Είσαι διατεθειμένος να εργαστείς δωρεάν;
Για τον Σάββα Πούμπουρα θα πρέπει να είσαι.
Για το δικό σου συμφέρον,για το καλό σου.
Για να μπεις στην αγορά,να πάρεις εφόδια,να κάνεις γνωριμίες…
Έτσι ώστε μετά από ένα,δύο,τρία…πέντε χρόνια να βρεις επιτέλους μια θέση εργασίας απ’όπου θα αμείβεσαι πλουσιοπάροχα με…τρεις κι εξήντα,ενίοτε και χωρίς τις εξήντα.
Ο “Υπαρκτός Σοσιαλισμός” κατέρρευσε όχι γιατί δεν έδινε δουλειά στο λαό αλλά γιατί λόγω ελλείψεων στην παραγωγή,με τις αμοιβές τους οι άνθρωποι δεν είχαν τη δυνατότητα να καλύψουν ούτε τις βασικές τους ανάγκες.
Από την άλλη ο Ναζιφασισμός δεν κατέρρευσε για οικονομικούς λόγους αλλά γιατί έχασε έναν παγκόσμιο Πόλεμο που κάποιοι παρανοϊκοί του ηγέτες προκάλεσαν.
Αν κάποια στιγμή καταρρεύσει το παρόν φιλελεύθερο σύστημα θα είναι γιατί απλά εδώ και χρόνια έχει μια τεράστια δυσκολία να δημιουργήσει “καλές” θέσεις εργασίας σε κοινωνίες που αποτελούνται όλο και περισσότερο από “μεσαία” στρώματα.
Για να το πούμε πιο απλά:
Το παρόν σύστημα μετέτρεψε μεγάλο κομμάτι των άλλοτε “λαϊκών” στρωμάτων,φτωχών αγροτών ή εργατών,που έναν αιώνα πριν ήταν η συντριπτική πλειοψηφία των ευρωπαϊκών κοινωνιών,σε “μεσαίους”,δηλαδή μικροαστούς ή και ακόμη μεσοαστούς.
Και ενώ το “προτσές” που ήταν η μετατροπή των φτωχών στρωμάτων σε μεσαία,προχωρούσε μια χαρά μέχρι πριν από κάποιες δεκαετίες,από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να λειτουργεί και φτάσαμε στο σημείο παιδιά των μεσαίων στρωμάτων,που πήγαν σχολείο,που έχουν αντικειμενικές δυνατότητες να πρέπει να δουλεύουν ….δωρεάν,μήπως και κάποια στιγμή βρουν μια κάποια κακοπληρωμένη θέση εργασίας.
Η Τεχνολογική εξέλιξη μειώνει τις θέσεις Εργασίας
Χαρακτηριστικό κάθε τεχνολογικής επανάστασης είναι ότι αφενός κάνει τις εργασίες λιγότερο χειρωνακτικές,αφετέρου αφαιρεί θέσεις εργασίας από την κοινωνία.
Αν η αυτοματοποίηση της βιομηχανικής παραγωγής αύξησε από τη μια την αποτελεσματικότητα της βιομηχανίας,από την άλλη μείωσε την ανάγκη σε εργατικά χέρια.
Αν η σημερινή τεχνολογική επανάσταση που ζούμε με την Τεχνητή Νοημοσύνη και το 5G δίνει απίστευτες δυνατότητες στην παραγωγή,την ίδια ώρα μειώνει την ανάγκη για εργαζόμενους.
Πάρτε το παράδειγμα των συγκοινωνιών.
Ένα λεωφορείο κάποτε για να βγάλει τη βάρδια ήθελε έναν οδηγό και έναν (τουλάχιστον) εισπράκτορα.Σήμερα αρκεί ο οδηγός και τα εισιτήρια βγαίνουν αυτόματα ή μέσω εφαρμογών στο κινητό.Πολύ σύντομα όμως θα πάμε σε λεωφορεία που θα πηγαίνουν με δορυφορικό σύστημα και δε θα χρειάζονται ούτε καν τον οδηγό.
Με λίγα λόγια όλο το προτσές δηλαδή,όλη η εξέλιξη είναι μια διαδικασία που μειώνει την ανάγκη για ανθρώπινη εργασία.Αυτό προφανώς και δεν είναι κακό.
Κακό είναι να μην υπάρχει τουλάχιστον ένα μίνιμουμ εισόδημα άνευ όρων (κάτι σαν το περίφημο:“basic income”),που θα δίνεται σε όλους τους πολίτες,από την στιγμή που η αγορά η ίδια δεν μπορεί πια να προσφέρει αμοιβές που να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες διαβίωσης των ανθρώπων.
Εκτός κι αν το σύστημα επιφυλάσσει για όλους εμάς τους πολίτες των δυτικών κοινωνιών το τέλος που επιφύλαξε στα άλογα,τα μουλάρια και τα βόδια,που ο αριθμός τους μειώθηκε δραματικά όταν πια οι μηχανές τα κατέστησαν άχρηστα προς εργασία.
Καλές δουλειές-Κακές δουλειές
Το νούμερο ένα λοιπόν πρόβλημα των δυτικών κοινωνιών σήμερα είναι η δημιουργία “καλών” θέσεων Εργασίας.
Τι εννοούμε όμως με τον όρο “καλές θέσεις”;
Είναι οι καλοπληρωμένες εργασίες,είναι αυτές που σου δίνουν πρεστίζ;
Είναι εκείνες όπου δουλεύεις …λιγότερο,ίσως;
Οι τύποι της Εργασίας στις μέρες μας μπορούν να χωριστούν σε τέσσερις κατηγορίες:
1)Καλοπληρωμένες εργασίες,που δίνουν κοινωνικό πρεστίζ στον εργαζόμενο.
Συνήθως εργασίες μεγάλης εξειδίκευσης,που μπορούν να κάνουν λίγοι.
Θέσεις στο σταρ σύστεμ,θέσεις ευθύνης,διευθυντικές κτλ
2)Καλοπληρωμένες εργασίες,χωρίς πρεστίζ.
Συνήθως εργασίες μεγάλης κοινωνικής ζήτησης,που όμως για κάποιον λόγο στιγματίζουν όποιον εργάζεται σε αυτές.
3)Κακοπληρωμένες εργασίες,με πρεστίζ.
Θέσεις εργασίας που δίνουν προβολή και έχουν μεγάλη ζήτηση αλλά δεν έχουν τις ανάλογες οικονομικές απολαβές.(Πχ …δημοσιογράφοι,μη αναγνωρισμένοι καλλιτέχνες,ακαδημαϊκοί κ.ά)
4)Κακοπληρωμένες εργασίες,χωρίς πρεστίζ
Όλοι οι τύποι της σκληρής χειρωνακτικής εργασίας.
Εργασίες του …μεροκάματου,που συνήθως στις δυτικές κοινωνίες είναι ξένοι από φτωχότερες χώρες (ενίοτε και παράτυποι μετανάστες για ακόμη μεγαλύτερη συμπίεση του εργατικού κόστους).