Το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι το Wynn Las Vegas αποδέχθηκε να πληρώσει περισσότερα από 130 εκατ. δολάρια, για να κλείσει προσωρινά μία εξόχως σοβαρή ποινική υπόθεση. Κατηγορείται ότι συνωμότησε με παράνομες εταιρείες μεταφοράς χρημάτων σε όλον τον κόσμο, για να διευκολύνει τις ροές κεφαλαίων προς τους πελάτες του. Ουσιαστικά, να λειτουργήσει ως κόμβος σε ένα παράλληλο χρηματοοικονομικό σύστημα, έξω από τα ραντάρ των ρυθμιστικών αρχών.
Αυτός είναι και ο πυρήνας και της έρευνας που ανέδειξε πρόσφατα το CNN: ο «μυστικός αγωγός» που περνά μέσα από το μεγαλύτερο καζίνο του Βέγκας και ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο και διοχετεύει όχι μόνο κινέζικα κεφάλαια που ξεφεύγουν από τα capital controls του Πεκίνου, αλλά και «μαύρο χρήμα» καρτέλ από τη Λατινική Αμερική.
Πώς δουλεύει ο «αγωγός»;
Το σχήμα είναι απλό στην λογική του, περίπλοκο στην εκτέλεση. Το Wynn, σύμφωνα με την ομολογία του στο πλαίσιο της συμφωνίας μη δίωξης, συνεργαζόταν με «ανεξάρτητους πράκτορες» – ανθρώπους που λειτουργούσαν de facto ως άτυποι τραπεζίτες. Αυτοί στρατολογούσαν πλούσιους παίκτες από την Κίνα και αλλού, αναλάμβαναν να τους εξασφαλίσουν μάρκες και ρευστό στο Λας Βέγκας και στη συνέχεια δημιουργούσαν πολύπλοκες διαδρομές μέσω εταιρειών και λογαριασμών στη Λατινική Αμερική και την Ασία.
Τα χρήματα κατέληγαν σε λογαριασμούς ελεγχόμενους από το καζίνο στην Καλιφόρνια και από εκεί μεταφέρονταν στο ταμείο του Wynn. Στα χαρτιά, όλα έμοιαζαν καθαρά: ο παίκτης εμφανιζόταν με πίστωση στο καζίνο, έπαιζε, κέρδιζε ή έχανε και αποχωρούσε. Στην πράξη, είχε ξεπλυθεί ένα μέρος «μαύρου χρήματος» -είτε επρόκειτο για κινεζικά κεφάλαια που παραβίαζαν το όριο των 50.000 δολαρίων τον χρόνο ανά άτομο, είτε για δολάρια καρτέλ που έψαχναν «νόμιμη» έξοδο από τις ΗΠΑ.
Οι πράκτορες εκμεταλλεύονταν δύο παραδοσιακές κινεζικές πρακτικές, που απέκτησαν νέα ζωή στο Λας Βέγκας. Η πρώτη, το «ανθρώπινο κεφάλι» (ren tou): ένας παίκτης-βιτρίνα αγοράζει μάρκες και παίζει εκ μέρους κάποιου άλλου, που δεν μπορεί ή δεν θέλει να εκτεθεί στο σύστημα. Η δεύτερη, το αποκαλούμενο «ιπτάμενο χρήμα» (qian chen): δολάρια παραδίδονται με μετρητά στις ΗΠΑ, ο παραλήπτης στέλνει το ισόποσο σε γιουάν ή άλλο νόμισμα σε λογαριασμό στο εξωτερικό. Η κίνηση εξαφανίζεται μέσα σε ένα «δάσος» από εμβάσματα.
Όταν οι Κινέζοι «high rollers» συναντούν τα καρτέλ
Για τα καρτέλ της Λατινικής Αμερικής, το πρόβλημα δεν είναι να βγάλουν κέρδος -αυτό λύνεται με ναρκωτικά και όπλα. Το πρόβλημα είναι να μετατρέψουν φορτηγά με μετρητά σε «καθαρό» χρήμα. Εκεί, στο κενό μεταξύ νομιμότητας και σκιώδους οικονομίας, μπαίνουν στο παιχνίδι οι Κινέζοι μεσάζοντες, οι υπόγειες τράπεζες και τα καζίνο.
Οι αμερικανικές αρχές έχουν εδώ και χρόνια καταγράψει υποθέσεις όπου κινεζικά δίκτυα υπόγειου τραπεζικού συστήματος αναλάμβαναν να «παντρέψουν» δύο ροές: τα δολάρια των καρτέλ που έπρεπε να φύγουν από τις ΗΠΑ και τα κεφάλαια Κινέζων επιχειρηματιών που ήθελαν να διαφύγουν από τους περιορισμούς κεφαλαίου του Πεκίνου.
Ο πρώτος παραδίδει μετρητά στις ΗΠΑ. Ο δεύτερος χρειάζεται δολάρια στο εξωτερικό και έχει γιουάν εντός Κίνας. Οι μεσάζοντες κάνουν τον «μετασχηματισμό». Στον έξω κόσμο δεν κινείται τίποτε. Στους υπολογιστές, όμως, αλλάζουν λογαριασμοί, ισολογισμοί, δικαιούχοι. Όταν αυτό το σχήμα περνά μέσα από καζίνο, μάρκες, VIP δωμάτια και «ανθρώπινα κεφάλια», η ανίχνευση γίνεται σχεδόν αδύνατη χωρίς συντονισμένη έρευνα.
Το αποτέλεσμα είναι ένας υβριδικός αγωγός: η ίδια υποδομή που επιτρέπει σε έναν Κινέζο δισεκατομμυριούχο να φέρει μυστικά τα χρήματά του στο Λας Βέγκας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να «ξεπλύνει» και τα δολάρια της κοκαΐνης. Αλλάζεις τον πελάτη, όχι τη μέθοδο.
Η ευθύνη του καζίνο και τα κενά του συστήματος
Το Wynn δεν είναι ένα τυχαίο καζίνο της γειτονιάς. Είναι ναυαρχίδα της βιομηχανίας, με πρόσβαση σε μεγάλες τράπεζες, κορυφαίους νομικούς και τους καλύτερους compliance officers που αγοράζονται με χρήμα. Παρ’ όλα αυτά, παραδέχθηκε ότι επέτρεπε proxy gambling, πολύπλοκες διασυνοριακές μεταφορές, συναλλαγές με πελάτες που είχαν συνδεθεί δημοσίως με εγκληματικές οργανώσεις και είχαν καταδικαστεί για παραβίαση χρηματοπιστωτικών νόμων στην Κίνα, χωρίς να υποβάλλει τις προβλεπόμενες αναφορές ύποπτης δραστηριότητας.
Το επιχείρημα της εταιρείας ήταν γνώριμο: σκληρός ανταγωνισμός, διεθνείς VIP πελάτες, περίπλοκα καθεστώτα συναλλάγματος. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό που περιγράφουν οι αρχές είναι ένα συνειδητό επιχειρηματικό μοντέλο όπου το καζίνο έκανε τα «στραβά μάτια» σε πρακτικές που θα έπρεπε να χτυπούν όλα τα καμπανάκια του συστήματος συμμόρφωσης.
Αξίζει να υπογραμμιστεί πως, ενώ το πρόστιμο για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό είναι γνωστό και ξεπερνά τα 130 εκατομμύρια δολάρια καμία αναφορά -πίσω από τον νομικό «μανδύα» του συμβιβασμού- δεν γίνεται στο ποσό για το οποίο οι αμερικανικές ομοσπονδιακές αρχές απήγγειλαν κατηγορίες αρχικά.
Γιατί μας αφορά;
Στην επιφάνεια, αυτή είναι μια αμερικανική ιστορία με κινεζικό και λατινοαμερικανικό χρώμα. Στην ουσία, όμως, είναι ένα manual για το πώς δουλεύει ο σύγχρονος χρηματοοικονομικός υπόκοσμος:
• μίξη νόμιμου και παράνομου χρήματος στο ίδιο κανάλι,
• αξιοποίηση πολιτισμικών πρακτικών (όπως τα δίκτυα «ιπτάμενου χρήματος») σε βιομηχανική κλίμακα,
• χρήση θεσμών με θετικό δημόσιο προφίλ – πολυτελή καζίνο, θεάματα, τουρισμός – ως προκάλυμμα.
Για την Ευρώπη, όπου οι πόλεις-καζίνο και οι «ριβιέρες» προσπαθούν να αντιγράψουν το μοντέλο του Λας Βέγκας, το μήνυμα είναι σαφές: αν η συμμόρφωση είναι διακοσμητική και οι έλεγχοι χαλαροί, τα ίδια κυκλώματα θα βρουν σύντομα νέο σπίτι. Οι Κινέζοι υψηλού ρίσκου παίκτες ταξιδεύουν παντού. Τα καρτέλ ψάχνουν απλώς για την επόμενη χαραμάδα στο σύστημα.
Και όσο η πολιτική επιτρέπει στους «ναούς του τζόγου» να αυτοπαρουσιάζονται ως απλά θέρετρα ψυχαγωγίας, τόσο οι πραγματικοί αγωγοί χρήματος θα κρύβονται όχι στα σκοτεινά σοκάκια, αλλά κάτω από τους πανάκριβους πολυελαίους.
