Σήμα κινδύνου για επικίνδυνες κατολισθήσεις σε τουριστικές περιοχές της χώρας εκπέμπουν οι ειδικοί, με αφορμή την τραγωδία στην Κρήτη. Μερικές από τις διασημότερες ελληνικές παραλίες περιλαμβάνονται στη λίστα: η Κόκκινη Παραλία της Σαντορίνης, ο Μύρτος της Κεφαλονιάς, τα Λαλάρια της Σκιάθου, η Λίνδος της Ρόδου είναι κάποιες από αυτές.
Δεν έχουν περάσει, άλλωστε, ούτε δύο μήνες από την ημέρα που μια παραλία διεθνούς φήμης, το Ναυάγιο της Ζακύνθου, συγκέντρωνε με αρνητικό τρόπο τα φώτα της δημοσιότητας επιβεβαιώνοντας τους φόβους των επιστημόνων: έπειτα από σεισμική δόνηση μεγέθους 5,4 ρίχτερ στο σημείο προκλήθηκε αποκόλληση και πτώση βράχων – για τρίτη φορά μέσα σε λίγα χρόνια -, ευτυχώς χωρίς να υπάρξουν θύματα.
«Ο ελληνικός χώρος οφείλει την ύπαρξή του σε μια σειρά καταστροφικών φαινομένων. Οι όμορφες παραλίες του, τα ακρωτήρια, οι πεδιάδες, τα βουνά, όλα όσα τον κατατάσσουν σε έναν από τους ωραιότερους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως δημιουργήθηκαν μέσα από σεισμούς και ηφαίστεια, με έντονες διαβρώσεις του εδάφους και ανυψώσεις των ακτογραμμών, φαινόμενα τα οποία εξελίσσονταν εκατομμύρια χρόνια και θα συνεχίσουν να εξελίσσονται.
Το πρόβλημα ξεκινά από τη στιγμή που πάμε να εκμεταλλευτούμε αυτόν το φυσικό πλούτο ασκώντας τεράστιες πιέσεις σε μερικά από τα ομορφότερα σημεία της Ελλάδας», λέει ο καθηγητής Γεωλογίας και πρόεδρος του ΟΑΣΠ Ευθύμης Λέκκας. «Τα επιβαρύνουμε με ανάπτυξη που δεν μπορούν να αντέξουν, συγκεντρώνουμε μεγάλο αριθμό ανθρώπων, καταλαμβάνουμε χώρους, κάνουμε οικιστικές κατασκευές που δεν μπορούν να υποστηριχτούν από την περιοχή ή τοποθετούμε χιλιάδες ομπρέλες σε κόλπους με απότομα πρανή», λέει.
Προειδοποίηση
Πιέσεις δέχονται πολλές περιοχές της Ελλάδας, όμως μερικές από τις διασημότερες παραλίες της χώρας εκπέμπουν SOS: «Ο Μύρτος της Κεφαλονιάς, η Κόκκινη Παραλία της Σαντορίνης, η Λίνδος στη Ρόδο, οι Εγκρεμνοί και το Πόρτο Κατσίκι στη Λευκάδα, τα Λαλάρια της Σκιάθου, το Ναυάγιο στη Ζάκυνθο, πολλές παραλίες στο νότιο κομμάτι της Κρήτης, η Αγία Άννα στη Βόρεια Εύβοια και οι βόρειες παραλίες της Καλύμνου είναι μερικές από τις πιο επικίνδυνες για κατολισθήσεις τουριστικές περιοχές, ενώ υπάρχουν και άλλες με υψηλό κατολισθητικό κίνδυνο λόγω της γεωμορφολογίας τους», λέει ο Ευθύμης Λέκκας.
Την ίδια στιγμή, «εκατοντάδες σπίτια και καταλύματα κινδυνεύουν καθώς είναι χτισμένα σε ακατάλληλα σημεία. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων πριν από λίγο καιρό στην Κρήτη, καθώς είχε ξεκινήσει η οικοδόμηση τουριστικών καταλυμάτων πάνω στο ενεργό σεισμικό ρήγμα του Πλακιά», προσθέτει ο καθηγητής. Σημειώνεται πως η συγκεκριμένη επένδυση, για την οποία είχαν εκφράσει την αντίρρησή τους πολλοί αρμόδιοι φορείς, προβλέπει οικοδόμηση στον Παλίγκρεμνο, την εντυπωσιακή – αλλά δυνητικά επικίνδυνη – επιφάνεια του σεισμικού ρήγματος· παρ’ όλ’ αυτά, δόθηκε άδεια για την κατασκευή.
Στο μεταξύ, σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», το υπουργείο Τουρισμού σχεδιάζει να θέσει σε εφαρμογή, από την επόμενη κιόλας σεζόν, ένα πιλοτικό σχέδιο, με βάση το οποίο θα εκτιμηθεί ο κίνδυνος κατολισθήσεων στις πιο εμβληματικές παραλίες της χώρας και το οποίο θα οδηγήσει στην εφαρμογή μέτρων προστασίας όπου χρειαστεί.
Ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ Ευθύμης Λέκκας επισημαίνει πως σε κάποιες από τις επικίνδυνες για κατολισθήσεις παραλίες ενδεχομένως να χρειαστεί οριοθέτηση του μέγιστου αριθμού επισκεπτών που μπορούν να δεχτούν. «Αυτό θα μπορούσε να γίνει με συντεταγμένη διαδικασία, όπως έγινε στο Πόρτο Κατσίκι και στο Ναυάγιο της Ζακύνθου, όπου η παραλία ύστερα από μελέτη έχει χωριστεί σε ζώνες διαβάθμισης κινδύνου και επιτρεπόμενου αριθμού επισκεπτών», εξηγεί.
Άλλωστε, κάθε παραλία μπορεί να αντέξει συγκεκριμένο φορτίο, ενώ η οριοθέτηση διευκολύνει, επίσης, την απομάκρυνση του κόσμου σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Παράλληλα, ο κ. Λέκκας υποστηρίζει πως θα πρέπει να θεσπιστεί ως υποχρεωτική η κατοχή «πιστοποιητικού ασφαλείας από φυσικούς κινδύνους» για κάθε τουριστικό κατάλυμα της χώρας. «Με αυτόν τον τρόπο ο κάθε τουρίστας θα μπορεί να γνωρίζει ότι θα επιστρέψει στην πατρίδα του ασφαλής, ενώ αυξάνεται και το ειδικό βάρος της περιοχής ως τουριστικού προορισμού», λέει.
Στην Κρήτη
Τι οδηγεί, όμως, σε τραγωδίες σαν αυτή της Κρήτης; «Η οικονομία ορίζει τα πάντα», λέει ο κ. Λέκκας. «Στην Ελλάδα δεν υπήρχε χωροταξικός σχεδιασμός και όταν άρχισε η τουριστική ανάπτυξη τη δεκαετία του ’80, χωρίς να υπάρχουν θεσμοθετημένες ζώνες, ο καθένας έκανε ό,τι ήθελε. Το ξενοδοχείο που κατέρρευσε στην Κρήτη ήταν χτισμένο σε λάθος σημείο. Ήταν αυτονόητο ότι εκεί θα γίνει κατολίσθηση. Και τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν εκατοντάδες σε ολόκληρη την Ελλάδα», προσθέτει.
«Στις περιοχές υψηλού κινδύνου δεν εντάσσονται μόνο όσες κινδυνεύουν από κατολισθήσεις αλλά και από πλημμύρες ή σεισμούς. Για παράδειγμα, στην Αγία Πελαγία του Ηρακλείου δεν υπάρχει απορροή του ποταμού στη θάλασσα, όλος ο χώρος έχει καταληφθεί. Λαμβάνοντας υπόψη ότι στη Βόρεια και τη Νότια Κρήτη το 70% του οικιστικού ιστού έχει χτιστεί χωρίς σχέδιο πόλης, είναι δεδομένο πως, οποτεδήποτε και να βρέξει εκεί, θα πλημμυρίσει. Επομένως, τεράστιες πιέσεις, ανεπαρκές θεσμικό πλαίσιο, αυθαιρεσία και ταυτόχρονα επιβράβευση αυτών των αυθαιρεσιών με εκ των υστέρων νομιμοποιήσεις οδηγούν εκεί».
