Η ανακάλυψη επιλύει μια μακροχρόνια επιστημονική διαμάχη σχετικά με την παρουσία των λίθων στο προϊστορικό μνημείο
Μια συναρπαστική νέα μελέτη στη Βρετανία αποκάλυψε στοιχεία που βρέθηκαν σε μια προϊστορική δομή και θα μπορούσαν να αποτελέσουν το «κλειδί» για να ξεκλειδωθεί επιτέλους το προαιώνιο μυστήριο που περιβάλλει το Stonehedge.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Aberystwyth διαπίστωσαν ότι οι νεολιθικές κοινότητες ήταν υπεύθυνες για τη μετακίνηση του «ογκόλιθου Newall» στην πεδιάδα Salisbury του Wiltshire, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Archaeological Science.
Ο ογκόλιθος σε μέγεθος ποδοσφαίρου ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια μιας πρώιμης ανασκαφής στο Stonehedge το 1924 από τον συνταγματάρχη Γουίλιαμ Χόλεϊ, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο.
Η ανακάλυψη επιλύει μια μακροχρόνια επιστημονική διαμάχη σχετικά με το αν η κίνηση των παγετώνων ή η ανθρώπινη μεταφορά πριν από 5.000 χρόνια συνέβαλε στην παρουσία των λίθων στο προϊστορικό μνημείο.
«Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν την ερμηνεία ότι πρόκειται για ενέργεια των παγετώνων», διαπιστώθηκε στη μελέτη.
Υποστήριξη στη θεωρία της ανθρώπινης μεταφοράς των λίθων
Ο καθηγητής Richard Bevins και η ομάδα του συνέκριναν τον ογκόλιθο του Newall με πέτρες στο Craig Rhos-y-Felin, μια βραχώδη προεξοχή στη βόρεια πλευρά των βουνών Preseli στην Ουαλία, σε απόσταση μεγαλύτερη από 200 χιλιόμετρα.
Η έρευνά τους αποκάλυψε επίσης ότι η χημική ανάλυση έδειξε ότι οι ίδιες ποσότητες θορίου και ζιρκονίου στο Craig Rhos-y-Felin βρέθηκαν στον ογκόλιθο Newall και σε άλλα θραύσματα που βρέθηκαν στο Stonehenge.
Οι ερευνητές ανέφεραν ότι ο ογκόλιθος Newall είναι ένας φυλλόμορφος ρυόλιθος και το επιφανειακό του στρώμα είναι πλούσιο σε ανθρακικό ασβέστιο – υποστηρίζοντας περαιτέρω την ιδέα ότι οι άνθρωποι τον μετέφεραν στον τόπο της τελικής του ανάπαυσης, καθώς οι παγετώνες θα είχαν διασκορπίσει παρόμοια κομμάτια σε όλη την περιοχή του Stonehenge.
Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ένα συναρπαστικό μυστικό που κρύβεται μέσα σε μια άλλη θαμμένη πέτρα του Stonehedge – την πέτρα 32d.
Προηγουμένως πιστευόταν ότι η πέτρα 32d ήταν ένα πέτρωμα που ονομάζεται κηλιδωτός δολερίτης. Ωστόσο, στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν ρυόλιθο, όπως ακριβώς και ο ογκόλιθος Newall.
«Οι νεολιθικοί άνθρωποι μετέφεραν λίθους βάρους 3,5 τόνων»
«Μέρος της γοητείας του Stonehedge είναι ότι πολλοί από τους μεγαλίθους του, σε αντίθεση με τους μεγάλους, σχετικά τοπικούς σαρσέν, μπορούν αποδεδειγμένα να προέλθουν από την Ουαλία, πάνω από 200 χιλιόμετρα δυτικά», αποκαλύπτει η μελέτη.
Η μελέτη αναφέρει ότι «οι περισσότεροι αρχαιολόγοι αποδέχονται ότι οι νεολιθικοί άνθρωποι πέτυχαν αυτό το αξιοσημείωτο κατόρθωμα, μεταφέροντας όγκους βάρους έως και 3,5 τόνων», αλλά παραμένει η «αντίθετη άποψη» ότι «δεν υπήρξε καμία ανθρώπινη προσπάθεια».
«Υπάρχει, ωστόσο, και μια αντίθετη άποψη, η οποία προτείνει ότι δεν υπήρξε ανθρώπινη προσπάθεια: μάλλον, υποστηρίζεται, ότι οι ουαλικές πέτρες μεταφέρθηκαν από τους παγετώνες πολύ πριν από την κατασκευή του Stonehedge», γράφουν οι ερευνητές.
Ένας από τους πιο επιφανείς υποστηρικτές της θεωρίας των παγετώνων είναι ο δρ Μπράιαν Τζον, γεωλόγος του οποίου προηγούμενη μελέτη διαπίστωσε ότι ο ογκόλιθος Newall παρουσιάζει σημάδια τριβής από παγετώνα.
«Ο ογκόλιθος μειώθηκε σε μέγεθος και τροποποιήθηκε έντονα κατά τη διάρκεια της παγετώδους μεταφοράς, για μεγάλο μέρος του χρόνου που βρισκόταν στη βάση ενός παγετώνα», έγραψε ο John. «Τελικά απορρίφθηκε σε κάποια θέση στην πεδιάδα του Salisbury, ή σχετικά κοντά σε αυτήν».
Ωστόσο, ο Bevins και η ομάδα του δήλωσαν ότι η διαπίστωσή του δεν έχει «καμία βάση σε στοιχεία». «Η παρουσίασή του ως γεγονός, αντί για υπόθεση, είναι ανειλικρινής», αναφέρεται στη μελέτη.
Η ομάδα του Bevins υποστήριξε ότι παρόμοια θραύσματα θα μπορούσαν να βρεθούν και αλλού στην πεδιάδα του Salisbury, αν οι παγετώνες μετέφεραν τις πέτρες, αλλά συγκεντρώνονται μόνο στο Stonehenge – ενισχύοντας την υπόθεση της ανθρώπινης μετακίνησης.
«Η παρουσία του ίδιου του Stonehedge είναι η απόδειξη της μετακίνησης από τους νεολιθικούς λαούς λίθων που ζυγίζουν έως και 40 τόνους», έγραψαν οι ερευνητές. «Εκτός αν υποστηρίζεται ότι όλες οι πέτρες ήταν απλώς πεσμένες στο έδαφος έτοιμες να στηθούν στο σημείο που θα δημιουργούσαν το Stonehedge, οι πέτρες πρέπει να μετακινήθηκαν στη θέση τους».
Άγνωστη παραμένει η μέθοδος μεταφοράς των ογκόλιθων
Οι ερευνητές δήλωσαν με αποφασιστικότητα ότι «αν οι νεολιθικοί άνθρωποι μπορούσαν να μετακινήσουν μια πέτρα μερικές δεκάδες μέτρα, θα μπορούσαν να τη μετακινήσουν δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιόμετρα».
«Μπορεί να μην ήταν εύκολο, αλλά ήταν απολύτως εφικτό και η μετακίνηση bluestone 2-3 τόνων θα απαιτούσε μια τάξη μεγέθους λιγότερη προσπάθεια από τη μετακίνηση των σαρσέν», σημείωσαν.
Αν και η μελέτη επιβεβαιώνει ότι οι νεολιθικές κοινότητες μετακινούσαν τις πέτρες, οι ακριβείς τεχνικές που χρησιμοποιούσαν παραμένουν άγνωστες.
Σημείωσαν πάντως ότι «πρόσφατοι αυτόχθονες λαοί μεταφέρουν πέτρες βάρους πολλών τόνων σε μεγάλες αποστάσεις με σχοινιά, ξύλινα έλκηθρα και τροχιές – τεχνολογίες που θα ήταν διαθέσιμες στη Νεολιθική εποχή».
