Κάτω από το 20% των καινούριων φαρμάκων είναι διαθέσιμα στη χώρα μας, ενώ άλλο ένα 35% είναι διαθέσιμα με περιορισμούς που αφορούν ομάδες ασθενών με κάποιες μόνο από τις ενδείξεις για τις οποίες έχουν εγκριθεί. Τα υπόλοιπα φάρμακα είτε είναι διαθέσιμα στην αγορά μόνο στην ιδιωτική αγορά (4%), είτε δεν είναι καθόλου διαθέσιμα (47% των εγκεκριμένων από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων).
Όσα από τα καινοτόμα φάρμακα είναι διαθέσιμα στη χώρα μας, χρειάζονται κατά μέσο όρο 373 ημέρες μέχρι να εγκριθούν και να κυκλοφορήσουν στην αγορά.
Με τα δεδομένα αυτά η χώρα μας κατατάσσεται στη 14η θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. από πλευράς διαθεσιμότητας καινοτόμων φαρμάκων, μετά τη Γερμανία, Δανία, Αυστρία, Ελβετία, Ιταλία, Αγγλία, Γαλλία – Ολλανδία, Φινλανδία, Σουηδία, Τσεχία, Νορβηγία και Ισπανία, καθώς είναι διαθέσιμο το 53% των καινοτόμων φαρμάκων που εγκρίθηκαν τα τελευταία χρόνια.
Τα στοιχεία αυτά αναφέρονται σε έκθεση της εταιρείας μελετών IQVIA για την δυνατότητα πρόσβασης των ασθενών της Ευρώπης στις καινοτόμες θεραπείες που εγκρίνονται τα τελευταία χρόνια.
Ογκολογία – Σπάνιες παθήσεις
Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, ειδικά σε ότι αφορά τα ογκολογικά καινοτόμα σκευάσματα, διαθέσιμα ευρέως είναι μόνο το 22% όσων έχουν εγκριθεί, ενώ υπό προϋποθέσεις ενδείξεων είναι διαθέσιμο άλλο ένα 49% αυτών και άλλο ένα 2% είναι προσβάσιμο μόνο μέσω ιδιωτικής δαπάνης. Το 27% των εγκεκριμένων νέων ογκολογικών φαρμάκων δεν είναι διαθέσιμα στην ελληνική αγορά. Τα νέα ογκολογικά φάρμακα που φτάνουν τελικά στη χώρα, χρειάζονται περίπου 410 ημέρες μέχρι να κυκλοφορήσουν στην ελληνική αγορά, από την ημέρα έγκρισής τους στην Ευρώπη.
Όσο για τα φάρμακα σπανίων παθήσεων, κι αυτά αντίστοιχα, είναι διαθέσιμα μόλις σε ποσοστό 19%, ενώ με περιορισμούς και προϋποθέσεις μπορεί να χορηγείται άλλο ένα ποσοστό της τάξης του 45%. Το 36% των νεοεγκριθέντων ορφανών φαρμάκων για σπάνιες παθήσεις, δεν είναι διαθέσιμα στην ελληνική αγορά. Εδώ ο μέσος χρόνος έγκρισής τους ανεβαίνει στις 451 ημέρες.
Ειδικά τα ορφανά φάρμακα που δεν αφορούν σπάνιες περιπτώσεις καρκίνου, αλλά προορίζονται για άλλες σπάνιες παθήσεις, διαθέσιμα στην Ελλάδα είναι μόλις το 12% αυτών, καθώς και άλλο ένα 44% του συνόλου, ανάλογα με τις ενδείξεις τους σε επιλεγμένους πληθυσμούς της πάθησης αυτής. Δεν φτάνουν στη χώρα το 44% των φαρμάκων που έχουν εγκριθεί για σπάνιες παθήσεις στην Ευρώπη. Στην περίπτωση των ορφανών φαρμάκων για σπάνιες παθήσεις πλην ογκολογικών, ο μέσος χρόνος διαθεσιμότητας στην ελληνική αγορά φαρμάκων ανεβαίνει στις 481 ημέρες.
Καθυστερήσεις πρόσβασης
Η έκθεση παρατηρεί καθυστερήσεις στην πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες καθώς από το σύνολο των νέων φαρμάκων που είχαν εγκριθεί ως το 2020, δύο χρόνια αργότερα, τον Ιανουάριο του 2022 το 46% ήταν διαθέσιμα, έναντι 49% το 2020, με το 55% αυτών να αφορούν ογκολογικά φάρμακα, το 37% ορφανά, το 32% ορφανά σπανίων παθήσεων πλην καρκίνου και 53% συνδυαστικές θεραπείες.
Ο μέσος χρόνος πρόσβασης των ασθενών ήταν 511 ημέρες αναμονής, έναντι 504 ημερών το 2020, με 545 ημέρες αναμονής για τα ογκολογικά φάρμακα, 636 ημέρες για τα ορφανά φάρμακα, 587 ημέρες για φάρμακα σπανίων παθήσεων πλην καρκίνου και 407 ημέρες για συνδυαστικές θεραπείες.
Η έρευνα διαπιστώνει πως η πρόσβαση των ασθενών σε νέες θεραπείες έφθανε να διαφοροποιείται σε ποσοστό 90% μεταξύ Βόρειων και Δυτικών Ευρωπαϊκών χωρών, έναντι Νοτίων και Ανατολικών χωρών. Η μέση καθυστέρηση από την έγκριση ως την διάθεσή τους στους ασθενείς μπορεί να φτάνει και επτά φορές παραπάνω μεταξύ των χωρών και να κυμαίνεται από 4 μέχρι 29 μήνες, ξεπερνώντας δηλαδή και τα 2,5 χρόνια αναμονής. Η διαφορά στο χρόνο πρόσβασης, διαπιστώνεται ακόμη και στο εσωτερικό των κρατών, και μάλιστα οι ανισότητες πρόσβασης αυτές μπορεί να είναι και μεγαλύτερες από αυτές που παρατηρούνται μεταξύ των κρατών.
Μια άλλη παράμετρος των ανισοτήτων είναι η σχετικά γρήγορη διάθεση κάποιων θεραπευτικών σχημάτων, αν και η πλειονότητα των νέων θεραπειών παραμένει απροσπέλαστη.
