Τα τραγικά περιστατικά με τους 20 νεκρούς μετανάστες στον Εβρο τις τελευταίες ημέρες, ως αποτέλεσμα των πυρκαγιών στην περιοχή (18 έξω από τον Αβάντα και 2 έξω από τη Λευκίμμη), έφεραν ξανά στο προσκήνιο τον αναβρασμό που επικρατεί στα σύνορα της χώρας, χερσαία και θαλάσσια, με σημαντικά αυξημένες ροές σε σχέση με τα δύο προηγούμενα χρόνια, ενώ ειδικά στον Eβρο οι διακινητές σε καθημερινή βάση δοκιμάζουν τις αντοχές των ελληνικών αρχών εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι η στάθμη του ποταμού έχει πέσει λόγω της περιόδου σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Οι διακινητές παίζουν, χωρίς υπερβολή, με τη φωτιά. Αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι μια συνήθης πρακτική των λαθροδιακινητών είναι να προκαλούν μικρές πυρκαγιές προκειμένου να αποσπάσουν την προσοχή των Aρχών και οι ίδιοι να κινηθούν ανενόχλητοι. Είναι επίσης ενδεικτικό το γεγονός ότι οι 13 μετανάστες που εντοπίστηκαν στο τρέιλερ του αυτόκλητου «πολιτοφύλακα» στην περιοχή πριν από λίγες μέρες αντιμετωπίζουν κατηγορίες για προσπάθεια πρόκλησης πυρκαγιάς. Πιο συγκεκριμένα, οι 13 συλληφθέντες, συριακής και πακιστανικής καταγωγής, βαρύνονται με τις κατηγορίες της απόπειρας εμπρησμού με κίνδυνο για την ανθρώπινη ζωή, όπως και της κατασκευής και κατοχής εκρηκτικών υλών και της παράνομης εισόδου στη χώρα.
Ενώ ένα νέο σοκαριστικό βίντεο, που κυκλοφόρησε στα social media, δείχνει και πάλι πολίτες να «συλλαμβάνουν» αυτή τη φορά τέσσερις μετανάστες.
Η ένταση, αλλά και τα ακραία περιστατικά των τελευταίων εβδομάδων με αυτοκίνητα διακινητών να διασχίζουν στο ανάποδο ρεύμα και με ιλιγγιώδη ταχύτητα την Εγνατία Οδό έχουν προκαλέσει αναταραχή στον Eβρο, με πολλούς πολίτες να εμφανίζονται ιδιαίτερα προβληματισμένοι από την εξέλιξη των πραγμάτων. Η επέκταση του φράχτη πάντως προχωρά κανονικά, με το σκέλος των επόμενων 35 χιλιομέτρων στον κεντρικό Εβρο να υλοποιείται.
Το κόστος αυτής της επέκτασης ανέρχεται σε 100 εκατ. ευρώ που θα προέλθουν από εθνικούς πόρους. Το εν λόγω έργο αναμένεται να είναι έτοιμο τους πρώτους μήνες του 2024, ενώ στη συνέχεια θα πάρει σειρά και το τρίτο και τελευταίο κομμάτι της επέκτασης, που ανέρχεται περίπου στα 140 χιλιόμετρα και έχει ορίζοντα υλοποίησης περίπου ως το 2026-2027.
Καμπανάκι
Η κατάσταση στον Εβρο τις τελευταίες εβδομάδες πάντως αντανακλά την ευρύτερη τάση αύξησης των αφίξεων στην πατρίδα μας, όπως καταγράφουν τα συναρμόδια υπουργεία Μετανάστευσης και Ασύλου, Ναυτιλίας και Προστασίας του Πολίτη που εμπλέκονται στη φύλαξη των συνόρων. Ηδη το καλοκαίρι του 2022, σε σχέση με αυτό του 2021, υπήρξαν ποσοστιαία αυξημένες ροές, πλην όμως το καλοκαίρι του 2021 ήταν το δεύτερο καλοκαίρι του κορωνοϊού και υπήρχε διαταραχή στις ροές ανθρώπων εκ των πραγμάτων. Φέτος, όμως, η κατάσταση είναι επιβαρυμένη σε σχέση με το 2022, κι αυτό φαίνεται στη μηνιαία εξέλιξη της αύξησης, αν και αρμόδιες πηγές υποστηρίζουν ότι τα νούμερα είναι διαχειρίσιμα σε ένα βάθος αρκετών μηνών.
Πιο συγκεκριμένα, όπως πληροφορείται το «ΘΕΜΑ», οι μεταναστευτικές ροές ήταν αυξημένες τον Ιούλιο του 2023 κατά 60% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022, ενώ τον Αύγουστο φτάνει το 80% σε σχέση με τον Αύγουστο το 2022, χωρίς ο μήνας να έχει ακόμα κλείσει. Η αύξηση παρατηρείται στη χερσαία οδό του Εβρου, αλλά και στα νησιά, με τη Λέσβο να είναι το νησί που βλέπει συγκριτικά τη μεγαλύτερη επιβάρυνση αυτή την περίοδο, αν και οι δομές που υπάρχουν έχουν ακόμα σημαντικά περιθώρια.
Με δεδομένο πάντως ότι κάθε μήνα υπάρχουν και περίπου 2.000 «έξοδοι» από το σύστημα, τα νούμερα γίνονται κάπως πιο διαχειρίσιμα, πλην όμως, όπως το θέτει αρμόδια πηγή, «αν πέρυσι είχαμε σε έναν μήνα 3.000 αφίξεις, φέτος έχουμε 5.000». Είναι προφανές ότι μια συνέχεια των ροών σε αυτά τα επίπεδα θα δοκιμάσει τις αντοχές του συστήματος σε ένα βάθος 3-4 μηνών, ωστόσο εκτιμάται ότι από τον Οκτώβριο και μετά, δεδομένων και των καιρικών συνθηκών, τα δεδομένα θα διαφοροποιηθούν.
Η αύξηση των μεταναστευτικών ροών και η πίεση που παρατηρείται στα σύνορα βεβαίως έχουν παρατηρηθεί εδώ και καιρό και σε κυβερνητικό επίπεδο τέθηκαν επί τάπητος στο τακτικό ΚΥΣΕΑ που συνεδρίασε στις 2 Αυγούστου, όταν και είχαν παρουσιαστεί τα δεδομένα που διαμορφώνονται, αλλά και οι τάσεις που προδιαγράφονται.
Ενδεικτικά της κατάστασης είναι και τα νούμερα του Λιμενικού για τα όσα συμβαίνουν στη θάλασσα, όπου οι περιπολίες παραμένουν ιδιαίτερα αυξημένες, αλλά είναι εμφανές ότι η Τουρκική Ακτοφυλακή δεν συγκρατεί βάρκες με τον ίδιο ρυθμό που το έκανε το προηγούμενο διάστημα. Στο 8μηνο του 2023, ως τις 20 Αυγούστου, συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2022, οι λιμενικοί κατέγραψαν 78 έναντι 26 περιστατικών, έκαναν 2.373 διασώσεις έναντι 1.174 πέρυσι, ενώ συνέλαβαν 136 διακινητές έναντι 112 πέρυσι. Με απλά μαθηματικά, συνεπώς, τα περιστατικά έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί, ενώ οι διασώσεις έχουν υπερδιπλασιαστεί και το δελτίο συμβάντων του Λιμενικού είναι γεμάτο σχεδόν επί καθημερινής βάσεως.
Δύο ναυάγια με νεκρούς μετανάστες σημειώθηκαν ανοιχτά της Λέσβου και στη Σάμο το πρωί της Δευτέρας.
Όπως μετέδωσε η ΕΡΤ για την περίπτωση της Λέσβου, το σκάφος εντοπίστηκε 3 ναυτικά μίλια εντός των τουρκικών χωρικών υδάτων.
Οι τουρκικές Αρχές κλήθηκαν για διάσωση ωστόσο δεν ανταποκρίθηκαν.
Για το ναυάγιο κινητοποιήθηκε το Λιμενικό Σώμα, το οποίο διέσωσε 22 άτομα και περισυνέλεξε τέσσερις σορούς.
Όλοι οι διασωθέντες έχουν μεταφερθεί στη Μυτιλήνη.
Για το ναυάγιο στη Σάμο, το Λιμενικό Σώμα περισυνέλεξε 37 άτομα, εκ των οποίων το ένα ήταν νεκρό.
Οι αιτίες της αύξησης
Τούτων δοθέντων, το ερώτημα που απευθύνεται σε κυβερνητικές πηγές είναι γιατί παρατηρείται η αύξηση. Η απάντηση που δίνεται δεν είναι απλή, μια και το φαινόμενο είναι εκ των πραγμάτων πολυπαραγοντικό.
Ρόλο φαίνεται πως έχει παίξει η αναταραχή στην περιοχή του Σαχέλ στην Αφρική, με αρκετούς Αφρικανούς να περνούν στην Τουρκία με απευθείας πτήσεις και από εκεί επιχειρούν να περάσουν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Τα «παραμύθια» των διακινητών είναι απίστευτα, καθώς, όπως λένε γνώστες της κατάστασης, έφτασαν στο σημείο να υπόσχονται σε ανθρώπους ότι θα τους πάνε στα Κατεχόμενα της Κύπρου και από εκεί θα μπορέσουν με τρένο (!) να περάσουν στην Ευρώπη. Η «πελατεία» όμως για τα δίκτυα των διακινητών εξακολουθεί να υπάρχει, τροφοδοτούμενη από την απελπιστική κατάσταση στις χώρες προέλευσής τους.
Είναι επίσης εμφανές ότι, παρά το καλύτερο κλίμα στα Ελληνοτουρκικά και τα κανάλια επικοινωνίας που υπάρχουν και είναι ενεργά μεταξύ των δύο κυβερνήσεων, οι Τούρκοι έχουν και πάλι «χαλαρώσει τη στρόφιγγα», όχι με διάθεση εργαλειοποίησης του Μεταναστευτικού, αλλά κάνοντας προφανώς τα στραβά μάτια προκειμένου να ελαφρύνουν το βάρος που θεωρούν ότι έχει επωμιστεί η χώρα τους όλα τα τελευταία χρόνια, αν και έχουν λάβει πλούσια ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και για τη στέγαση και για την ενσωμάτωση προσφύγων.
Παράλληλα, οι καλοκαιρινοί μήνες είναι πάντα οι πιο δύσκολοι και για τις ελληνικές αρχές, καθώς οι συνθήκες που επικρατούν σε στεριά και θάλασσα ευνοούν τη μετακίνηση ανθρώπων, ενώ επιχειρούν να ισορροπήσουν σε «λεπτό πάγο» σε κάθε περιστατικό, ώστε να αποτρέψουν μεν την είσοδο των παράνομων μεταναστών, αλλά με σεβασμό στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, ώστε η χώρα μας να μη βρεθεί για άλλη μια φορά στο στόχαστρο των ευρωπαϊκών ΜΜΕ, αλλά και μιας σειράς «επαγγελματιών του Μεταναστευτικού» που έχουν στήσει ένα ιδιότυπο λόμπι, το οποίο βρίσκει ευήκοα ώτα στις Βρυξέλλες.
Ευρω-συνεννόηση
Η κατάσταση που διαμορφώνεται αναμφίβολα προβληματίζει την ελληνική κυβέρνηση, η οποία δεν θέλει να δει εκ νέου έκρηξη στους αριθμούς του Μεταναστευτικού, αλλά από την άλλη δεν θέλει να είναι σε ανοιχτή ρήξη και με την Ε.Ε., τουλάχιστον για όσο διάστημα απομένει στη νυν Κομισιόν μέχρι φθινόπωρο του 2024. Δεν είναι μυστικό ότι το ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου που έλαβε χώρα ανάμεσα στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις, επί της υπηρεσιακής κυβέρνησης, τραυμάτισε την εικόνα της Ελλάδας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, με τον νέο υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρη Καιρίδη να έχει επιδοθεί τις τελευταίες εβδομάδες, από τότε που ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο, σε μια προσπάθεια αποκατάστασης του σκηνικού που είχε διαμορφωθεί.
Ο κ. Καιρίδης φαίνεται πως έχει αποκτήσει έναν δίαυλο επικοινωνίας με την Ευρωπαία επίτροπο Ιλβα Γιόχανσον, η οποία εμφανίζεται ανοιχτή να στηρίξει περαιτέρω και με ευρωπαϊκούς πόρους την αποτρεπτική καμπάνια ενημέρωσης που κάνει η Ελλάδα στις χώρες του αραβικού κόσμου, στη Νότια Ασία και στις χώρες του Σαχέλ στην Αφρική, προκειμένου να αποτρέψει μετανάστες να ξεκινήσουν ένα ταξίδι που μπορεί να ενέχει εξαιρετικά σοβαρούς κινδύνους.
