Κρυμμένος κάτω από τις πλαγιές ενός καταπράσινου δάσους στην Αλμπέρτα του Καναδά, βρίσκεται ένας μαζικός τάφος με χιλιάδες δεινόσαυρους, που σκοτώθηκαν όλοι την ίδια μέρα.
Τώρα, μια ομάδα παλαιοντολόγων έχει φτάσει στο Pipestone Creek – που ταιριαστά αποκαλείται «Ποταμός του Θανάτου» – με στόχο να λύσει έναν γρίφο 72 εκατομμυρίων ετών: πώς πέθαναν όλοι αυτοί οι δεινόσαυροι;
Για τον νέο κύκλο της σειράς του BBC «Walking with dinosaurs», το BBC News βρέθηκε στο Pipestone Creek, όπου έχουν συλλεχθεί χιλιάδες απολιθώματα και συνεχώς γίνονται νέες ανακαλύψεις.
Όλα τα οστά ανήκουν σε έναν δεινόσαυρο που ονομάζεται Παχυρινόσαυρος (Pachyrhinosaurus). Οι δεινόσαυροι αυτοί, που έζησαν κατά την Ύστερη Κρητιδική περίοδο, ήταν είδος συγγενικό του Τρικεράτοπα. Με μήκος περίπου πέντε μέτρα και βάρος δύο τόνους, είχαν μεγάλα κεφάλια, διακοσμημένα με ένα χαρακτηριστικό οστέινο κολάρο και τρία κέρατα, καθώς και ένα μεγάλο εξόγκωμα στη μύτη.
Η περίοδος ανασκαφών μόλις ξεκίνησε και διαρκεί κάθε χρόνο μέχρι το φθινόπωρο. Τα απολιθώματα στο μικρό κομμάτι γης στο οποίο εργάζεται η ομάδα είναι απίστευτα πυκνά. Η παλαιοντολόγος Έμιλι Μπάμφορθ, που ηγείται της ανασκαφής, εκτιμά ότι υπάρχουν έως και 300 οστά ανά τετραγωνικό μέτρο.
«Περισσότερα από τα μισά γνωστά είδη δεινοσαύρων στον κόσμο έχουν περιγραφεί με βάση ένα μόνο δείγμα. Εδώ έχουμε χιλιάδες Παχυρινόσαυρους», λέει.
Τα οστά μεταφέρονται στο κοντινό Μουσείο Δεινοσαύρων Philip J. Currie για να καθαριστούν και να αναλυθούν. Η ομάδα του μουσείου έχει συλλέξει 8.000 οστά Παχυρινοσαύρων κάθε μεγέθους και ηλικίας, και οι επιφάνειες του εργαστηρίου είναι καλυμμένες με απολιθώματα.
Η ύπαρξη υλικού από τόσα πολλά ζώα επιτρέπει στους ερευνητές να μάθουν για τη βιολογία των δεινοσαύρων, τον τρόπο ανάπτυξης του είδους και τη σύνθεση της κοινότητας. Και τους δίνει στοιχεία προκειμένου να απαντήσουν στο ζωτικό ερώτημα: πώς πέθαναν ταυτόχρονα τόσοι πολλοί Παχυρινόσαυροι στο Pipestone Creek;
Ένα ξαφνικό καταστροφικό γεγονός
Οι παλαιοντολόγοι πιστεύουν ότι οι δεινόσαυροι μετανάστευαν μαζί σε ένα τεράστιο κοπάδι, διανύοντας εκατοντάδες χιλιόμετρα από το νότο, όπου είχαν περάσει το χειμώνα, προς το βορρά για το καλοκαίρι. Η περιοχή, που είχε πολύ θερμότερο κλίμα από ό,τι σήμερα, θα ήταν καλυμμένη με πλούσια βλάστηση, παρέχοντας άφθονη τροφή για αυτό το τεράστιο κοπάδι φυτοφάγων ζώων.
«Πιστεύουμε ότι επρόκειτο για ένα κοπάδι σε εποχιακή μετανάστευση που μπλέχτηκε σε κάποιο καταστροφικό γεγονός που εξόντωσε, αν όχι ολόκληρο το κοπάδι, τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος του», λέει η καθηγήτρια Μπάμφορθ.
Όλα τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι αυτό το καταστροφικό γεγονός ήταν μια ξαφνική πλημμύρα – ίσως μια καταιγίδα πάνω από τα βουνά που έστειλε έναν ασταμάτητο χείμαρρο νερού προς το κοπάδι, ξεριζώνοντας δέντρα και μετακινώντας βράχους.
Σύμφωνα με την Μπάμφορθ, οι Παχυρινόσαυροι δεν είχαν καμία ελπίδα. «Αυτά τα ζώα δεν μπορούν να κινηθούν πολύ γρήγορα λόγω του μεγάλου αριθμού τους, είναι πολύ βαριά και δεν είναι καθόλου καλά στην κολύμβηση».
Αλλά αυτή η εφιαλτική μέρα για τους δεινόσαυρους είναι σήμερα ένα όνειρο για τους παλαιοντολόγους. «Ξέρουμε ότι κάθε φορά που ερχόμαστε εδώ, είναι 100% σίγουρο ότι θα βρούμε οστά. Και κάθε χρόνο ανακαλύπτουμε κάτι νέο για το είδος», καταλήγει η καθηγήτρια Μπάμφορθ.
