Ο τρόπος με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στους τομείς της ειρήνης, της ασφάλειας και της άμυνας περιγράφεται σε κοινή ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τον ύπατο εκπρόσωπο Τζουζέπ Μπορέλ.
Όπως αναφέρει η Κομισιόν, τα επαναλαμβανόμενα ακραία κλιματικά φαινόμενα, η άνοδος της θερμοκρασίας και της στάθμης της θάλασσας, η απερήμωση, η λειψυδρία, οι απειλές για τη βιοποικιλότητα, η περιβαλλοντική ρύπανση και μόλυνση απειλούν την υγεία και την ευημερία της ανθρωπότητας και μπορούν να προκαλέσουν μεγαλύτερες εκτοπίσεις, μεταναστευτικές μετακινήσεις, πανδημίες, κοινωνικές αναταραχές, αστάθεια και ακόμη και συγκρούσεις. Οι ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις βρίσκονται επίσης αντιμέτωπες με μεταβαλλόμενες και αντίξοες επιχειρησιακές συνθήκες λόγω της κλιματικής αλλαγής. Αυτές οι νέες απειλές έχουν ήδη ωθήσει συμμάχους και εταίρους να επικαιροποιήσουν επίσης τις πολιτικές τους.
Η κοινή ανακοίνωση προσφέρει μια νέα προοπτική και καθορίζει το πλαίσιο της ΕΕ για την αντιμετώπιση των εν λόγω προκλήσεων που αφορούν την κοινωνία μας και τις επιχειρήσεις ασφάλειας, καθώς και τον εντεινόμενο γεωπολιτικό ανταγωνισμό για τους πόρους και τις τεχνολογίες που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση.
Νέα προοπτική για τη σχέση μεταξύ κλίματος και ασφάλειας
Με την κοινή ανακοίνωση, η ΕΕ επιδιώκει την καλύτερη ενσωμάτωση της σχέσης μεταξύ κλίματος, ειρήνης και ασφάλειας στις εξωτερικές πολιτικές της ΕΕ, με μια σειρά συγκεκριμένων δράσεων σε ολόκληρο το φάσμα των δεδομένων, των πολιτικών, των αποστολών, της άμυνας και της συνεργασίας με τρίτους εταίρους, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι επιπτώσεις λαμβάνονται υπόψη σε όλα τα επίπεδα της διαδικασίας σχεδιασμού και χάραξης εξωτερικής πολιτικής, καθώς και των επιχειρήσεων.
Η ανακοίνωση καθορίζει το σχέδιο της ΕΕ για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ασφάλειας της Ένωσης και των εταίρων της, καθώς εντείνεται η κλιματική κρίση, και βελτιώνει τις συνδέσεις μεταξύ των διαφόρων πολιτικών, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι εξωτερικές δράσεις και ικανότητες είναι κατάλληλες για την αντιμετώπιση των εν λόγω προκλήσεων.
Αναλυτικά, η κοινή ανακοίνωση καθορίζει τέσσερις βασικές προτεραιότητες:
-ενίσχυση του σχεδιασμού, της λήψης αποφάσεων και της εφαρμογής, μέσω αξιόπιστων, προσβάσιμων και τεκμηριωμένων αναλύσεων όσον αφορά τη σχέση μεταξύ κλίματος και ασφάλειας·
-εφαρμογή μέτρων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αφορούν το κλίμα και την ασφάλεια στο πλαίσιο της εξωτερικής δράσης της ΕΕ, μεταξύ άλλων με την ενσωμάτωση της σχέσης μεταξύ κλίματος και ασφάλειας στις περιφερειακές και εθνικές αναλύσεις συγκρούσεων·
-ενίσχυση των μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και των μέτρων μετριασμού της κλιματικής αλλαγής στο πλαίσιο των στρατιωτικών και μη στρατιωτικών επιχειρήσεων και υποδομών των κρατών μελών με σκοπό τη μείωση του κόστους και του αποτυπώματος άνθρακα, με παράλληλη διατήρηση της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας·
-ενίσχυση των διεθνών εταιρικών σχέσεων μέσω πολυμερών φόρουμ και με εταίρους, όπως το ΝΑΤΟ, σύμφωνα με το θεματολόγιο της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον.
Για την επίτευξη αυτών των προτεραιοτήτων, η ΕΕ θα υλοποιήσει περίπου 30 δράσεις, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται: η δημιουργία κόμβου δεδομένων και αναλύσεων για την κλιματική και περιβαλλοντική ασφάλεια εντός του Δορυφορικού Κέντρου της ΕΕ, η χρήση περιβαλλοντικών συμβούλων στις αποστολές και επιχειρήσεις της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ) της ΕΕ, η δημιουργία πλατφορμών κατάρτισης σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, όπως η πλατφόρμα κατάρτισης της ΕΕ για το κλίμα, την ασφάλεια και την άμυνα, η ανάπτυξη ενδελεχών αναλύσεων και μελετών για σχετικές πολιτικές και δράσεις, ιδίως σε ευάλωτες γεωγραφικές περιοχές, όπως το Σαχέλ και η Αρκτική.
