Στο πλαίσιο της συνεργασίας του Πανεπιστημίου Κρήτης με την Περιφέρεια Κρήτης παρακολουθείται σε πραγματικό χρόνο η εξέλιξη της σύστασης της ατμόσφαιρας. Μετρήσεις πραγματοποιούνται στους σταθμούς στο Ηράκλειο, τα Χανιά και το Φινοκαλιά Λασιθίου και συμπληρωματικά μέσω του δικτύου μικροαισθητήρων (air-quality.gr), που λειτουργεί στο πλαίσιο της Εθνικής Ερευνητικής Υποδομής για τη μελέτη της ατμοσφαιρικής σύστασης και κλιματικής αλλαγής ΠΑΝΑΚΕΙΑ.
Από τις μετρήσεις προκύπτουν τα ακόλουθα σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση που έχει προκληθεί από τις εκτεταμένες πυρκαγιές στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου:
Κατά τις πρώτες πρωινές ώρες της 7/8/2021, παρατηρήθηκαν αυξημένες συγκεντρώσεις ρύπων προερχομένων από τις πυρκαγιές που συμβαίνουν στην χώρα μας. Αυτό αντικατοπτρίζεται στις μετρήσεις από το σταθμό στο Φινοκαλιά όπου καταγράφηκαν επίπεδα αέριου μονοξειδίου του άνθρακα (CO) τετραπλάσια από τα κανονικά, σωματιδιακού μαύρου άνθρακα ή καπνιάς 10 με 12 φορές ψηλότερα από αυτά του υποβάθρου καθώς και συγκεντρώσεις αερολυμάτων PM10 που ξεπέρασαν τα 50 μg/m3 ανά πεντάλεπτο, γεγονός που σπάνια παρατηρείται απουσία ερημικής σκόνης. Να σημειωθεί ότι αυτά τα επίπεδα είναι συγκρίσιμα με τις σημερινές μετρήσεις στην Αθήνα.
Στο Ηράκλειο (Αλικαρνασσό) παρατηρήθηκαν παροδικά ιδιαίτερα αυξημένες συγκεντρώσεις PM2.5 κατά τη διάρκεια της νύχτας μέχρι νωρίς το πρωί, που όμως γρήγορα μειώθηκαν σε φυσιολογικά επίπεδα. Οι υψηλές συγκεντρώσεις συσχετίστηκαν με αέριες μάζες με προέλευση καταρχάς από τη Πελοπόννησο, και κατόπιν από την Αττική και την Εύβοια μεταφέροντας σημαντικό ρυπαντικό φορτίο από τις καταστροφικές πυρκαγιές. Η αλλαγή στη κατεύθυνση του ανέμου και η μείωση της έντασης των πυρκαγιών είχε σαν αποτέλεσμα τη διασπορά των ρύπων και τη μείωση των επιπέδων τους. Τα παραπάνω καταδεικνύουν τον σημαντικό ρόλο της μεταφοράς ρύπανσης από απομακρυσμένες πηγές στην ποιότητα της ατμόσφαιρας, η οποία παρακολουθείται στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης Αντιμετώπισης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης Για Την Περιφέρεια Κρήτης (ΣΧΕΔΙΑ Κρήτης).
Το Εργαστήριο Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών, του Πανεπιστημίου Κρήτης βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με την Περιφέρεια Κρήτης και η ποιότητα του αέρα καταγράφεται συστηματικά σε πραγματικό χρόνο.
