Περίπου 30 άντρες είναι στριμωγμένοι σε μια τάξη στην Καμπούλ, μέρος της πρώτης φοιτητικής ομάδας σε ένα ινστιτούτο που διευθύνεται από τους Ταλιμπάν και εκπαιδεύει επαγγελματίες του τουρισμού και της φιλοξενίας. Είναι ένα ετερόκλητο πλήρωμα. Ένας μαθητής είναι μοντέλο. Ένας άλλος είναι 17 και δεν έχει ιστορικό εργασίας.
Οι μαθητές διαφέρουν ως προς την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο και την επαγγελματική εμπειρία. Είναι όλοι άνδρες —οι Αφγανές απαγορεύεται να σπουδάσουν πέραν της έκτης δημοτικού— και δεν γνωρίζουν τίποτα για τον τουρισμό ή τη φιλοξενία. Αλλά όλοι είναι πρόθυμοι να προωθήσουν μια διαφορετική πλευρά του Αφγανιστάν. Και οι Ταλιμπάν είναι στην ευχάριστη θέση να βοηθήσουν.
Οι κυβερνώντες του Αφγανιστάν είναι παρίες στην παγκόσμια σκηνή, κυρίως λόγω των αυστηρών περιορισμών που επιβάλλουν σε γυναίκες και κορίτσια. Η οικονομία κλυδωνίζεται, οι υποδομές είναι φτωχές και η ανέχεια επικρατεί.
Κι όμως οι ξένοι επισκέπτονται τη χώρα, λόγω της απότομης πτώση της βίας, των αυξημένων αεροπορικών συνδέσεων με κόμβους όπως το Ντουμπάι και της υπερηφάνειας που συνοδεύει τις διακοπές σε έναν ασυνήθιστο προορισμό. Οι αριθμοί δεν είναι τεράστιοι -δεν ήταν ποτέ- αλλά υπάρχει μία ανανεωμένη συζήτηση γύρω από τον αφγανικό τουρισμό.
Ο Moχάμεντ Σαϊντ επικεφαλής της Διεύθυνσης Τουρισμού στην Καμπούλ, είπε ότι η μεγαλύτερη αγορά επισκεπτών είναι η Κίνα λόγω της εγγύτητας και του μεγάλου πληθυσμού της. Το Αφγανιστάν έχει επίσης πλεονεκτήματα σε σχέση με ορισμένους από τους γείτονές του. «Μου είπαν ότι δεν θέλουν να πάνε στο Πακιστάν γιατί είναι επικίνδυνο και δέχονται επίθεση. Οι Ιάπωνες το έχουν πει και σε μένα», είπε ο Σαΐντ. «Αυτό είναι καλό για εμάς».Υπάρχουν όμως και μειονεκτήματα.
Η απόκτηση βίζας είναι δύσκολη και ακριβή. Πολλές χώρες διέκοψαν τους δεσμούς τους με το Αφγανιστάν μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία και καμία δεν τους αναγνωρίζει ως νόμιμους κυβερνήτες της χώρας. Οι πρεσβείες του Αφγανιστάν είτε έκλεισαν είτε ανέστειλαν τις δραστηριότητές τους. Υπάρχει ένας συνεχής αγώνας εξουσίας μεταξύ των πρεσβειών και των προξενείων του Αφγανιστάν που στελεχώνονται από άτομα από την πρώην υποστηριζόμενη από τη Δύση διοίκηση, και εκείνων που βρίσκονται υπό τον πλήρη έλεγχο της διοίκησης των Ταλιμπάν.
Ο Σαΐντ παραδέχεται ότι υπάρχουν εμπόδια για την ανάπτυξη του αφγανικού τουρισμού, αλλά είπε ότι συνεργάζεται με υπουργεία για να τα ξεπεράσει. Ο απώτερος στόχος του είναι να έχει βίζα κατά την άφιξη για τους τουρίστες, αλλά αυτό μπορεί να απέχει χρόνια. Προβλήματα υπάρχουν και στο οδικό δίκτυο, το οποίο είναι μισοστρωμένο ή ανύπαρκτο σε ορισμένες περιοχές της χώρας και οι αεροπορικές εταιρείες αποφεύγουν σε μεγάλο βαθμό τον εναέριο χώρο του Αφγανιστάν.
Η πρωτεύουσα Καμπούλ έχει τις περισσότερες διεθνείς πτήσεις, αλλά κανένα αεροδρόμιο του Αφγανιστάν δεν έχει απευθείας δρομολόγια με μεγάλες τουριστικές αγορές όπως η Κίνα, η Ευρώπη ή η Ινδία.Παρά τις προκλήσεις, ο Σαϊντ θέλει το Αφγανιστάν να γίνει τουριστική δύναμη, μια φιλοδοξία που φαίνεται να υποστηρίζεται από τους κορυφαίους ηγέτες των Ταλιμπάν.
«Με έχουν στείλει σε αυτό το τμήμα με οδηγίες των υπουργών. Πρέπει να με εμπιστευτούν γιατί με έστειλαν σε αυτό το σημαντικό μέρος». Οι μαθητές έχουν και βλέψεις. Ο Ahmed Massoud Talash, θέλει να μάθει για τα γραφικά σημεία του Αφγανιστάν για τις αναρτήσεις στο Instagram και την ιστορία του για τις εμφανίσεις στα μέσα ενημέρωσης.
Ο απόφοιτος του Business School Samir Ahmadzai θέλει να ανοίξει ένα ξενοδοχείο, αλλά πιστεύει ότι πρέπει πρώτα να μάθει περισσότερα για τον τουρισμό και τη φιλοξενία. «Ακούνε ότι το Αφγανιστάν είναι πίσω, η φτώχεια και τα πάντα για τον πόλεμο», είπε ο Ahmadzai. «Έχουμε 5.000 χρόνια ιστορίας. Πρέπει να υπάρξει μια νέα σελίδα στο Αφγανιστάν».
Τα μαθήματα περιλαμβάνουν αφγανικές χειροτεχνίες και βασικές αρχές ανθρωπολογίας. Ένα ανεπίσημο θέμα είναι πώς να αλληλεπιδρούν με ξένες γυναίκες και πώς η συμπεριφορά ή οι συνήθειές τους θα μπορούσαν να έρθουν σε σύγκρουση με τα τοπικά έθιμα και τα διατάγματα. Παραδείγματα μπορεί να είναι οι γυναίκες που καπνίζουν ή τρώνε δημόσια, ή αναμιγνύονται ελεύθερα με άντρες που δεν έχουν σχέση εξ’αίματος ή γάμου μαζί τους.
Οι Ταλιμπάν έχουν επιβάλει έναν κώδικα ενδυμασίας για τις γυναίκες και απαιτήσεις για να έχουν έναν άνδρα κηδεμόνα , όταν ταξιδεύουν. Το να δειπνήσουν μόνες, να ταξιδεύουν μόνες και να συναναστρέφονται με άλλες γυναίκες δημόσια έχει γίνει πιο δύσκολο. Με τα γυμναστήρια κλειστά για τις γυναίκες και τα ινστιτούτα αισθητικής απαγορευμένα, υπάρχουν λιγότερα μέρη όπου μπορούν να συναντηθούν έξω από το σπίτι.
Σε ένδειξη ότι η χώρα προετοιμάζεται για περισσότερους ξένους επισκέπτες, το μοναδικό ξενοδοχείο πέντε αστέρων της χώρας, το Serena, άνοιξε ξανά το γυναικείο σπα και το κομμωτήριό του για ξένες γυναίκες μετά από ένα μήνες λουκέτου. Οι αλλοδαποί πρέπει να επιδείξουν το διαβατήριό τους για πρόσβαση στις υπηρεσίες. Οι γυναίκες με την ταυτότητά τους «γεννημένες στο Αφγανιστάν» απαγορεύονται.
Οι περιορισμοί στις γυναίκες και τα κορίτσια από το Αφγανιστάν επιβαρύνουν τις υπερπόντιες ταξιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες λένε ότι προσπαθούν να επικεντρωθούν στη θετική πτυχή των πολιτιστικών αλληλεπιδράσεων κάνοντας δωρεές, υποστηρίζοντας τοπικά έργα ή επισκεπτόμενοι μόνο οικογενειακές επιχειρήσεις.
Ο Shane Horan, ιδρυτής του Rocky Road Travel, είπε ότι η επίσκεψη στο Αφγανιστάν δεν πρέπει να θεωρείται ως υποστήριξη οποιασδήποτε συγκεκριμένης κυβέρνησης ή πολιτικού καθεστώτος. «Τελικά στόχος θα πρέπει να είναι η υποστήριξη υπεύθυνων τουριστικών πρακτικών που συμβάλλουν θετικά στην τοπική οικονομία και προάγουν τον αμοιβαίο σεβασμό και κατανόηση, διατηρώντας παράλληλα επίγνωση του ευρύτερου πολιτικού πλαισίου στο Αφγανιστάν».
Είπε ότι δεν υπήρξε καμία συμβολή από τις αρχές σχετικά με το τι είδαν ή έκαναν οι τουριστικές ομάδες και ότι η εταιρεία συνεργάστηκε στενά με μια οργάνωση για τα δικαιώματα των γυναικών στο Αφγανιστάν. Ένα ποσοστό του κόστους της περιοδείας διατέθηκε για την υποστήριξη των προγραμμάτων αυτού του οργανισμού, πρόσθεσε ο Horan. Δεν υπάρχουν γυναίκες στο Ινστιτούτο Τουρισμού & Ξενοδοχειακής Διοίκησης. Οι μαθητές δεν το αναφέρουν. Αλλά ένας υπάλληλος στη Διεύθυνση Τουρισμού το κάνει.
«Είναι μια αποκαρδιωτική κατάσταση», είπε ο αξιωματούχος, ο οποίος θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, φοβούμενος αντίποινα. «Ακόμα και γυναίκες μέλη της οικογένειας ρωτούν αν μπορούν να σπουδάσουν εδώ. Αλλά υπήρξε μια αλλαγή στην πολιτική με την αλλαγή της κυβέρνησης. Οι γυναίκες που σπούδαζαν πριν (την ανάληψη) δεν επέστρεψαν ποτέ. Δεν αποφοίτησαν ποτέ».
