Οι λόγοι που οι εργάτες εγκαταλείπουν μαζικά την Ελλάδα αναζητώντας καλύτερη τύχη σε άλλες χώρες είναι κατά βάση οι χρονοβόρες διαδικασίες που αντιμετωπίζουν για να αποκτήσουν τα νόμιμα έγγραφα διαμονής, οι καθυστερήσεις στη διαδικασία μετάκλησης, αλλά και οι χαμηλές απολαβές.
Από την άλλη πλευρά, η δυσκολία εξεύρεσης ανθρώπινου δυναμικού προκαλεί ντόμινο συνεπειών, καθώς οι αγρότες δεν μπορούν να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους, η παραγωγή δεν μπορεί να συγκομιστεί, ενώ οδηγεί και σε μπαράζ ανατιμήσεων στα αγροτικά προϊόντα, λόγω της αύξησης των μεροκάματων για τους εργάτες που έχουν απομείνει στην Ελλάδα.
» ΚΡΗΤΗ: Σοβαρό πρόβλημα αντιμετωπίζει η Κρήτη, που εμφανίζει ένα κενό 15.000-17.000 εργατών γης. «Οι ανάγκες του νησιού, σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες, ανέρχονται σε περίπου 25.000 εργατικά χέρια και αυτήν τη στιγμή έχουμε το πολύ 10.000. Υπάρχει ένα έλλειμμα 15.000-17.000 εργατών», δηλώνει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο Μιχάλης Βιαννιτάκης, γενικός γραμματέας του Ενιαίου Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας, που διαθέτει κηπευτικά, ελαιοκομικά και ανθοκομικά προϊόντα.
Ο ίδιος εξηγεί ότι, ενώ συνήθως το καλοκαίρι καλλιεργείται στην Κρήτη το 10% της ετήσιας παραγωγής ντομάτας, φέτος οι αγρότες δεν καλλιέργησαν, καθώς δεν είχαν εργάτες. Μάλιστα, ένα ποσοστό 15%-20% των παραγωγών θερμοκηπιακής ντομάτας, που θα αρχίσει να βγαίνει από τα τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου, δεν έχει κάνει προς το παρόν τίποτα.
«Η εγκατάλειψη της καλλιέργειας συνεπάγεται μειωμένη παραγωγή και κατ’ επέκταση και αύξηση των τιμών», επισημαίνει ο κ. Διανιτάκης. Προσθέτει, δε, ότι τα μεροκάματα, από τα 30 ευρώ που ήταν για τους ανειδίκευτους και 35 ευρώ για τους παλιούς εργάτες, πέρυσι έφτασαν μέχρι και τα 50-55 ευρώ, ενώ φέτος ξεκινούν από τα 35 ευρώ για τους νέους και αγγίζουν τα 45 ευρώ για όσους έχουν πολλά χρόνια εμπειρίας.
Σε ό,τι αφορά τα είδη των καλλιεργειών στην Κρήτη που τίθενται σε κίνδυνο είναι τα θερμοκηπιακά προϊόντα, όπως ντομάτες, αγγούρια, πιπεριές, οι ελιές και το περίφημο κρητικό ελαιόλαδο, τα αμπέλια, αλλά και η ζωική παραγωγή.
«Υπάρχουν καλλιέργειες που είναι εποχικές και κάποιες μόνιμες. Για παράδειγμα, στα θερμοκήπια η απασχόληση είναι για 9-10 μήνες, ενώ στην ελαιοκομία και την αμπελουργία για 2-3 μήνες», επισημαίνει ο γενικός γραμματέας του Ενιαίου Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας.
» ΗΛΕΙΑ: «Τρύπα» 10.000 εργατών παρουσιάζει και η Ηλεία, με την καλλιέργεια της φράουλας να απειλείται. «Με βάση τις εκτάσεις φράουλας που καλλιεργούνται στην περιοχή μας και αγγίζουν τα 20.000 στρέμματα, χρειαζόμαστε 15.000 εργάτες, όμως έχουμε μόλις 5.000. Σε λίγο καιρό ξεκινούν οι φυτεύσεις και τα χέρια δεν επαρκούν», τονίζει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο γεωπόνος και φυτωριούχος φράουλας, Φάνης Παπανικολόπουλος.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι φυτεύσεις φράουλας ξεκινούν τον Οκτώβριο και έπειτα η συγκομιδή φτάνει μέχρι τα τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου, οπότε οι εργάτες έχουν μια μόνιμη απασχόληση, ενώ κατά την καλοκαιρινή περίοδο μπορούν να δουλέψουν σε χωράφια όπου καλλιεργούνται καρπούζια.
«Η διαρροή εργατών είναι συνεχής. Πηγαίνουν σε χώρες που τους προσφέρουν νομιμότητα, όχι καλύτερα μεροκάματα», εξηγεί ο κ. Παπανικολόπουλος.
» ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: Από εργατικά χέρια έχει «ξεμείνει» και η Κεντρική Μακεδονία, καθώς, σύμφωνα με εκτιμήσεις, λείπουν περίπου 10.000. Οι παραγωγοί στη Χαλκιδική είναι σε απόγνωση, καθώς από τα μέσα Σεπτεμβρίου έως και τα μέσα Οκτωβρίου βρίσκεται σε εξέλιξη η συγκομιδή της πράσινης ελιάς και φοβούνται μήπως δεν προλάβουν να τη μαζέψουν από τα δέντρα.
Και σε άλλες περιοχές όμως της περιφέρειας οι αμπελοκαλλιεργητές αναζητούν απεγνωσμένα εργάτες για τη συγκομιδή των σταφυλιών, που διαρκεί έως τα τέλη Οκτωβρίου, ενώ αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν η Ημαθία και η Πιερία, καθώς στις 15 Οκτωβρίου ξεκινά η συγκομιδή των ακτινιδίων.
» ΜΕΣΣΗΝΙΑ: Υπό απειλή είναι τα κηπευτικά, αλλά και οι ελαιοποιήσιμες ελιές στη Μεσσηνία, δεδομένου ότι τα εργατικά χέρια έχουν μειωθεί κατά 50% σε σχέση με το 2021, από τα 6.000 σε 3.000.
«Πώς θα λειτουργήσουν τα θερμοκήπια χωρίς προσωπικό; Εχουμε μειώσει την παραγωγή, επειδή φοβόμαστε μήπως δεν μπορέσουμε να τη συγκομίσουμε. Πώς θα μαζευτούν οι ελιές για να παραγάγουμε ελαιόλαδο; Απειλείται η βιωσιμότητα των καλλιεργειών μας, αν δεν λυθεί άμεσα το πρόβλημα», υπογραμμίζει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής παραγωγός από τα Φιλιατρά.
Μάλιστα, πριν από λίγες ημέρες, ο Αγροτικός Σύλλογος Φιλιατρών εξέδωσε ανακοίνωση, με την οποία απηύθυνε έκκληση στην Πολιτεία να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για την ενεργοποίηση των διακρατικών συμφωνιών της Ελλάδας με την Αίγυπτο και το Μπανγκλαντές για την έγκαιρη παρουσία εργατών εν όψει και της έναρξης της ελαιοκομικής περιόδου.
» ΜΕΓΑΡΑ: Ελλειμμα 3.000 εργατών καταγράφεται και στα Μέγαρα, όπου καλλιεργούνται, κυρίως, φυλλώδη λαχανικά, όπως μαρούλι, σπανάκι κ.λπ., αλλά και κηπευτικά.
«Ολη η γη είναι εγκαταλελειμμένη. Εγώ που είμαι ένας μικρός παραγωγός απασχολούσα 18 άτομα και τώρα μου έχουν μείνει μόλις 3-4. Εχουν απομείνει 700-800 εργάτες και μας λείπουν άλλοι 3.000. Αντίστοιχη είναι η εικόνα σε ολόκληρη την Αττική», αναφέρει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο παραγωγός Γιώργος Παπαβασίλης.
» ΛΑΡΙΣΑ: Κενό 1.500-1.800 εργατών εμφανίζει και η Λάρισα, με τα μεγαλύτερα προβλήματα να καταγράφονται σε αμπέλια, μήλα, ντομάτες και κτηνοτροφικές μονάδες.
«Δεν μπορούμε να συγκομίσουμε τα σταφύλια από τα αμπέλια. Ο τρύγος ολοκληρώνεται σε 15-20 μέρες και έχουμε ήδη έναν μήνα και ακόμα δεν έχουμε τελειώσει. Θα σαπίσουν τα σταφύλια», δηλώνει ο πρόεδρος της Ενωσης Λαρισαίων Αγροτών.
Από την πλευρά του, ο πρώην αργοτοσυνδικαλιστής Χρήστος Σιδερόπουλος σημειώνει ότι εργατικά χέρια, που λείπουν, χρειάζονται και για τη συγκομιδή των μήλων στην Αγιά, στις ντομάτες στα Φάρσαλα, αλλά και οι κτηνοτρόφοι της περιοχής.
«Οι ανάγκες είναι τεράστιες και δεν μπορούμε να τις καλύψουμε. Το πρόβλημα δεν λύνεται και υπάρχει μεγάλη γραφειοκρατία, με πολλά χαρτιά και βεβαιώσεις που καθιστά την εξεύρεση εργατών ακόμα πιο δύσκολη», υπογράμμισε.
Ανάλογα προβλήματα εντοπίζονται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, τόσο τις ηπειρωτικές όσο και τις νησιωτικές, με τα αρμόδια υπουργεία να αναζητούν τρόπους για να μην οδηγηθεί σε μαρασμό η ελληνική ύπαιθρος.
ΚΕΝΑ ΣΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΚΡΗΤΗ
Ελλειμμα
15.000-17.000 εργάτες
Σε κίνδυνο
Θερμοκήπια, κηπευτικά, ελιές, αμπέλια
ΗΛΕΙΑ
Ελλειμμα
10.000 εργάτες
Σε κίνδυνο
Φράουλες
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Ελλειμμα
10.000 εργάτες
Σε κίνδυνο
Βρώσιμες ελιές, αμπέλια, ακτινίδια
ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Ελλειμμα
3.000 εργάτες
Σε κίνδυνο
Κηπευτικά, ελιές
ΜΕΓΑΡΑ
Ελλειμμα
3.000 εργάτες
Σε κίνδυνο
Φυλλώδη λαχανικά, κηπευτικά
ΛΑΡΙΣΑ
Ελλειμμα
1.500-1.800 εργάτες
Σε κίνδυνο
Αμπέλια, μήλα, ντομάτες, κτηνοτροφικές μονάδες
ΕΡΓΑΤΙΚΑ ΧΕΡΙΑ ΑΠΟ ΝΟΜΙΜΕΣ ΟΔΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
Διμερείς συμφωνίες με τρίτες χώρες για να καλυφθούν τα κενά
Δεν είναι η πρώτη φορά που το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου αναζητά λύσεις για την έλλειψη εργατικών χεριών μέσω νόμιμων οδών μετανάστευσης. Το ημερολόγιο γράφει 22 Μαρτίου του 2022, όταν η ελληνική Βουλή ψηφίζει τροπολογία που επανέρχεται σε ισχύ η διάταξη για άμεση μετάκληση εργατών γης από το εξωτερικό με εξαιρετικά γρήγορες διαδικασίες, ώστε να αντιμετωπιστούν οι αυξημένες καλλιεργητικές ανάγκες.
Παράλληλα, το υπουργείο Μετανάστευσης θεσμοθέτησε και μία νέου τύπου άδεια όπου ο εργοδότης μπορεί να καλεί πρόσφυγες και μετανάστες τρίτων χωρών -χωρίς τις οικογένειές τους- για εργασία στην Ελλάδα. Η νέα αυτή άδεια διαμονής εποχικής εργασίας έχει διάρκεια ισχύος από ένα έως πέντε έτη για να μη χρειάζεται να εκδίδεται κάθε χρόνο νέα εθνική θεώρηση που αφορά το ίδιο πρόσωπο. Η περίοδος διαμονής και απασχόλησης του πολίτη τρίτης χώρας είναι συνολικής διάρκειας εννέα μηνών για κάθε περίοδο δώδεκα μηνών.
Περίπου ενάμιση χρόνο μετά, ο Δημήτρης Καιρίδης επανέρχεται στο ζήτημα, καθώς η έλλειψη εργατικών χεριών σε συγκεκριμένους κλάδους έχει αυξηθεί δραματικά. Το υπουργείο Μετανάστευσης και το υπουργείο Εξωτερικών αναμένεται να συνεχίσουν τις διμερείς συμφωνίες για τις μετακλήσεις εργαζομένων από τρίτες χώρες. Στόχος του υπουργείου Μετανάστευσης είναι να μην ενθαρρύνει περισσότερη παράτυπη μετανάστευση, αλλά να ενισχύσει τα δημόσια έσοδα με φόρους και εισφορές για την απασχόληση και βοηθά στην αντιμετώπιση των δραματικών ελλείψεων σε ορισμένους τομείς και ταυτόχρονα την πάταξη της μαύρης και αδήλωτης εργασίας.
Μέχρι τα Χριστούγεννα, σύμφωνα με τον υπουργό, θα έχει υπογραφεί μια σειρά από διμερείς συμφωνίες με διάφορες χώρες, όπως η Ινδία, όπου η πρόσφατη επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού επέσπευσε τις διαδικασίες. Εκτός όμως από χώρες της Ασίας, το υπουργείο Μετανάστευσης προσανατολίζεται και σε εργάτες γης από τη Μολδαβία, τη Γεωργία και την Αίγυπτο.
Καλύτερα μεροκάματα
Την ίδια στιγμή, έχουν φύγει πάρα πολλοί μετανάστες, κυρίως αλβανικής καταγωγής, τα χρόνια του κορονωϊού, ψάχνοντας καλύτερα μεροκάματα στην Ιταλία και σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Συνολικά στη χώρα μας έχουμε 700.000 νόμιμους μετανάστες, οι μισοί εκ των οποίων είναι αλβανικής καταγωγής, οι άλλοι μισοί, κυρίως, από χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. «Αυτός ο αριθμός ήταν αρκετά υψηλότερος, έχει μειωθεί περίπου κατά 180.000 τα τελευταία πέντε χρόνια και υπάρχουν, όπως υπολογίζουν οι υπηρεσίες του υπουργείου, και περίπου 300.000, δεν είναι σίγουρος ο αριθμός, διότι μιλάμε για παράτυπους, μετανάστες χωρίς χαρτιά. Σε αυτόν τον πληθυσμό των 300.000 θα υπάρξει, πρόθεσή μας είναι, μία λελογισμένη παρέμβαση, χωρίς να δημιουργείται, επαναλαμβάνω, κανένας νέος μαγνήτης για προσέλκυση περαιτέρω παράνομων ροών, γιατί αυτός είναι πάντα ο κίνδυνος», επισήμανε ο υπουργός.
