Την πλήρη εγκατάλειψη που παρατηρείται από την πλευρά του Υπουργείου Πολιτισμού στον αρχαιολογικό χώρο του Ιερού της Υστερομινωικής Κρήτης, στο ύψωμα Παπούρα στα Καλέσα, αναδεικνύει με την κατάθεση σχετικής Ερώτησης ο αν. Τομεάρχης Ανάπτυξης & Επενδύσεων Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία, Βουλευτής Ηρακλείου, Χάρης Μαμουλάκης, με την συνυπογραφή της αρμόδιας Τομεάρχη Σίας Αναγνωστοπούλου και των Βουλευτών Ηρακλείου Σωκράτη Βαρδάκη και Νίκου Ηγουμενίδη.
«Παρά το ότι πρόκειται για έναν σημαντικό και επίσημα κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο που θα μπορούσε να ενισχύσει την αναπτυξιακή προοπτική της ευρύτερης περιοχής, το σημείο παραμένει πλήρως εκτεθειμένο και εγκαταλελειμμένο» αναφέρει σε δήλωσή του ο Χάρης Μαμουλάκης, τονίζοντας: «Με δεδομένο επίσης και το ότι μπορεί να υπάρχει κρυμμένος σημαντικής έκτασης υστερομινωικός οικισμός, ζητάμε απαντήσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού σχετικά με το τι προτίθεται να πράξει για την προστασία του χώρου, την αξιολόγηση της ανασκαφής Μαρινάτου, τη διερεύνηση της σκοπιμότητας για νέα, συστηματική ανασκαφή, καθώς και για την απαλλοτρίωση της έκτασης, καταβάλλοντας τις αντίστοιχες αποζημιώσεις στους ιδιοκτήτες. Περιμένοντας απαντήσεις, συνεχίζουμε να πιέζουμε και να παρακολουθούμε από κοντά το θέμα.».
Όπως αναφέρεται στην Ερώτηση προς την Υπουργό Πολιτισμού, ο συγκεκριμένος χώρος ανασκάφηκε το 1936 από τον τότε Διευθυντή του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, Σπυρίδωνα Μαρινάτο. Η συγκεκριμένη ανασκαφή έφερε στο φως εξαιρετικά ενδιαφέροντα αγάλματα και αντικείμενα της Υστερομινωικής Περιόδου (1300 π.Χ.), όπως, μεταξύ άλλων, τα 5 μοναδικά πήλινα αγάλματα της Μεγάλης Θεάς (Πότνια), 3 πήλινα σκεύη, 1 τράπεζα προσφορών και πήλινες καρφίδες που μιμούνται το φυτό της παπαρούνας (Μυκών).
Αναλυτικά το κείμενο της ερώτησης:
«Το Ιερό των «θεαιών των μηκώνων» της Υστερομινωϊκής Κρήτης στο λόφο «Μπαΐρια» ή «Τζαφέρ Παπούρα» κοντά στα Καλέσα του Δ. Μαλεβιζίου ανασκάφηκε το 1936 από τον Διευθυντή του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου Σπυρίδωνα Μαρινάτο. Πρόκειται για κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο σύμφωνα με την υπουργική απόφαση ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Α1/Φ23/71835/3071π.ε./17-11- 1979 και το ΦΕΚ 210/Β/1-3-1980, φορέας προστασίας του οποίου είναι η ΚΓ’ Εφορία Προΐστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Για πολλές δεκαετίες, η ακριβής θέση του Ιερού είχε χαθεί ενώ ακόμα και μετά τον εντοπισμό του, μέχρι και σήμερα, ο χώρος παραμένει πλήρως εκτεθειμένος και εγκαταλελειμμένος.
Πιο συγκεκριμένα, η ανασκαφή του 1936 έφερε στο φως εξαιρετικά ενδιαφέροντα αγάλματα και αντικείμενα της Υστερομινωικής Περιόδου (1300 π.Χ.), όπως, μεταξύ άλλων, τα 5 μοναδικά πήλινα αγάλματα της Μεγάλης Θεάς (Πότνια), 3 πήλινα σκεύη, 1 τράπεζα προσφορών και πήλινες καρφίδες που μιμούνται το φυτό της παπαρούνας (Μυκών). Σύμφωνα με δημοσίευμα του τοπικού τύπου (άρθρο «Μπαΐρια ή Παπούρα στα Καλέσα, ένας σπουδαίος ξεχασμένος αρχαιολογικός χώρος», εφημερίδα Φωνή του Μαλεβιζίου, φύλλο 23/2/2023), η ανασκαφή ξεχάστηκε ενώ ο περιβάλλον χώρος έχει κατά καιρούς υποστεί βαθιές αρόσεις και εκχερσώσεις. Στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται ότι τα επιφανειακά ευρήματα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι είναι πολύ πιθανόν στην περιοχή να υπάρχει σημαντικής έκτασης οικισμός της Υστερομινωικής Περιόδου ο οποίος δεν έχει εντοπιστεί.
Με δεδομένο ότι, σύμφωνα με τα παραπάνω, το Ιερό των «θεαίων των μηκώνων» είναι σημαντικός αρχαιολογικός χώρος της Υστερομινωικής Περιόδου,
Με δεδομένη την πιθανότητα να υφίσταται σημαντικής έκτασης υστερομινωικός οικισμός, μετά και τα σημαντικά ευρήματα της ανασκαφής του 1936 από τον Σπυρίδωνα Μαρινάτο,
Ερωτάται η κ. Υπουργός:
Σε ποιες ενέργειες προτίθεται να προβεί για την προστασία και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου στην Παπούρα Καλεσών;
Προτίθεται το Υπουργείο να αξιολογήσει τα αποτελέσματα της ανασκαφής Μαρινάτου και να διερευνήσει τη σκοπιμότητα νέας συστηματικής αρχαιολογικής ανασκαφής;
Προτίθεται το Υπουργείο να απαλλοτριώσει τη σχετική έκταση, παρέχοντας τις αντίστοιχες αποζημιώσεις στους ιδιοκτήτες;»