά μόνον όταν υπογράψει κανείς το μισθωτήριο συμβόλαιο και παραλάβει το σπίτι.
Οι αγγελίες κράχτες μπορεί να μη ζημιώνουν χρηματικά τους υποψήφιους ενοικιαστές-αγοραστές, ωστόσο έχουν χαρακτηριστεί ως αθέμιτες πρακτικές, στις οποίες καταφεύγουν αντιεπαγγελματίες μεσίτες, ή άτομα που παριστάνουν τους μεσίτες.
Σε μία δεύτερη περίπτωση κραυγαλέας απάτης, μία γυναίκα, ιδιωτική υπάλληλος εξηγεί στα «Νέα», «Αναζητούσα να νοικιάσω σπίτι για αρκετό καιρό και βρήκα κάποιες αγγελίες που με ενδιέφεραν αλλά αποδείχτηκαν ψεύτικες. Πήρα τηλέφωνο σε δύο και μου απάντησαν και στις δύο περιπτώσεις μεσίτες, που με πληροφόρησαν ότι τα σπίτια είχαν δοθεί, παρότι οι αγγελίες εμφανίζονταν στην ιστοσελίδα σαν να είχαν αναρτηθεί λίγες ώρες πριν, ενώ μου αντιπρότειναν να μου στείλουν λίστα με διαθέσιμα ακίνητα. Σε άλλη περίπτωση πήγα έξω από το σπίτι να το δω πριν τηλεφωνήσω για την αγγελία και βρήκα… τον ενοικιαστή ο οποίος εξεπλάγη γιατί έμενε εκεί τρία χρόνια»
Όπως ενημερώθηκε από μεσιτικό γραφείο, στο οποίο απευθύνθηκε όταν αποφάσισε να προχωρήσει σε αγορά κατοικίας, αντίστοιχες πρακτικές εμφανίζονται και στην πώληση ακινήτων. Ουσιαστικά χρησιμοποιούν ακίνητα που δεν μπορούν να πωληθούν, είτε λόγω πολεοδομικών ή νομικών ζητημάτων και όταν κάποιος εκδηλώνει ενδιαφέρον τους πληροφορούν ότι πουλήθηκε ή οτι ο ιδιοκτήτης έκανε πίσω τελευταία στιγμή και τους ρωτάνε εάν θέλουν να δουν λίστα με τα διαθέσιμα ακίνητα.
Οι αγγελίες κράχτες είναι συχνό φαινόμενο που έχει εμφανίστεί ήδη από τη δεκαετία του 2000 και του 2010, ενώ οι ψευτομεσίτες εμφανίζοναι κυρίως στα social media και ιδιαίτερα στο Marketplace του Facebook, όπου εμφανίζονται προφίλ με ονόματα όπως «Νίκος Μεσίτης», «Ηλίας Μεσίτης» και ανεβάζουν ψεύτικες αγγελίες χωρίς να έχουν καμία σχέση με το επάγγελμα.
Η τάση στις τιμές στην αγορά ακινήτων
Την ίδια ώρα, συνεχίστηκε και το πρώτο εξάμηνο του 2023 η αυξητική τάση στις τιμές των οικιστικών ακινήτων. Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος (Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) αυξήθηκαν το δεύτερο τρίμηνο του 2023 κατά 13,9% σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης κατά 11,8% το 2022. Οι τιμές των νέων διαμερισμάτων (ηλικίας έως 5 ετών) το δεύτερο τρίμηνο 2023 αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 13,8%, ενώ οι τιμές των παλαιών διαμερισμάτων κατά 14,1%.
Με διάκριση κατά γεωγραφική περιοχή, ισχυροί ετήσιοι ρυθμοί αύξησης στις τιμές των διαμερισμάτων καταγράφηκαν στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας και πιο συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη (16,4%) και σε άλλες μεγάλες πόλεις (14,6%), οι οποίοι υπερβαίνουν τον αντίστοιχο μέσο ρυθμό αύξησης για το σύνολο της χώρας.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΤτΕ, οι προσδοκίες για την ελληνική αγορά οικιστικών ακινήτων παραμένουν θετικές, παρά τις αβεβαιότητες στην εγχώρια και την παγκόσμια οικονομία. Βραχυπρόθεσμα, εκτιμάται ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον, κυρίως από το εξωτερικό, θα παραμένει έντονο ειδικά για συγκεκριμένες προνομιακές θέσεις στο λεκανοπέδιο της Αττικής και για περιοχές με τουριστικά χαρακτηριστικά.
Μεσοπρόθεσμα, πρωτοβουλίες σχετικές με τη στήριξη συγκεκριμένων κατηγοριών νοικοκυριών (π.χ. νέοι, ευάλωτες κοινωνικές ομάδες) (π.χ. πρόγραμμα «Σπίτι μου»)για την απόκτηση κατοικίας αναμένεται να συμβάλουν στην τόνωση της ζήτησης, ενώ αντίστοιχες πρωτοβουλίες για την ανακαίνιση παλαιών κατοικιών (π.χ. πρόγραμμα «Ανακαινίζω» – «Εξοικονομώ») αναμένεται να συμβάλουν στη βελτίωση του κτιριακού αποθέματος. Ωστόσο, επισημαίνεται ότι η αγορά οικιστικών ακινήτων σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκονται ήδη σε πορεία σημαντικής διόρθωσης αναφορικά με τον αριθμό των συναλλαγών, τις τιμές και τις αποδόσεις.
Επιπροσθέτως, επισημαίνεται ότι οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα απέχουν ακόμη από το ιστορικό υψηλό που είχε καταγραφεί πριν τη δημοσιονομική κρίση. Με βάση το δείκτη τιμών διαμερισμάτων που καταρτίζει η Τράπεζα της Ελλάδος για το σύνολο της χώρας, η υψηλότερη τιμή του δείκτη παρατηρήθηκε το έτος 2008 (101,7) και στη συνέχεια ακολούθησε σταθερά καθοδική πορεία, για να καταγραφεί η χαμηλότερη τιμή το 2017 (59). Έκτοτε, ο δείκτης τιμών διαμερισμάτων καταγράφει σταθερά ανοδική πορεία, ανερχόμενος σε 90,6 το δεύτερο τρίμηνο 2023, υπολειπόμενος κατά 11,1% από την υψηλότερη τιμή που έχει λάβει.
Αντίστοιχη είναι και η εξέλιξη του επιπέδου των ενοικίων, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται σε 98,5 με βάση τα στοιχεία του τρίτου τριμήνου 2023, έναντι 94,8 το τέταρτο τρίμηνο του 2022. Ο δείκτης ενοικίων, σε αντίθεση με το δείκτη τιμών κατοικιών, παραμένει σημαντικά χαμηλότερα από την υψηλότερη τιμή που έχει λάβει ιστορικά (124,3, γ΄ τρίμηνο 2011).
Αυξημένο το κόστος στέγασης στην Ελλάδα
Παρά την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, η Ελλάδα κατατάσσεται στη δυσμενέστερη θέση μεταξύ των χωρών της Ευρώπης σε ό,τι αφορά το κόστος στέγασης. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, το κόστος στέγασης ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών στην Ελλάδα διαμορφώθηκε σε 34,2% για το 2022, έναντι 19,9% κατά μέσο όρο για την Ευρώπη των 27.
Ομοίως, ο δείκτης υπερβολικής επιβάρυνσης λόγω κόστους στέγασης λαμβάνει για την Ελλάδα την υψηλότερη τιμή μεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ, καθώς για το έτος 2022 το 27% του πληθυσμού της χώρας επωμίστηκε κόστος στέγασης που αναλογούσε σε ποσοστό άνω του 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του, όταν το αντίστοιχο ποσοστό πληθυσμού στη ζώνη του ευρώ διαμορφώθηκε σε 9,4%. Η θέση της Ελλάδας στην κατάταξη επηρεάζεται από το χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ανάκαμψη στο real estate και περιθώρια ανόδου για τις ελληνικές ΑΕΕΑΠ
Στη δυναμική ανάκαμψη της ελληνικής αγοράς ακινήτων μετά από μία παρατεταμένη περίοδο κρίσης αναφέρεται σε νέα της έκθεση και η Alpha Finance, ενώ προσθέτει πως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της, η ανάκαμψη του ελληνικού real estate θα συνεχιστεί χάρη στις θετικές μακροοικονομικές τάσεις, την αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων και του τουρισμού καθώς και την πιθανή αύξηση των χρηματοδοτήσεων από τον τραπεζικό τομέα.
Κάνοντας μία ιστορική αναδρομή στο ελληνικό real estate, η Alpha Finance αναφέρει ότι την προηγούμενη δεκαετία, η ελληνική αγορά ακινήτων αντιμετώπισε σημαντικές προκλήσεις λόγω της δημοσιονομικής κρίσης και βαθιάς ύφεσης που έπληξε τη χώρα. Η εντυπωσιακή ανάκαμψη των τελευταίων ετών οφείλεται αφενός στην πολιτική σταθερότητα και αφετέρου στις θετικές μακροοικονομικές εξελίξεις που, μεταξύ άλλων, οδήγησαν στην ανάκαμψη των επενδύσεων και στην αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας σε επενδυτική βαθμίδα, τονίζει στην έκθεσή της η χρηματιστηριακή.
Οι ελληνικές Εταιρείες Επενδύσεων σε Ακίνητα (ΑΕΕΑΠ) ωφελήθηκαν από αυτήν την ανάκαμψη, επεκτείνοντας ενεργά τα χαρτοφυλάκιά τους και διαφοροποιώντας τις επενδύσεις τους. Η εγχώρια αγορά των ΑΕΕΑΠ περιλαμβάνει εννέα εταιρείες, εξειδικευμένες στην απόκτηση, διαχείριση και επένδυση σε ακίνητα και χρηματοοικονομικές αγορές, οι οποίες εκμεταλλεύονται τις παρούσες συγκυρίες προκειμένου να επιτύχουν ισχυρή και βιώσιμη ανάπτυξη. Τα χαρτοφυλάκια των ελληνικών ΑΕΑΑΠ είναι αρκετά διαφοροποιημένα, ενώ κυρίαρχη θέση σε αυτά έχουν τα εμπορικά ακίνητα όπως κτίρια γραφείων, καταστήματα λιανικής και logistics, με την αξία των συνολικών χαρτοφυλακίων των εισηγμένων εταιρειών να αγγίζει τα 3,9 δισ. ευρώ με βάση τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία.
