Πάνω από 8 στους 10 ασθενείς με λοίμωξη covid-19 εκδήλωσαν τουλάχιστον ένα σύμπτωμα σχετιζόμενο με το σύνδρομο post covid-19 τρεις μήνες μετά την αρχική μόλυνση. Υπενθυμίζεται ότι ως σύνδρομο post covid-19 ορίζονται μια σειρά από συμπτώματα που διαρκούν για περισσότερο από τρεις μήνες μετά την αρχική νόσηση, εφόσον έχουν αποκλειστεί άλλες πιθανές αιτίες για την εμφάνισή τους.
Κόπωση, άγχος ή και κατάθλιψη και δύσπνοια αποτελούν τα τρία βασικά εμμένοντα συμπτώματα που διαπιστώθηκαν και στις δύο ομάδες ασθενών που μελετήθηκαν, με το σύνολο των συμπτωμάτων του συνδρόμου να φτάνουν τα 15.
Επιστημονική ομάδα από το νοσοκομείο «Λαϊκό», και ειδικότερα από το «Ιατρείο post COVID-19» και τη «Μονάδα Λοιμώξεων/COVID-19», μελέτησε ασθενείς με νόσο covid-19, που δεν χρειάστηκε να νοσηλευθούν καθώς και ασθενείς που νοσηλεύθηκαν με σοβαρή αναπνευστική λοίμωξη covid-19. Και στις δύο περιπτώσεις οι ειδικοί (Γεωργακοπούλου Βασιλική, Μακροδημήτρη Σωτηρία, Γκούφα Αικατερίνη, Γκαμαλέτσου Μαρία, Αποστολίδη Ειρήνη, Προβατάς Σωτήριος, Μπασούλης Δημήτριος, Τσακανίκας Αριστείδης, Σύψας Νικόλαος) μελέτησαν ασθενείς σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας κορωνοϊού, στις περιόδους επικράτησης και των τριών παραλλαγών του κορωνοϊού, δηλαδή των παραλλαγών Άλφα, Δέλτα και Omicron.
Το σύνδρομο post covid σε εξωνοσοκομειακούς ασθενείς
Στη μία μελέτη συμπεριλήφθηκαν διαδοχικοί ασθενείς με νόσο covid-19, που δεν χρειάστηκε να νοσηλευθούν και επισκέφθηκαν το post covid-19 ιατρείο του νοσοκομείου «Λαϊκό» τρεις μήνες μετά την αρχική μόλυνση είτε για προληπτικούς λόγους είτε λόγω επιμονής ή εμφάνισης νέων συμπτωμάτων.
Eιδικότερα, μελετήθηκαν 74 μη νοσηλευθέντες ασθενείς με λοίμωξη λόγω κορωνοϊού (30 άντρες και 44 γυναίκες) με μέση ηλικία 50 έτη. Το 31,1% μολύνθηκε στη χρονική περίοδο της επικράτησης της παραλλαγής Άλφα, το 23% στην περίοδο της επικράτησης της παραλλαγής Δέλτα και το 45,9% των ασθενών στη χρονική περίοδο επικράτησης της παραλλαγής Omicron. Επίσης, το 47,3% ήταν ανεμβολίαστοι, και το 52,7% ήταν εμβολιασμένοι με δύο τουλάχιστον δόσεις. Το 54,1% των ασθενών είχε συννοσηρότητες.
Στην πλειοψηφία των ασθενών (81,1%) διαπιστώθηκε ένα τουλάχιστον σύμπτωμα σχετιζόμενο με το σύνδρομο post covid-19 τρεις μήνες μετά την αρχική μόλυνση. Τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν ήταν κόπωση (44,6%), αίσθημα άγχους ή ανησυχίας (33,3%), δύσπνοια (34,2%), βήχας (24,3%), διαταραχές μνήμης/συγκέντρωσης (17,6%), διαταραχές ύπνου (17,6%), αίσθημα παλμών (16,2%), διαταραχές όσφρησης/γεύσης (14,9%), θωρακαλγία (10,8%), μυαλγίες (8,1%), κεφαλαλγία (6,5%), αρθραλγίες (4,1%), τριχόπτωση (1,4%) και εμβοές (2,7 %).
Παράλληλα, όμως, οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι το σύνδρομο post covid-19 δείχνει διαφορετικό πρόσωπο ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και τις συννοσηρότητες. Συγκεκριμένα, εντοπίστηκε μια στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ της παρουσίας συννοσηροτήτων και της εμφάνισης του συνδρόμου post covid-19, μεταξύ του γυναικείου φύλου και των διαταραχών γεύσης/όσφρησης, μεταξύ της μεγαλύτερης ηλικίας και των διαταραχών μνήμης/ συγκέντρωσης και μεταξύ της μικρότερης ηλικίας και της εμφάνισης μυαλγιών. Επίσης υπήρξε στατιστικά σημαντική συσχέτιση της παραλλαγής Δέλτα με την εμφάνιση αισθήματος παλμών.
Στη δεύτερη μελέτη διερευνήθηκε η επίπτωσης του συνδρόμου post covid-19 σε 153 διαδοχικούς ασθενείς που νοσηλεύτηκαν στις περιόδους επικράτησης των τριών μεταλλάξεων, και οι οποίοι παρακολουθήθηκαν για τρεις μήνες μετά την έξοδο τους από το νοσοκομείο για την επιμονή ή την εμφάνιση νέων συμπτωμάτων που σχετίζονται με το σύνδρομο.
Το δείγμα ήταν 108 άνδρες και 45 γυναίκες με μέσο όρο ηλικίας τα 56 έτη που νοσηλεύτηκαν λόγω covid-19 εκ των οποίων οι 97 (60,3%) ασθενείς νοσηλεύτηκαν στο χρονικό διάστημα της επικράτησης της παραλλαγής Άλφα, οι 31 (20,3%) ασθενείς την περίοδο επικράτησης της παραλλαγής Δέλτα και οι 25 (16,3%) ασθενείς τη χρονική περίοδο επικράτησης της παραλλαγής Οmicron. Η πλειονότητα των ασθενών (88,2%) ήταν ανεμβολίαστοι και το 60% των ασθενών είχαν συννοσηρότητες.
Το 82,4% είχε τουλάχιστον ένα σύμπτωμα τρεις μήνες μετά την αρχική μόλυνση. Τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν ήταν κόπωση (42,5%), αίσθημα άγχους ή κατάθλιψης (35,7%), δύσπνοια (24,8%), διαταραχές μνήμης/συγκέντρωσης (17,6%), διαταραχές ύπνου (17,6%), αίσθημα παλμών (15%), μυαλγίες (13,1%), βήχας (12,4%), αρθραλγίες (9,2%), διαταραχές όσφρησης/γεύσης (8,5%), θωρακικό άλγος (7,2%), τριχόπτωση (7,2%), κεφαλαλγία (6,5%), αιμωδίες (2%) και εμβοές (1,3%).
Όπως και στους εξωνοσοκομειακούς ασθενείς με covid-19, έτσι και στους νοσηλευθέντες υπήρξε μια στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ της παρουσίας συννοσηροτήτων και της ανάπτυξης του συνδρόμου post covid-19. Eνώ στις γυναίκες ασθενείς τα κυρίαρχα συμπτώματα ήταν τριχόπτωση, διαταραχές ύπνου, κεφαλαλγία και εμβοές. Τέλος, υπήρξε στατιστικά σημαντική συσχέτιση της παραλλαγής Άλφα με την τριχόπτωση, της παραλλαγής Δέλτα με την εμφάνιση εξανθήματος και δύσπνοιας και της παραλλαγής Οmicron με το βήχα.
